۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
كفاية الأصول: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ؛' به '؛') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
== معرفى اجمالى == | == معرفى اجمالى == | ||
''' | '''كفاية الأصول'''، اثر عربى [[آخوند خراسانى]] است كه در سال‌هاى 1321ق، به بعد تأليف شده و برخى، فهم آن را ملاك اجتهاد(به معنى مصطلح) دانسته‌اند. اين كتاب، آخرين متن درسى علم اصول، در دوره سطح حوزه‌هاى تشيع است كه در آن، آخرين يافته‌هاى [[آخوند خراسانى]] در علم اصول، به سبك كلاسيك و نو مطرح شده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
در جلد اول، در مقدمه، سيزده امر زير كه از مبادى فن مى‌باشد، مورد بحث قرار گرفته است: | در جلد اول، در مقدمه، سيزده امر زير كه از مبادى فن مى‌باشد، مورد بحث قرار گرفته است: | ||
# تعريف علم اصول و موضوع آن: علم به قواعدى كه براى استنباط حكم شرعى، تعبيه شده‌اند. | |||
# تعريف وضع و اقسام آن: نويسنده، معتقد است وضع، نوعى از اختصاص لفظ به معنا و ارتباط خاص بين آن دو بوده كه ناشى از تخصيص آن لفظ، به آن معنا و يا كثرت استعمال مى‌باشد. | |||
# كيفيت استعمال لفظ در معناى مجازى. | |||
# صحت اطلاق لفظ و اراده نوع يا مثل يا شخص از آن. | |||
# اينكه الفاظ براى معانى من حيث هى هى، وضع شده، نه از حيث مراد بودن آنها. | |||
# وضع مركبات: نويسنده، معتقد كه وضع مركبات، مانند وضع مفردات بوده و نيازى به وضع متفاوت ندارد. | |||
# علائم حقيقت و مجاز. | |||
# احوال پنج‌گانه لفظ و حكم تعارض ميان آنها: اين احوال، عبارتند از: تجوز، اشتراك، تخصيص، نقل و اضمار. | |||
# حقيقت شرعيه: ثمره بحث از آن، در حمل يا عدم حمل الفاظى كه در كلام شارع واقع شده است، بر معانى لغوى آنها مى‌باشد. | |||
# صحيح و اعم: نويسنده، معتقد است كه اين مسئله، مبتنى بر ثبوت حقيقت شرعيه مى‌باشد. وى، پس از بررسى معناى صحت و فساد و لزوم تصور قدر جامع بنا بر هر دو قول، در دو بخش، به ادله هر يك اشاره كرده است: | |||
#:الف) ادله صحيحى: تبادر صحيح، صحت سلب از فاسد، اخبار و عدم تخطى شارع از طريقه واضعين؛ | |||
#:ب) ادله اعمى: تبادر اعم، عدم صحت سلب از فاسد، صحت تقسيم به صحيح و فاسد، اخبار، صحت تعلق نذر و شبه آن به ترك نماز در حمام. | |||
#اشتراك. | |||
#استعمال لفظ در بيشتر از يك معنى: ضمن بحث از اين موضوع، اين توهم كه اخبار دال بر وجود هفت يا هفتاد بطن براى قرآن، بر وقوع اين استعمال دلالت مى‌كنند، بررسى شده است. | |||
#مبحث مشتق و متعلقات آن: در آن، پيرامون بساطت مفهوم مشتق، فرق بين مشتق و مبادى آن، ملاك حمل، كيفيت حمل صفات خداوند بر ذات مقدسش، چگونگى ارتباط مبادى با ذات و اعتبار تلبس حقيقى، بحث شده است. | |||
الف) ادله صحيحى: تبادر صحيح، صحت سلب از فاسد، اخبار و عدم تخطى شارع از طريقه واضعين؛ | |||
ب) ادله اعمى: تبادر اعم، عدم صحت سلب از فاسد، صحت تقسيم به صحيح و فاسد، اخبار، صحت تعلق نذر و شبه آن به ترك نماز در حمام. | |||
