مجموعه آثار ثقة المحدثین مرحوم حاج شیخ عباس قمی (قدس‌سره): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مجموعه آثار ثقة المحدثين مرحوم حاج شيخ عباس قمى'''، مجموعه‌اى است دربردارنده آثار حاج [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]] به زبان فارسى كه كار تحقيق و تكميل و پاورقى جلد اول تا سوم آن را ولى فاطمى و كار تحقيق جلد چهارم آن را جواد قيومى انجام داده است.

#منازل الآخره: اين اثر، كتاب ارزنده‌اى مى‌باشد كه يادآور سفر پرفرازونشيب آخرت بوده و بااينكه سال‌ها از تأليف آن گذشته است، هنوز هم كتاب روز بشمار مى‌آيد.

#:نويسنده در اين كتاب، با استفاده از آيات قرآن، احاديث، روايات و داستان‌هاى پندآموز، از سفر آخرت و منازل آن سخن به ميان آورده است<ref>فهرست كتاب‌هاى منتشرشده مهرماه 1379</ref>

#:كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در نه فصل و يك خاتمه تنظيم شده است. در مقدمه، به اين نكته اشاره شده است كه عقل و نقل حكم مى‌كند شخصى كه عزم سفرى نمود، بايست زاد و توشه‌اى براى سفر خود مهيا كند و لذا سفر آخرت، به زاد و توشه سزاوارتر است<ref>ج 1، ص 35</ref>

#:در هر فصل، منزلى از منازل آخرت توضيح داده شده است. اين منازل به ترتيب عبارتند از: مرگ، قبر، برزخ، قيامت، بيرون آمدن از قبر، ميزان، حساب‌رسى، پرونده و صراط. در خاتمه نيز از عذاب جهنم و نعمات بهشت رضوان سخن گفته شده است.

#شرح صد كلمه قصار: اين كتاب حاوى سخنان گهربار و حكمت‌آميز اميرالمؤمنين على(ع) است. مؤلف در اين كتاب، بيشتر كلمات قصار [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]]  از باب آخر «نهج البلاغة» را به ترتيب تهجى گردآورى كرده و شرح مختصرى به فارسى بر آن نوشته است. غالبا در ذيل كلمات، چند كلام از كلمات حكمت‌آميز كه اكثر آن‌ها از خود آن حضرت مى‌باشد، ذكر شده و در برخى موارد به‌مناسبت موضوع، اشعارى به زبان عربى يا فارسى، بدان افزوده شده است<ref>ج 1، ص 175</ref>

#:ابزار رياست، ميانه‌روى در دوستى و دشمنى، نيكى به نسل ديگران، قصد بد نداشتن، محروميت از دانش، نشانه كمال و عقل، سپاس قدرت و توانايى، دور ننمودن نعمت‌ها، جرأت در كارها، انفاق مايه فراوانى روزى، گرامى‌ترين بى‌نيازى، بهره‌بردارى از فرصت‌ها و تدبر و فهم، از جمله كلماتى هستند كه به شرح آن‌ها پرداخته شده است.

#نزهة النواظر: اين كتاب كه دل و جان خواننده را خرم و بانشاط مى‌گرداند، در واقع همان «معدن الجواهر» كراجكى مى‌باشد كه شامل احاديث و حكمت‌هاى عدديه بوده و توسط [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]]، به فارسى ترجمه شده است<ref>همان، ص 263</ref>

#:كتاب با دو مقدمه از گردآورنده (ولى فاطمى) و مترجم ([[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]]) در شرح حال نويسنده و توضيح چگونگى ترجمه، آغاز و مطالب در ده باب عدديه تنظيم شده است؛ بدين ترتيب كه در باب اول، خصلت‌هاى يگانه، در باب دوم، خصلت‌هاى دوگانه، در باب سوم، خصلت‌هاى سه‌گانه جاى گرفته و همين ترتيب تا باب دهم، رعايت گرديده است.

#:محقق كتاب، در اين چاپ، برخى از جملات عربى را كه مرحوم قمى ترجمه ننموده، ترجمه كرده و بعضى از لغات مشكل را توضيح داده و نسخه‌بدل‌ها را نيز يادآور گرديده است. البته سعى شده است تا همه اين موارد، در پاورقى يا در ميان [] باشد تا با متن اصلى كتاب، اشتباه نشود و پاورقى‌هاى [[قمی، عباس|شيخ عباس قمى]] نيز با نشان «منه ره» مشخص گرديده است<ref>همان، ص 265</ref>

#كلمات طريفه: اين كتاب شامل پنجاه سخن تازه و نيكو مى‌باشد. [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] در روايتى مى‌فرمايند: «به يقين اين قلب‌ها نيز همانند بدن‌ها خسته و رنجور مى‌شوند، پس براى (شادابى و نشاط) آنها، حكمت‌هاى تازه و نشاط‌آور بجوييد» و مؤلف با الهام از اين سخن ارزشمند، اثر حاضر را تأليف نموده است<ref>همان، ص 414</ref>

#:اين سخنان، در موضوعات مختلفى همچون: خوف و خشيت؛ رجاء و اميدوارى؛ غيرت و حميت؛ نكوهش شتاب‌زدگى و عجله؛ نكوهش غضب؛ ستايش بردبارى؛ مدح عفو؛ مدح رفق؛ نكوهش بدخلقى؛ نكوهش عداوت و ناسزاگويى؛ نكوهش خودبينى، نكوهش قساوت قلب و... مى‌باشد.

