پرش به محتوا

تفسير القرآن العظيم (ابن أبي‌حاتم): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ' به ' '
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ')
خط ۳۸: خط ۳۸:




'''تفسير القرآن العظيم''' معروف به «تفسير إبن أبى حاتم»، تفسيرى مأثور به زبان عربى، شامل تمامى سوره‌ها مى‌باشد. إبن أبى حاتم تفسير خود را بر اساس روايات رسيده از رسول الله(ص) و صحابه و تابعان بنا نهاد و كمال دقت را در اسناد و منابع روايى خود به خرج داد و از اين‌رو تفسير وى مورد توجه همگان قرار گرفت. [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر|جلال الدين سيوطى]] مى‌نويسد: «كتاب [[طبری، محمد بن جریر|ابن جرير طبرى]] ارزشمندترين و گران‌سنگ‌ترين تفسيرهاست، پس از او، [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابى حاتم]]...مى‌باشد و همه آنها مستند به صحابه و تابعان و پيروان آنان است» ...<ref>الإتقان، ج4، ص212</ref>
'''تفسير القرآن العظيم''' معروف به «تفسير إبن أبى حاتم»، تفسيرى مأثور به زبان عربى، شامل تمامى سوره‌ها مى‌باشد. إبن أبى حاتم تفسير خود را بر اساس روايات رسيده از رسول الله(ص) و صحابه و تابعان بنا نهاد و كمال دقت را در اسناد و منابع روايى خود به خرج داد و از اين‌رو تفسير وى مورد توجه همگان قرار گرفت. [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر|جلال الدين سيوطى]] مى‌نويسد: «كتاب [[طبری، محمد بن جریر|ابن جرير طبرى]] ارزشمندترين و گران‌سنگ‌ترين تفسيرهاست، پس از او، [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابى حاتم]]...مى‌باشد و همه آنها مستند به صحابه و تابعان و پيروان آنان است» ...<ref>الإتقان، ج4، ص212</ref>


در تفسير وى روايات معتبرى يافت مى‌شود كه آنها را در جاى ديگرى نمى‌توان يافت. [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابى حاتم]]، محتواى تفاسير پيش از خود را (از جمله، تفسيرهاى سعيد بن جبير و مقاتل بن حيان و غيره) در درون تفسيرش جاى داد و اگر او نبود، اين آثار از ميان رفته بود.تفسير او را منبع سرشار و قابل اعتمادى براى مفسران پس از وى، در همه ادوار، دانسته‌اند.
در تفسير وى روايات معتبرى يافت مى‌شود كه آنها را در جاى ديگرى نمى‌توان يافت. [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابى حاتم]]، محتواى تفاسير پيش از خود را (از جمله، تفسيرهاى سعيد بن جبير و مقاتل بن حيان و غيره) در درون تفسيرش جاى داد و اگر او نبود، اين آثار از ميان رفته بود.تفسير او را منبع سرشار و قابل اعتمادى براى مفسران پس از وى، در همه ادوار، دانسته‌اند.


[[بغوی، حسین بن مسعود|بغوى]] (متوفاى 516ق)، ابن كثير (متوفاى 774ق)، [[شوکانی، محمد|شوكانى]] و ديگران در تفاسير خود، از وى بهره فراوان برده‌اند. [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر|جلال الدين سيوطى]] (متوفاى 911ق) مى‌گويد: «تفسير او را در الدر المنثور تلخيص كرده‌ام».
[[بغوی، حسین بن مسعود|بغوى]] (متوفاى 516ق)، ابن كثير (متوفاى 774ق)، [[شوکانی، محمد|شوكانى]] و ديگران در تفاسير خود، از وى بهره فراوان برده‌اند. [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر|جلال الدين سيوطى]] (متوفاى 911ق) مى‌گويد: «تفسير او را در الدر المنثور تلخيص كرده‌ام».


