۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
إرشاد المبتدي و تذكرة المنتهي في القراءات العشر: تفاوت میان نسخه‌ها
إرشاد المبتدي و تذكرة المنتهي في القراءات العشر (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ ژوئن ۲۰۱۷، ساعت ۲۳:۴۴
، ۱۰ ژوئن ۲۰۱۷جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>'
جز (جایگزینی متن - '</ref> ' به '</ref>') |
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
قرائات ده‌گانه، منسوب به قرّاء ده‌گانه‌اى است كه در تنظيم قرآن و نقطه‌گذارى آن و تجويد قرائت از جهت اعراب و بنا و ملاحظه مدّ و ادغام و نظاير اينها به مذهب آنان تمسك مى‌شود و براى هريك از آن قرائت‌ها راويانى هستند. | قرائات ده‌گانه، منسوب به قرّاء ده‌گانه‌اى است كه در تنظيم قرآن و نقطه‌گذارى آن و تجويد قرائت از جهت اعراب و بنا و ملاحظه مدّ و ادغام و نظاير اينها به مذهب آنان تمسك مى‌شود و براى هريك از آن قرائت‌ها راويانى هستند. | ||
نويسنده در آغاز کتاب، اين‌گونه به معرفى اثرش مى‌پردازد كه در اين اثر قرائت حجاز و شام و عراق و بيان اختلاف آنها در همزه و ادغام و اماله و تفخيم و مد و قصر و... و غير آن از حروف مختلفه بيان شده است ...<ref>متن کتاب، ص 43</ref> | نويسنده در آغاز کتاب، اين‌گونه به معرفى اثرش مى‌پردازد كه در اين اثر قرائت حجاز و شام و عراق و بيان اختلاف آنها در همزه و ادغام و اماله و تفخيم و مد و قصر و... و غير آن از حروف مختلفه بيان شده است ....<ref>متن کتاب، ص 43</ref> | ||
پس از آن اسامى قراء ده‌گانه قرآن كريم ذكر شده كه عبارتند از: ابوجعفر مدنى، نافع مدنى، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] كنانى (مكى)، ابوعمرو بصرى، ابن عامر يَحصُبى (شامى)، عاصم كوفى، حمزه كوفى، على بن حمزه كسائى، يعقوب حضرمى و خلف بن هشام بزار ...<ref>متن کتاب، ص 43 - 108</ref> | پس از آن اسامى قراء ده‌گانه قرآن كريم ذكر شده كه عبارتند از: ابوجعفر مدنى، نافع مدنى، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] كنانى (مكى)، ابوعمرو بصرى، ابن عامر يَحصُبى (شامى)، عاصم كوفى، حمزه كوفى، على بن حمزه كسائى، يعقوب حضرمى و خلف بن هشام بزار ....<ref>متن کتاب، ص 43 - 108</ref> | ||
بديهى است همان‌گونه كه قرّاء ده‌گانه از پيشينيان خود به نقل قرائات پرداختند و خود به‌عنوان «إمام القرائة» مطرح گشتند، قاريان بعدى (راويان) قرائات را از آنان روايت كردند؛ به‌عنوان مثال از ميان راويان نافع: قالون ...<ref>ص 57</ref>و ورش ...<ref>ص 61</ref>و از ميان راويان عاصم: شعبة بن عياش ...<ref>ص 86</ref>و حفص بن سليمان ...<ref>ص 89</ref>مشهورترند. | بديهى است همان‌گونه كه قرّاء ده‌گانه از پيشينيان خود به نقل قرائات پرداختند و خود به‌عنوان «إمام القرائة» مطرح گشتند، قاريان بعدى (راويان) قرائات را از آنان روايت كردند؛ به‌عنوان مثال از ميان راويان نافع: قالون ....<ref>ص 57</ref>و ورش ....<ref>ص 61</ref>و از ميان راويان عاصم: شعبة بن عياش ....<ref>ص 86</ref>و حفص بن سليمان ....<ref>ص 89</ref>مشهورترند. | ||
در ادامه کتاب در ضمن ابواب و فصولى، موضوعات ادغام و اظهار، همزه ساكن و متحرك، وقف، مدّ و قصر و اماله مورد مطالعه قرار گرفته است. ...<ref>متن کتاب، ص 109 - 130</ref> | در ادامه کتاب در ضمن ابواب و فصولى، موضوعات ادغام و اظهار، همزه ساكن و متحرك، وقف، مدّ و قصر و اماله مورد مطالعه قرار گرفته است. ....<ref>متن کتاب، ص 109 - 130</ref> | ||
پس از آن نويسنده وارد مبحث مهم «فرش الحروف» شده و به ترتيب سوره‌هاى قرآن كريم به اين بحث پرداخته است. | پس از آن نويسنده وارد مبحث مهم «فرش الحروف» شده و به ترتيب سوره‌هاى قرآن كريم به اين بحث پرداخته است. | ||