#:محقق براى تصحيح اين كتاب، آن را با دو نسخه قديمى كه در تاريخ 1359 و 1366ق چاپ شده است، مقابله نموده و با توجه به اينكه بسيارى از نثر و نظم آن از كتاب‌هاى «معراج السعادة» و «گلستان سعدى» اقتباس شده، با مراجعه به آن‌ها، برخى از اغلاط متن، تصحيح شده است<ref>همان</ref>

#چهل حديث: مؤلف در اين اثر، مجموعا چهل حديث را متذكر شده كه در ذيل بيشتر آن‌ها، دو يا سه روايت يا مطلب سودمند، يا چند شعر حكمت‌آميز آورده و چون نظر ايشان به انتفاع بردن عامه مردم بوده، لذا به همان ترجمه اكتفا كرده و شرح و توضيح خاصى پيرامون روايات، نداده است<ref>ج 1، ص 468</ref>

#باقيات الصالحات: مجموعه‌اى است مشتمل بر مختصرى از اعمال شبانه‌روز و ذكر بعضى از نمازهاى مأثوره و مختصرى از عوذات، احراز، اذكار، ادعيه موجزه، خواص بعضى از سور و آيات و مجملى از آداب اموات كه مؤلف، آن‌ها را به هدف انضمام به كتاب شريف «مفاتيح الجنان»، جمع‌آورى كرده است<ref>ج 2، ص 35</ref>

#:نام كامل كتاب، «باقيات الصالحات في الأدعية و الصلوات المندوبات» بوده و در شش باب و يك خاتمه، به ترتيب زير، تنظيم شده است:

#:باب اول، در مختصرى از اعمال شب و روز؛

#:باب دوم، در ذكر بعضى از نمازهاى مستحبه؛

#:باب سوم، در ادعيه و عوذات الام، اسقام، علل اعضا، تب و...؛

#:باب چهارم، در ادعيه‌اى كه منتخب شده از كتاب [[الکافی|كافى]] شريف؛

#:باب پنجم، در ذكر بعضى احراز و ادعيه موجزه كه منتخب شده از «مهج الدعوات»؛

#:باب ششم، در ذكر خواص بعض سور و آيات و ذكر بعض ادعيه و مطالب متفرقه؛

#:خاتمه، در مجملى از احكام اموات<ref>همان</ref>

#دستورالعمل: مجموعه‌اى است كه در آن، به‌صورت فهرست و اجمال، اعمال روزهاى سال، تاريخ ولادت و وفات چهارده معصوم(ع) و شرح مختصرى از زندگى آن بزرگواران، به نقل از مآخذ معتبرى همچون «مصباح» و «اقبال» گردآورى شده است<ref>ج 2، ص 325</ref>

#:نويسنده در مقدمه كتاب، به اين نكته اشاره دارد كه هرگاه در نقل اعمال، مأخذى ذكر نشده باشد، آن مطلب از كتاب «زاد المعاد» نقل گرديده است و ساير مآخذ، به‌صورت رمزى مشخص شده‌اند؛ بدين صورت كه: «سيد»، به سيد رضى‌الدين على بن طاووس، در كتاب «اقبال» و «شيخ»، به [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، در كتاب «مصباح» اشاره دارد. اين كتاب، مشتمل است بر يك مقدمه و دوازده باب و يك خاتمه<ref>همان، ص 327</ref>

#لئالى منثوره: خلاصه‌اى است از اذكار و آداب و ادعيه مأثوره كه در واقع تكمله‌اى مى‌باشد بر كتاب «هدية الزائرين و بهجة الناظرين» اثر خود مؤلف. اين كتاب در سه باب و يك خاتمه با عناوين «احراز و عوذات مأثوره»، «اذكار مأثوره» و «ادعيه و اذكار متعلقه به عادات و احوال و مطالب و مقاصد و غيره و برخى از آداب و سنن به‌مناسبت هر دعا» تنظيم شده است<ref>همان، ص 579</ref>

#دوازده دعاى مأثور: كتابى است دربردارنده دوازده دعاى مختصر و دو نماز براى گشايش كارها و اداى ديون و توسعه در معاش. برخى از اين دعاها، براى رفع پريشانى و بيمارى، قضاى حوائج، باز شدن ابواب فرج، دفع بلا، طلب روزى، گشايش و برطرف شدن سختى، زياد شدن حافظه و كامل شدن ايمان مى‌باشد<ref>همان، ص 719</ref>

#سير و سلوك امام رضا (ع) در سفر «مرو»: اين اثر، ترجمه حديث «رجاء بن ابى‌ضحاك» مى‌باشد كه به دستور مأمون، مأمور بردن امام رضا (ع) از مدينه به خراسان بود و مشتمل است بر فوايد زيادى، از جمله مختصرى از اعمال شبانه‌روز<ref>همان، ص 729</ref>

# مقدمه و متن كتاب.

# «فهرست كتاب‌هاى منتشرشده مهرماه 1379»، پايگاه مجلات تخصصى نور، نشريه: كتاب ماه دين، آبان 1379، شماره 37 (32 صفحه، از 67 تا 98).