۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جامع البيان في القراءات السبع: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'حضرت على(ع)' به 'حضرت على(ع) ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
جامع البيان | '''جامع البيان في القراءات السبع''' به قلم ابى عمرو عثمان بن سعيد دانى(متوفاى 444 قمرى) در معرفى قاريان هفتگانه قرآنى و آراء آنها در زمينه اختلاف قراءات مى‌باشد. | ||
در معرفى قاريان هفتگانه قرآنى و آراء آنها در زمينه اختلاف قراءات مى‌باشد. | |||
==ساختار كتاب== | ==ساختار كتاب== | ||
| خط ۵۰: | خط ۴۸: | ||
مقدمه مؤلف دربردارنده دو موضوع است: | مقدمه مؤلف دربردارنده دو موضوع است: | ||
#انگيزه او از نگارش اين اثر، كه درخواست گروهى در رابطه با اختلاف قرّاء سبعه بطور ايجاز و اختصار نيكو و خالى از تكرار مباحث بوده است بيان شده است. | |||
#نقل چهل حديث از راويان قرّاء سبعه از يكصد و شصت طريق منظور از راوى در اينجا مهمترين شاگردان قرّاء مى‌باشند كه عامل اصلى انتقال قرائت وى به طبقات بعدى و آيندگان مى‌باشند. | |||
اختصار نيكو و خالى از تكرار مباحث بوده است بيان شده است. | |||
منظور از راوى در اينجا مهمترين شاگردان قرّاء مى‌باشند كه عامل اصلى انتقال قرائت وى به طبقات بعدى | |||
و آيندگان مى‌باشند. | |||
باب(اول):نقل حديث انّ القرآن انزل على سبعة احرف از پيامبر اكرم(ص) و احاديث ديگرى كه در اين‌باره وارد شده است كه مضامين آنها نيز همين معنا را افاده مى‌كند از منابع مختلف و طرق زياد كه مؤلف در اين‌باره بيان مى‌كند كه تمام اقوال و نظريه‌هايى كه متقدمين و متاخرين در رابطه با اين حديث آمده | |||
را بررسى و تمام آنها را در پنج سؤال مطرح و سپس درصدد پاسخ به اين سؤالات برآمده و نظريه مختار خود را بيان مى‌كند. | را بررسى و تمام آنها را در پنج سؤال مطرح و سپس درصدد پاسخ به اين سؤالات برآمده و نظريه مختار خود را بيان مى‌كند. | ||
سؤالات:مراد و منظور از حروف هفتگانه چيست؟، حكمت خداوند از انزال قرآن بر حروف&هفتگانه چه مى‌باشد؟، وجوه اختلاف اين حروف هفتگانه در چه موردى است؟، اختلاف | سؤالات:مراد و منظور از حروف هفتگانه چيست؟، حكمت خداوند از انزال قرآن بر حروف&هفتگانه چه مى‌باشد؟، وجوه اختلاف اين حروف هفتگانه در چه موردى است؟، اختلاف حروف هفتگانه چند معنا را شامل مى‌شود؟و... | ||
حروف هفتگانه چند معنا را شامل مى‌شود؟و... | |||
باب(دوم):نقل حديث [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] از پيامبر(ص)كه فرمود: «يامركم ان يقرأ كل رجل منكم كما علّم» و احاديث ديگرى كه مضامين آنها نيز همين معنا را افاده مى‌كند از منابع مختلف و با سندهاى زياد كه دربردارنده اين موضوع است كه پيامبر(ص)بر تبعيّت از گذشتگان در | |||
قرائت و تمسك به آنها در آنچه از ائمه قراءات رسيده است تشويق نموده است. | قرائت و تمسك به آنها در آنچه از ائمه قراءات رسيده است تشويق نموده است. | ||
باب(سوم)آوردن اسمهاى قرّاء سبعه و بررسى نسب كامل آنان، كنيه، مكان تولد و اقامت | باب(سوم)آوردن اسمهاى قرّاء سبعه و بررسى نسب كامل آنان، كنيه، مكان تولد و اقامت و تاريخ وفات و ذكر بعضى از فضائل آنها و در آخر ذكر راويان آنها مى‌باشد. | ||
و تاريخ وفات و ذكر بعضى از فضائل آنها و در آخر ذكر راويان آنها مى‌باشد. | |||
باب(چهارم):آوردن و ذكر رجال و مشايخ قرّاء سبّعه و ناقلين آنها و رساندن اين نقلها به پيامبر اكرم(ص) منظور از مشايخ رجال و قرّاء سبعه، اشخاصى هستند كه قرّاء سبعه،قرائت خود را از آنها فراگرفته و به آنها عرضه نموده‌اند و اينرا ادامه داده تا به اقراء پيامبر(ص)برسد. | |||
باب(پنجم):اين باب از دو بخش كلى تشكيل شده است:در بخش اول، اصول قواعد تجويدى قرآن را آورده است كه به اصول القارى معروف است در اين بخش مؤلف نظرات مختلف قراء سبّعه را با ذكر راويان و سندهاى هركدام از قرّاء ذكر نموده است. | |||
و اصول فوق را در باب جداگانه آورده است و مستثنيّات آنها را هم بيان نموده است. | در اصطلاح قرائت به قواعدى كه بيان‌كننده احكامى در قرائت تمام كلمات قرآن مى‌باشد به گونه‌اى كه در هرجا بتوان آن قواعد را اجرا نمود اصول گفته مى‌شود، اصول شامل:وقف و ابتداء، ادغام و اظهار، مدّ و قصر، تحقيق و تسهيل، اماله و فتح، تفخيم و ترقيق، ابدال و نقل، احكام هاءات، احكام ياءات، وصل ميم جمع و هاء ضمير و...كه مؤلف هركدام از موارد و اصول فوق را در باب جداگانه آورده است و مستثنيّات آنها را هم بيان نموده است. | ||
بخش دوم كه از اواخر جلد دوم شروع و تا پايان جلد چهارم ادامه دارد به فرش الحروف اختصاص | بخش دوم كه از اواخر جلد دوم شروع و تا پايان جلد چهارم ادامه دارد به فرش الحروف اختصاص | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۷۱: | ||
يافته است. | يافته است. | ||
در مقابل اصطلاح اصول، اصطلاح فرش وجود دارد كه مراد از آن موارد جزئى از اختلاف قراءات | در مقابل اصطلاح اصول، اصطلاح فرش وجود دارد كه مراد از آن موارد جزئى از اختلاف قراءات در كلمات قرآنى است كه ضابطه‌مند نيست.كلمه فرش در اين بحث به مفهوم نشر و بسط و كلمه حروف جمع حرف و به معنى قرائت قارى است پس فرش الحروف يعنى منتشر شدن قرائت هر قارى در كلمات قرآن (اصطلاحا حرف نافع يعنى قرائت نافع). | ||
در كلمات قرآنى است كه ضابطه‌مند نيست.كلمه فرش در اين بحث به مفهوم نشر و بسط و كلمه | |||
حروف جمع حرف و به معنى قرائت قارى است پس فرش الحروف يعنى منتشر شدن قرائت هر | |||
قارى در كلمات قرآن (اصطلاحا حرف نافع يعنى قرائت نافع). | |||
مؤلف در اين بخش كتاب به ترتيب سوره‌هاى قرآنى پيش رفته است و پس از ذكر عنوان سوره،آيات مربوط به هر سوره و قرائت هركدام از قاريان هفتگانه را آورده است با ذكر سند و طريق آن توضيح يك نكته در اينجا ضرورى است و آن اينكه قرائت هر قارى را عده‌اى نقل مى‌كنند كه در اصطلاح، از آن به راوى تعبير مى‌شود.از كسانى كه روايت راوى را نقل مى‌كنند به طريق روايت تعبير مى‌شود. | |||
پس طريق،يعنى همان واسطه‌هايى كه قرائت راوى را بر ما نقل كرده‌اند. بطور خلاصه مى‌توان گفت:ابى عمرو دانى بر ترويج هرچه بيشتر قراءات هفتگانه همّت گماشت.وى تمامى طرف و روايات مشهور و غير مشهور قرائات سبعه را كه در زمان او از 500 طرق مى‌گذشت استقصاء كرد و در اين كتاب جامع البيان گرد آورد و به شرح و بسط آنها پرداخت. | |||
تحقيق اثر توسط عبدالمهيمن بن عبدالسلام طحان، طلحه محمد توفيق، سامى عمر ابراهيم و خالد على غامدى صورت گرفته كه به دو بخش تقسيم مى‌شود: | |||
بخش اوّل دربردارنده معرّفى شرح‌حال مفصّل مؤلف، اساتيد،شاگردان و آثار اوست و سپس به بيان معرفى جامع البيان پرداخته شده است.و از روش و سبك مؤلف در تحرير اين اثر مطالب مفيدى ارائه نموده‌اند. | |||
در | بخش دوم، محققان از چگونگى روش تحقيق خود در برخورد با نسخهاى خطى اين اثر و برگزيدن نسخه تركيه و مقابله آن با دو نسخه ديگر (نسخه مصر و نسخه هند)گزارش كار ارائه مى‌دهند.كار ديگر محقّقان كه مزيّتى فوق العاده براى اين اثر شمرده مى‌شود پاورقيهايى است كه در امور مختلفى ارائه كرده‌اند از جمله:استخراج آيات و ذكر آدرس آنها، استخراج احاديث و آوردن مصادر آنها،شرح مفردات، مصطلحات قرآنى و تبيين مراد مؤلف در متن كه فهم آن براى خواننده مشكل بوده،شناساندن و معرفى اعلام، اماكن، تراجم روات، معرفى كتب كه روايات از آنها نقل شده كه موارد فوق در جاى خود بسيار مفيد و ارزشمند است.اين دو بخش در 70 صفحه از طرف محققان در اوّل كتاب آمده است. | ||
مطالب كتاب درج شده است. | در پايان كتاب فهرستهاى چهارگانه فهرست مصادر و مراجع،فهرست احاديث،فهرست اعلام و فهرست مطالب كتاب درج شده است. | ||