محقق کتاب در پاورقى ...<ref>ص 131</ref>توضيح مختصرى درباره اين موضوع داده است كه تفصيل آن بدين شرح است: دانشمندان علم قرائات براى بازشناسى قرائت‌ها و تفكيك آنها از يكديگر و پيدا كردن نقاط اشتراك و افتراق آنها، دو دسته قاعده وضع كرده‌اند: الف. اصول «أصولُ القاري»؛ ب. فروع (فَرشُ الحروف). | محقق کتاب در پاورقى ....<ref>ص 131</ref>توضيح مختصرى درباره اين موضوع داده است كه تفصيل آن بدين شرح است: دانشمندان علم قرائات براى بازشناسى قرائت‌ها و تفكيك آنها از يكديگر و پيدا كردن نقاط اشتراك و افتراق آنها، دو دسته قاعده وضع كرده‌اند: الف. اصول «أصولُ القاري»؛ ب. فروع (فَرشُ الحروف). | ||
الف. اصول: جمع اصل و آن عبارت از قاعده‌اى كلى است كه از قواعد جزيى زيرمجموعه خود استنتاج شده و بر آن جزئيات منطبق است. با توجه به اين تعريف، قواعد كلّى قرائات هريك از قرّاء سبعه را اصول آن قارى ناميده‌اند؛ چرا كه تحت ضابطه‌اى مشخص به‌صورت قواعدى كلى درآمده است؛ به‌عنوان مثال، قاعده «نقل و حذف» در قرائت نافع به روايت ورش يكى از اصول قرائت وى مى‌باشد و قاعده «اِشْمامِ خَلْطِ حرف به حرف» نيز اصلى از اصول قراءت حمزه است. | الف. اصول: جمع اصل و آن عبارت از قاعده‌اى كلى است كه از قواعد جزيى زيرمجموعه خود استنتاج شده و بر آن جزئيات منطبق است. با توجه به اين تعريف، قواعد كلّى قرائات هريك از قرّاء سبعه را اصول آن قارى ناميده‌اند؛ چرا كه تحت ضابطه‌اى مشخص به‌صورت قواعدى كلى درآمده است؛ به‌عنوان مثال، قاعده «نقل و حذف» در قرائت نافع به روايت ورش يكى از اصول قرائت وى مى‌باشد و قاعده «اِشْمامِ خَلْطِ حرف به حرف» نيز اصلى از اصول قراءت حمزه است. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
ب. فروع (فرش الحروف): در اصطلاح علم قرائات، به فروع، «فرش الحروف» هم اطلاق مى‌شود. فرش به معناى نشر و بسط است و كلمه حروف، جمع «حرف» بوده و در اينجا معناى قرائت مى‌دهد، پس وقتى گفته مى شود: «حرفُ حمزه، حرفُ نافع» در اصطلاح؛ يعنى قرائت حمزه و قرائت نافع. | ب. فروع (فرش الحروف): در اصطلاح علم قرائات، به فروع، «فرش الحروف» هم اطلاق مى‌شود. فرش به معناى نشر و بسط است و كلمه حروف، جمع «حرف» بوده و در اينجا معناى قرائت مى‌دهد، پس وقتى گفته مى شود: «حرفُ حمزه، حرفُ نافع» در اصطلاح؛ يعنى قرائت حمزه و قرائت نافع. | ||
مراد از فروع يا فرش الحروف، احكام و قواعد خاصى است كه موارد آن در قرائت هر قارى، به‌صورت كلى جارى نيست، بلكه اختصاص به موارد جزيى و استثنايى دارد؛ به عبارت ديگر در قرآن كريم كلماتى وجود دارد كه علاوه بر پراكنده بودن در سوره‌هاى مختلف قرآن، تلفظ آنها تحت قاعده‌اى معين و مشخص درنمى‌آيد ...<ref>علامى، ابوالفضل</ref> | مراد از فروع يا فرش الحروف، احكام و قواعد خاصى است كه موارد آن در قرائت هر قارى، به‌صورت كلى جارى نيست، بلكه اختصاص به موارد جزيى و استثنايى دارد؛ به عبارت ديگر در قرآن كريم كلماتى وجود دارد كه علاوه بر پراكنده بودن در سوره‌هاى مختلف قرآن، تلفظ آنها تحت قاعده‌اى معين و مشخص درنمى‌آيد ....<ref>علامى، ابوالفضل</ref> | ||
اولين سوره‌اى كه اين مبحث در آن بررسى شده سوره فاتحةالکتاب است؛ به‌عنوان نمونه عاصم، كسائى، خلف و يعقوب كلمه «مالك» را با الف قرائت كرده‌اند ...<ref>متن کتاب، ص 131</ref> | اولين سوره‌اى كه اين مبحث در آن بررسى شده سوره فاتحةالکتاب است؛ به‌عنوان نمونه عاصم، كسائى، خلف و يعقوب كلمه «مالك» را با الف قرائت كرده‌اند ....<ref>متن کتاب، ص 131</ref> | ||
آخرين فرش الحرفى كه نويسنده در کتاب ذكر كرده است، به اختلاف قرائت «كفوا أحد» اختصاص دارد كه از آن جمله حمزه و اسماعيل و خلف و يعقوب، به سكون فاء و همزه قرائت كرده‌اند ...<ref>همان، ص 353</ref> | آخرين فرش الحرفى كه نويسنده در کتاب ذكر كرده است، به اختلاف قرائت «كفوا أحد» اختصاص دارد كه از آن جمله حمزه و اسماعيل و خلف و يعقوب، به سكون فاء و همزه قرائت كرده‌اند ....<ref>همان، ص 353</ref> | ||
== وضعيت کتاب == | == وضعيت کتاب == | ||