در مقصد اول، در طى سيزده فصل، مطالب مربوط به مبحث اوامر، بحث و بررسى شده است كه مهم‌ترين فصول آن عبارتند از: معنى ماده امر و بحث از اتحاد طلب و اراده، معنى حقيقى صيغه امر، دلالت جمله خبرى بر وجوب، اقتضاء اطلاق صيغه امر نسبت به وجوب توصلى و تعبدى و هم‌چنين نسبت به وجوب نفسى و عينى و تعيينى، امر بعد از حظر، مره و تكرار، فور و تراخى، اجزاء، مقدمه واجب، مسئله ضد و... | در مقصد اول، در طى سيزده فصل، مطالب مربوط به مبحث اوامر، بحث و بررسى شده است كه مهم‌ترين فصول آن عبارتند از: معنى ماده امر و بحث از اتحاد طلب و اراده، معنى حقيقى صيغه امر، دلالت جمله خبرى بر وجوب، اقتضاء اطلاق صيغه امر نسبت به وجوب توصلى و تعبدى و هم‌چنين نسبت به وجوب نفسى و عينى و تعيينى، امر بعد از حظر، مره و تكرار، فور و تراخى، اجزاء، مقدمه واجب، مسئله ضد و... | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۱۴: | ||
از جمله شروح و حواشى چاپ شده كتاب عبارتند از: | از جمله شروح و حواشى چاپ شده كتاب عبارتند از: | ||
# تعليقة وجيزة فى مباحث الالفاظ، حسن اشگذرى يزدى؛ | |||
# تعليقة على كفاية الاصول، شيخ عباس‌على شاهرودى؛ | |||
# التعليقة على كفاية الاصول، شيخ على قوچانى بن شيخ قاسم؛ | |||
# الحاشية على كفاية الاصول، ميرزا ابوالحسن بن عبدالحسين مشكينى؛ | |||
# الحاشية على الكفاية، شيخ محمد على بن محمد جعفر صفايى حائرى قمى؛ | |||
# حقائق الاصول، [[حکیم، محسن|سيد محسن طباطبائى حكيم]]؛ | |||
# حاشيه كفايه، شيخ مهدى بن شيخ محمد حسين بن عزيز خالصى كاظمى؛ | |||
# حاشية على كفاية الاصول، شيخ محمد بن على، مشهور به سلطان العلماء عراقى؛ | |||
# حاشية الكفاية، مرحوم سيّد محمّد حسين طباطبائى تبريزى؛ | |||
# حاشية الكفاية، سيد محمد بن حسين موسوى نجف آبادى؛ | |||
# حاشيه بر كفايه، [[آملی، محمدتقی|محمد تقى آملى]] بن ملا محمد؛ | |||
# دروس و حلول فى شرح كفاية الاصول، على بن حسين علوى؛ | |||
# دراسات فى اصول الفقه، سيّد محمّد كلانتر؛ | |||
# سبائك الذهب فى شرح الكفاية، شيخ محمّد صالح حائرى، معروف به علاّمه مازندرانى؛ | |||
# شرح كفاية الاصول، شيخ عبدالحسين بن شيخ عيسى رشتى نجفى؛ | |||
# طريق الوصول الى تحقيق كفاية الاصول، محمّد كرمى بن شيخ نصر اللّه حويزى؛ | |||
# عناية الاصول فى شرح كفاية الاصول، سيّد مرتضى حسينى فيروزآبادى؛ | |||
# منتهى الدراية فى توضيح الكفاية، سيّد محمد جعفر جزايرى مروج؛ | |||
# مصباح العقول، محمّد بن محمّد حسين اشكورى؛ | |||
# نهاية المأمول فى شرح كفاية الاصول، مير سيّد حسن بن سيّد عزيز رضوى قمى، متخلص به «قدرت»؛ | |||
# نهاية المأمول فى شرح كفاية الاصول، سيّد حسين بن سيّد عزيز حسينى تهرانى؛ | |||
# نهاية الوصول فى شرح كفاية الاصول، شيخ مصطفى کرمانشاهى بن مرحوم شيخ مرتضى؛ | |||
# نهاية الدارية فى شرح الكفاية، شيخ محمد حسين غروى اصفهانى، مشهور به كمپانى؛ | |||
# نهاية النهاية فى شرح الكفاية، ميرزا على بن عبدالحسين بن مولى اصغر بن محمد باقر ايروانى؛ | |||
# نهاية المأمول فى شرح كفاية الاصول، شيخ محمد على اجتهادى؛ | |||
# نهاية الاصول الى كفاية الاصول، سيّد مصطفى محسن موسوى حائرى؛ | |||
# الهداية فى شرح الكفاية، شيخ عبدالحسين بن محمّد تقى آل شيخ اسد اللّه كاظمى؛ | |||
# الهداية فى شرح الكفاية، سيّد محمّد جعفر بن محمّد طاهر موسوى طاهرى شيرازى. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
# مقدمه و متن كتاب. | |||
# باقرى بيدهندى، ناصر، «كتاب‌شناسى كتب درسى حوزه(2): كفاية الاصول / خراسانى، ملا محمد كاظم»، پايگاه مجلات تخصصى نور، قرآن و حديث، نور علم، فروردين 1368ش، شماره 30. | |||