افکار ابن تیمیه در بوته نقد: تفاوت میان نسخه‌ها

نویسنده در بخش یکم موارد دشمنی ابن تیمیه با امیر مؤمنان علی(ع) را برشمرده است. ابتدا دیدگاه برخى از علماى اهل سنّت درباره ابن تیمیه آمده که با توجه به حدیث «یا علی لا یبغضک الا منافق» او را منافق خوانده‌اند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص21</ref>.

در ادامه رویارویی ابن تیمیه با [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]] آمده که ابن تیمیه در نوشته‌هایش به امیرالمؤمنین(ع) جسارت کرده و ایمان آن حضرت را همچون ایمان و کفر کودک بی‌ارزش خوانده است<ref>ر.ک: همان، ص22</ref>.  

سپس به نقل برخی از احادیث متواتری درباره حضرت علی(ع) پرداخته است؛ مثل تفسیر آیه «وَ تَعِيَهَا أُذُنٌ وَاعِيَةٌ»﴿حاقة: 12﴾ و گوش‌های شنوا آن را نگاه دارد، که طبق روایات بسیاری در شأن حضرت علی(ع) نازل شده است و احادیث «دروازه دانش نبوى» و «بهترین داور» و «حق با على است» و ازاین‌دست روایات که ابن تیمیه همگی آن‌ها را تکذیب و رد کرده است<ref>ر.ک: همان، ص27-23</ref>.

سه آیه «إنَّمَا وَلِيُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَ هُمْ رَاکِعُونَ‌»﴿مائدة: 55﴾؛ «الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ سِرّاً وَ عَلاَنِيَةً» ﴿بقره: 274﴾ و «إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرُ مَنْ يَخْشَاهَا» ﴿نازعات‏: 45﴾ به گواهی محدثین اهل سنت درباره امیرالمؤمنین(ع) نازل شده‌اند، اما ابن تیمیه با جسارت تمام این احادیث را دروغ و جعلی می‌شمارد<ref>ر.ک: همان، ص39-35</ref>.

همچنین احادیث يوم الدار، فاروق امّت، اهل‌بیت کشتى نجات اُمّت و حديث طير را نیز از تیر کینه و تکذیب خویش بی‌نصیب نگذاشته است<ref>ر.ک: همان، ص64-40</ref>.

در بخش سوم دیدگاه ابن تیمیه به خلافت امیر مؤمنان علی(ع) آمده است؛ علی‌رغم شواهد بسیار در اصرار مردم به خلافت امام علی(ع)، ابن تیمیه معتقد است که مردم به‌زور و اکراه با آن حضرت بیعت کردند. او حتی عدالت امیرالمؤمنین(ع) را انکار می‌کند و خروج خوارج را دلیل بی‌عدالتی آن حضرت می‌شمارد<ref>ر.ک: همان، ص77-67</ref>.  

در بخش چهارم ابن تیمیه به جهت مقایسه‌ بین خلفای سه‌گانه و حضرت علی(ع) از فتوحات و کشورگشایى‌هاى زمامداران بعد از پیامبر دم مى‌زند و آن را به‌عنوان برگ زرّینى در زندگى آن‌ها مى‌داند. از طرفى این جنگ‌هاى خارجى را با جنگ‌هاى داخلى امیر مؤمنان على(ع) مقایسه نموده و در نتیجه‌گیرى کاملاً غیرمنصفانه‌اى با تمام توان به آن حضرت جسارت مى‌نماید<ref>ر.ک: همان، ص86</ref>.

نویسنده در ادامه می‌کوشد بین فتح اقلیم و فتح دل‌ها تفاوت بگذارد؛ وی شیوه‌های دعوت غیرمسلمانان را به اسلام از شیوه‌های امیرالمؤمنین(ع) بیان کرده و شیوه نصیحت و برخورد با مخالف را بازگفته است؛ آنگاه به سیره امام(ع) در جنگ جمل به‌عنوان نمونه اشاره کرده است. سپس معیار عزّت و ذلّت را نزد ابن تیمیه بیان می‌کند که معتقد است: «هر کس گمان می‌کند آن دوازده‌نفری که پیامبر وعده آمدنشان را داده، همین دوازده‌نفری هستند که شیعیان ادّعاى امامت آن‌ها را می‌کنند، او درنهایت جهل و نادانى است؛ زیرا هیچ‌کدام از آن‌ها دست به شمشیر نبردند مگر على بن ابی‌طالب، او هم نتوانست در زمان خلافتش با کفار نبرد کند حتى یک شهر هم فتح نکرد...»<ref>ر.ک: همان، ص117-116</ref>.

وی در پایان این بخش، به اجماع اهل سنت بر این‌که امیر مؤمنان علی(ع) بر حق بوده و مخالفان آن حضرت بر باطل هستند، اشاره کرده است. وی به استناد سخن بزرگان اهل سنت بیان می‌دارد که اگر ابن تیمیه را از دایره اسلام خارج بدانیم سخن گزافی نگفته‌ایم<ref>ر.ک: همان، ص134 و 141</ref>.  

نویسنده در بخش پنجم این کتاب، به تلاش ابن تیمیه برای اثبات حقانیت خوارج و ناصبی‌ها اشاره دارد و افتراهای وی را به امیر مؤمنان علی(ع) نقل کرده است. وی نشان داده است که ابن تیمیه در این راه از توسل به احادیث دروغین ابایی ندارد<ref>ر.ک: همان، ص147</ref>.  

«مَن أطاع عليّاً فقد أطاعني و مَن عصى عليّاً فقد عَصاني»؛ هر که از على فرمان ببرد از من فرمان برده و هر که از فرمان او سرباز زند از فرمان من سرباز زده است<ref>ر.ک: همان، ص151-150؛ پایگاه اطلاع رسانی [[حسینی میلانی، علی|آیت‌الله میلانی]]</ref>.