ابن تيمية در مجموع الفتاوى، ابن حجر عسقلانى در فتح الباري و ديگران در كتابهاى خود مقدار زيادى از روايات وى را نقل نموده‌اند.
ابن تيمية در مجموع الفتاوى، ابن حجر عسقلانى در فتح الباري و ديگران در كتابهاى خود مقدار زيادى از روايات وى را نقل نموده‌اند.
خط ۵۷: خط ۵۷:
[[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابى حاتم]] تفسير خود را (پس از تسميه) چنين آغاز مى‌كند: «الحمدلله رب العالمين و صلي الله على محمد خاتم الأنبياء و على آله أجمعين...» و روشن است كه اين شيوه، روش ارادتمندان به خاندان نبوت است. وى شافعى مذهب است اما همانند شيعه به خاندان نبوت ابراز ارادت مى‌كند؛ از جمله ذيل آيه 56 سوره احزاب ''' «إنّ الله و ملائكته يصلون على النبي...» ''' ...<ref>متن كتاب، جلد 10، صفحه 3151</ref>: از پيامبر(ص) روايت مى‌كند كه فرمودند: بگوييد: «اللهم صلي على محمد و على آل محمد، كما صلّيت على إبراهيم و على آل إبراهيم. إنك حميد مجيد. و بارك على محمد و آل محمد، كما باركت على إبراهيم و آل إبراهيم، إنك حميد مجيد» ...<ref>متن كتاب، ج10، ص3151</ref>
[[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابى حاتم]] تفسير خود را (پس از تسميه) چنين آغاز مى‌كند: «الحمدلله رب العالمين و صلي الله على محمد خاتم الأنبياء و على آله أجمعين...» و روشن است كه اين شيوه، روش ارادتمندان به خاندان نبوت است. وى شافعى مذهب است اما همانند شيعه به خاندان نبوت ابراز ارادت مى‌كند؛ از جمله ذيل آيه 56 سوره احزاب ''' «إنّ الله و ملائكته يصلون على النبي...» ''' ...<ref>متن كتاب، جلد 10، صفحه 3151</ref>: از پيامبر(ص) روايت مى‌كند كه فرمودند: بگوييد: «اللهم صلي على محمد و على آل محمد، كما صلّيت على إبراهيم و على آل إبراهيم. إنك حميد مجيد. و بارك على محمد و آل محمد، كما باركت على إبراهيم و آل إبراهيم، إنك حميد مجيد» ...<ref>متن كتاب، ج10، ص3151</ref>


در ذيل آيه 33 سوره احزاب شأن نزول آن را در مورد پنج تن آل عبا از عائشه و ام‌سلمه نقل مى‌نمايد و نيز ذيل آيه 214 سوره شعراء: ''' «و أنذر عشيرتك الأقربين» ''' روايت «و يكون خليفتي في اهلي» را درباره [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] آورده است ...<ref>همان، ج 9، ص 2826</ref>و ذيل آيه 219 شعراء: ''' «و تقلبك في الساجدين» ''' نيز شاخصه عقيدتى مكتب تشيع (ناآلودگى نياكان معصومين) را مطرح مى‌سازد و به دو طريق از [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] (در تأويل آيه) روايت مى‌كند كه: پيامبر(ص) پيوسته در اصلاب انبيا جابه‌جا مى‌شد تا مادر او را زائيد» ...<ref>همان، ص2828</ref>
در ذيل آيه 33 سوره احزاب شأن نزول آن را در مورد پنج تن آل عبا از عائشه و ام‌سلمه نقل مى‌نمايد و نيز ذيل آيه 214 سوره شعراء: ''' «و أنذر عشيرتك الأقربين» ''' روايت «و يكون خليفتي في اهلي» را درباره [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] آورده است ...<ref>همان، ج 9، ص 2826</ref>و ذيل آيه 219 شعراء: ''' «و تقلبك في الساجدين» ''' نيز شاخصه عقيدتى مكتب تشيع (ناآلودگى نياكان معصومين) را مطرح مى‌سازد و به دو طريق از [[ابن‌عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] (در تأويل آيه) روايت مى‌كند كه: پيامبر(ص) پيوسته در اصلاب انبيا جابه‌جا مى‌شد تا مادر او را زائيد» ...<ref>همان، ص2828</ref>


طبرى با آنكه هم‌عصر [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابى حاتم]] بوده، هيچيك از اين روايات را در تفسيرش نياورده و شايد به آن دست نيافته است و اين برترى [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابى حاتم]] و گستردگى اطلاعات وى را مى‌رساند.
طبرى با آنكه هم‌عصر [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابى حاتم]] بوده، هيچيك از اين روايات را در تفسيرش نياورده و شايد به آن دست نيافته است و اين برترى [[ابن ابی‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد|ابن ابى حاتم]] و گستردگى اطلاعات وى را مى‌رساند.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش