۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
شرح علی المائة كلمة لأميرالمومنين علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام (ابن میثم - عبدالوهاب -وطواط): تفاوت میان نسخه‌ها
شرح علی المائة كلمة لأميرالمومنين علی بن أبی‌طالب علیه‌السلام (ابن میثم - عبدالوهاب -وطواط) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۵ ژوئن ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۵۷
، ۱۵ ژوئن ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - 'صاحب الذريعه' به 'صاحب الذريعه ') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
'''شرح المأه كلمه'''، تألیف [[ابن میثم، میثم بن علی|كمال‌الدين ميثم بن على بن ميثم بحرانى]] | '''شرح المأه كلمه'''، تألیف [[ابن میثم، میثم بن علی|كمال‌الدين ميثم بن على بن ميثم بحرانى]] از عالمان شيعه قرن هفتم هجرى قمرى كتابى است، به زبان عربى در شرح صد كلمه از كلمات دُرربار على(ع). | ||
== ساختار كتاب == | == ساختار كتاب == | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
شرح ابن ميثم كه «شرح المأه كلمه المرتضويه» نام دارد، شرحى است كه جمعى از كسانى كه نقد حال شيخ ميثم را گزارش كرده‌اند، از آن ياد نموده‌اند. يادكرد آن در انوار البدرين با اين توصيف كه «شرحى است نفيس و بى‌مانند» و در لؤلؤۀ‌البحرين با اين توضيح نويسنده لؤلؤه كه «اين كتاب نزد من بود؛ ولى در واقعه‌اى كه برايم پيش آمد، از دستم رفت» و در هديه‌العارفين بدون هيچ توصيفى آمده است. [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب | شرح ابن ميثم كه «شرح المأه كلمه المرتضويه» نام دارد، شرحى است كه جمعى از كسانى كه نقد حال شيخ ميثم را گزارش كرده‌اند، از آن ياد نموده‌اند. يادكرد آن در انوار البدرين با اين توصيف كه «شرحى است نفيس و بى‌مانند» و در لؤلؤۀ‌البحرين با اين توضيح نويسنده لؤلؤه كه «اين كتاب نزد من بود؛ ولى در واقعه‌اى كه برايم پيش آمد، از دستم رفت» و در هديه‌العارفين بدون هيچ توصيفى آمده است. [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعه]] بدان اشارت كرده و آن را شرح الكلمات المئه خوانده است. بعضى متاخران، مثل [سيد محسن] امين در اعيان الشيعه، و [[زرکلی، خیرالدین|زركلى]] در الاعلام، و دكتر اباحسين در مقاله‌اش درباره حركت تألیف در بحرين، آن را ياد كرده‌اند. | ||
اين شرح در سه بخش تألیف شده و هر بخش فصول متعددى را به شرح ذيل دربردارد: | اين شرح در سه بخش تألیف شده و هر بخش فصول متعددى را به شرح ذيل دربردارد: | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
بخش اول در مبادى و مقدمات، فصل اول درباره نفس حيوانى و لواحق آن، فصل دوم درباره نفس انسانى و فلكى، فصل سوم در احوال نفس بعد از مفارقت از بدن، فصل چهارم در اشاره به برخى از احوال سالكين الى الله تعالى، فصل پنجم در بيان احكام ديگرى براى نفوس كامل. | بخش اول در مبادى و مقدمات، فصل اول درباره نفس حيوانى و لواحق آن، فصل دوم درباره نفس انسانى و فلكى، فصل سوم در احوال نفس بعد از مفارقت از بدن، فصل چهارم در اشاره به برخى از احوال سالكين الى الله تعالى، فصل پنجم در بيان احكام ديگرى براى نفوس كامل. | ||
پس از اين بخش، صد كلمه [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|اميرالمومنين(ع)]] | پس از اين بخش، صد كلمه [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|اميرالمومنين(ع)]] را به عنوان بخش دوم تحت سه فصل بدين ترتيب شرح مى‌كند: فصل اول در مباحث مربوط به عقل و علم و جهل و ظن و نظر. در ذيل اين عنوان بيست و دو كلمه از حكمت‌هاى [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|اميرالمومنين(ع)]] را شرح كرده است. | ||
فصل دوم، در مباحث اخلاق پسنديده و ناپسند و آداب آن با شرح سى و دو كلمه. | فصل دوم، در مباحث اخلاق پسنديده و ناپسند و آداب آن با شرح سى و دو كلمه. | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۲۲: | ||
فصل سوم، در مباحث مربوط به آداب و مواعظ و حكمت‌هاى شايسته براى انسان كه شرايع الهى با آن‌ها هماهنگ است و دلائل حكمت و فلسفه نيز آن‌ها را تاييد مى‌كنند با شرح چهل و شش كلمه. | فصل سوم، در مباحث مربوط به آداب و مواعظ و حكمت‌هاى شايسته براى انسان كه شرايع الهى با آن‌ها هماهنگ است و دلائل حكمت و فلسفه نيز آن‌ها را تاييد مى‌كنند با شرح چهل و شش كلمه. | ||
بخش سوم پس از شرح صد كلمه در مسائل الحاقى و تكميلى است؛ در دو فصل: فصل اول در بيان اين كه على عليه‌السلام جامع همه فضائل انسانى است، فصل دوم در بيان اطلاع آن حضرت از غيب‌ها و نيز در بيان توانايى آن حضرت در انجام كارهاى خارق‌العاده اوست. بخش اول را بدان جهت نوشته است كه زمينه‌اى مناسب براى درك مطالب در ذهن خواننده ايجاد شود و بخش سوم را به عنوان تكمله‌اى براى شرح كلماتى حكمت‌آميز از [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|اميرالمومنين(ع)]] | بخش سوم پس از شرح صد كلمه در مسائل الحاقى و تكميلى است؛ در دو فصل: فصل اول در بيان اين كه على عليه‌السلام جامع همه فضائل انسانى است، فصل دوم در بيان اطلاع آن حضرت از غيب‌ها و نيز در بيان توانايى آن حضرت در انجام كارهاى خارق‌العاده اوست. بخش اول را بدان جهت نوشته است كه زمينه‌اى مناسب براى درك مطالب در ذهن خواننده ايجاد شود و بخش سوم را به عنوان تكمله‌اى براى شرح كلماتى حكمت‌آميز از [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|اميرالمومنين(ع)]] آورده كه هر خواننده‌اى را به شگفتى مى‌اندازد. شارح از آن جا كه صد كلمه را به سه موضوع تقسيم كرده، نظم انتخابى جاحظ را بر هم زده است. شيوه شرح عرفانى و حكيمانه است. | ||
== شرح عبدالوهاب == | == شرح عبدالوهاب == | ||
اين صد كلمه را شخص ديگرى به نام عبدالوهاب شرح كرده است و در آغاز هر كلمه نوشته است: قال [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|اميرالمومنين(ع)]] | اين صد كلمه را شخص ديگرى به نام عبدالوهاب شرح كرده است و در آغاز هر كلمه نوشته است: قال [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|اميرالمومنين(ع)]] و در پايان شرح مى‌گويد: و الصلوه و السلام الاتمّان الاكملان على سيدنا محمد و آله و اصحابه اجمعين. مولفه و محرّره عبدالوهاب رحمه الله ولد خواجه اميرادنه و هو ابراهيم بن پيرپاشا؛ تمت. اين شرح به عربى است. | ||