پیام قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''پيام قرآن، روش تازه‌اى در تفسير موضوعى قرآن'''، زير نظر [[مکارم شیرازی، ناصر|آيت‌الله ناصر مكارم شيرازى]]، با همكارى جمعى از علماء و دانشمندان، مجموعه‌اى ارزشمند است كه دريايى از مطالب را با استمداد از قرآن مجيد و با استفاده از يك روش كاملا تازه، در خود جاى داده و درهاى تازه‌اى از معارف اسلامى را به روى پويندگان اين راه مى‌گشايد و آن‌ها را از مراجعه به بسيارى از متون بى‌نياز مى‌سازد <ref>ج 4، ص 12</ref>

#به دست آوردن اسرار و پيام‌هاى تازه قرآن از طريق انضمام آيات به يكديگر <ref>مقدمه، ج 4، ص 16</ref>

نويسنده در مقدمه، به‌منظور تبيين و تشريح تفسير موضوعى، به دنبال يافتن پاسخ اين پرسش است كه چرا قرآن، به سبك موضوعى جمع‌آورى نشده و شبيه كتاب‌هاى معمولى نيست و با تمام آن‌ها تفاوت دارد <ref>پيشگفتار، ج 4، ص 13</ref>

وى در پاسخ، به اين نكته اشاره مى‌كند كه براى تهيه كتاب‌هاى معمولى، مؤلف موضوعات مختلفى را كه در يك قدر جامع شريكند، در نظر مى‌گيرد و بعد از آن، هر فصل و هر باب را با توجه به مقدمات و نتايج آن، مورد بررسى قرار مى‌دهد، ولى قرآن چنين نيست، بلكه كتابى است كه در طول 23 سال، با توجه به نيازها و شرايط مختلف اجتماعى و حوادث گوناگون و مراحل مختلف تربيتى نازل شده است و همگام با حيات جامعه اسلامى پيش رفته و درعين‌حال، بسته به زمان و مكان خاصى نيست <ref>همان</ref>

الف) معرفت و شناخت در قرآن (در جلد اول مطرح شده است): نويسنده، معتقد است نخستين مسئله‌اى كه انسان در تمام بحث‌هاى علمى با آن روبه‌روست، مسئله شناخت و معرفت است و قرآن مجيد نه‌تنها مسئله شناخت و معرفت انسان را نسبت به جهان خارج يك امر ممكن مى‌شمرد، بلكه آن را از اهم واجبات معرفى كرده و با انواع بينات صريح، ظاهر و كنايى، پيروان خود را به فراگيرى علم و دانش و شناخت رازهاى هستى و اسرار عالم آفرينش دعوت مى‌كند <ref>متن كتاب، ج 1، ص 56</ref>

به نظر وى، بررسى تعبيرات قرآن در اين زمينه افق تازه‌اى در برابر چشمان ما مى‌گشايد و مسئله معرفت و شناخت را در سطحى بسيار بالا به‌عنوان يك وظيفه قطعى، منعكس مى‌نمايد <ref>همان</ref>

ب) خداجويى و خداشناسى در قرآن (در جلد دوم مطرح شده است): به باور نويسنده، بحث در باره «آفريدگار عالم هستى» و مبدأ اين جهان، از قديمى‌ترين مباحث و از ريشه‌دارترين سؤالات انسان است و از آنجا كه هيچ حركتى بدون انگيزه نيست، طبعا حركت در مسير شناخت مبدأ جهان هستى نيز نمى‌تواند بدون انگيزه باشد؛ به همين دليل فلاسفه و دانشمندان براى خداجويى، سه انگيزه اساسى ذكر كرده‌اند كه قرآن مجيد به همه آن‌ها اشاره‌هاى روشنى داشته و نويسنده به بررسى آن پرداخته است كه عبارتند از: انگيزه عقلى، فطرى و عاطفى <ref>همان، ج 2، ص 22</ref>

ج) طرق «معرفة الله» در قرآن (در جلد سوم مطرح شده است): گرچه راه‌ها به‌سوى خدا هرگز محدود نيست و به گفته بعضى از دانشمندان، به تعداد خلايق، راه به سوى او وجود دارد، ولى عمدتا پنج راه عقلى و يك راه فطرى براى اثبات ذات پاك خداوند وجود دارد كه نويسنده در اين جلد، به تبيين و توضيح آن‌ها پرداخته است. اين طرق عبارتند از: برهان نظم، حركت، وجوب و امكان (فقر و غنى)، علت و معلول، صديقين و فطرت <ref>همان، ج 3، ص 17</ref>

د) اسماء و صفات و عدل الهى در قرآن (در جلد چهارم مطرح شده است): صفات خداوند همچون ذاتش بى‌نهايت است و اسماء او كه بيانگر آن صفات است نيز به شماره نمى‌آيد؛ زيرا هر اسمى از اسماء او، روشنگر كمالى از كمالات ذات مقدس اوست و يك وجود لايتناهى، كمالاتش نيز لايتناهى است و طبعا صفات كماليه و نام‌هايى كه از آن حكايت مى‌كند، بى‌نهايت است، ولى بااين‌حال قسمتى از اين اسماء و صفات، جنبه ريشه‌اى دارد و بقيه، شاخه‌هايى از آن است. در اين جلد، ضمن تبيين و توضيح اين مسئله، به موضوع عدل الهى در قرآن نيز پرداخته شده است <ref>همان، ج 4، ص 19</ref>

ه) معاد در قرآن (در جلد پنجم مطرح شده است): نويسنده در ابتداى اين جلد، به اهميت بحث معاد از ديدگاه قرآن، اشاره كرده است. به عقيده وى، يك نظر اجمالى به آيات قرآن مجيد، نشان مى‌دهد كه در ميان مسائل عقيدتى، هيچ مسئله‌اى در اسلام، بعد از توحيد، به اهميت مسئله معاد و اعتقاد به حيات پس از مرگ و حساب‌رسى اعمال بندگان و پاداش و كيفر و اجراى عدالت نيست <ref>همان، ج 5، ص 17</ref>

به نظر وى، وجود حدود 1200 آيه در باره معاد كه قريب به يك‌سوم آيات قرآن را تشكيل مى‌دهد و اينكه تقريبا در تمام صفحات قرآن بدون استثناء، ذكرى از معاد به ميان آمده و اينكه بسيارى از سوره‌هاى اواخر قرآن به‌طور كامل يا به‌طور عمده، در باره معاد و مقدمات و علائم و نتايج آن سخن مى‌گويد، شاهد گوياى اين مدعى است <ref>همان</ref>