البرهان في متشابه القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''البرهان فى متشابه القرآن''' تألیف محمود بن حمزة بن نصر الکرمانى كتاب پيرامون يكى از موضوعات مهم علوم قرآنى يعنى مسالۀ الفاظ متشابه در قرآن، نوشته شده است.مؤلف كه از دانشمندان علوم اسلامى در قرن ششم هجرى و داراى تأليفات متعددى مى‌باشد در اين كتاب به بيان اسرار و علت تكرار كلمات و آيات قرآنى پرداخته است.

وى پس از ذكر آيۀ مورد بحث آيات ديگرى كه در قرآن با او شباهت لفظى دارند را نيز آورده، آنگاه با يكديگر مقايسه و علت تكرار آن را با استفاده از قواعد عربى و يا آيات ديگر از قرآن ذكر كرده است و چنانچه دو آيه مشابه برخى از الفاظ آنها مقدم و مؤخر شده باشد علت آن را نيز توضيح مى‌دهد.

 

با توجه به ويژگيهاى كتاب، مطالب آن مى‌تواند در بحث زبان شناسى قرآن و نيز تفسير قرآن به قرآن مورد استفاده قرآن پژوهان و مفسران قرار گيرد.

# در برخى از موارد علت تكرار عامل همراه با حذف عطف را توضيح مى‌دهد مانند: «آمنا بالله و باليوم الآخر» كه در آن حرف «باء» تكرار شده است

# در ذكر متشابهات چنانچه در يكى حرف نفی «لا» و ديگرى «لن» باشد علت آنرا بيان كرده است.

# در ذكر متشابهات سعى مى‌كند تمام آياتى كه با آيه مورد بحث ارتباط دارد متذكر شود و ارتباط آنها را توضيح دهد.

# در توضيح دو آيۀ متشابه چنانچه الفاظ يكى نسبت به ديگرى تقدّم و تأخر داشته باشد علت آن را بيان نموده و رابطۀ آن را با اعجاز قرآن ذكر مى‌كند.مانند آيه شريفه: '''قل ان الهدى هدى اللّه'''و آيه:'''ان هدى اللّه هو الهدى'''

# در برخى از آيات مشابه كه قسمت اول آن يكى است ولى قسمت پايانى آن در موارد مختلف، متفاوت مى‌باشد علت آن را بيان مى‌كند مانند:'''«و من لم يحكم بما انزل الله»'''كه سه مرتبه در قرآن تكرار شده ولى در هر آيه پايان آن متفاوت است گاهى با جملۀ'''«فاولئك هم الكافرون»'''و گاهى'''«فاولئك هم الظالمون»''' و گاهى'''«فاولئك هم الفاسقون»'''آمده است.

# در برخى از آيات مشابه كه در يكى از آنها يك كلمه كمتر از ديگرى دارد علت آن را بيان كرده است مانند:'''قل سيروا فى الارض''' و در آيۀ ديگر مى‌گويد:'''سيروا فى الارض'''

# در سورۀ اعراف-داستان سجدۀ ابليس را مطرح نموده آيات متشابه آن را در سوره‌هايى همچون «حجر»-«ص» ذكر نموده علت تكرار آن را با توجه به آيات ديگر توضيح مى‌دهد.

# در برخى از آيات مشابه اختلاف واژه را مورد بررسى قرار داده و علت آنرا بيان نموده است مانند:'''«و طهّر بيتى للطائفين و القائمين»'''در سوره حج و'''«طهّرا بيتى للطائفين و العاكفين»'''در سوره بقره

# جلد:گالينگور

# نوع كاغذ:اعلاء

# نوبت چاپ:دوم

# تاريخ انتشار:سال 1418 هجرى قمرى

# ناشر:دار الوفاء للطباعة و النشر و التوزيع

# داراى فهرست مطالب

# مؤلف:محمود بن حمزه کرمانى

# محقق:احمد عز الدين

# كتاب:البرهان فى متشابه القرآن

اين كتاب توسط احمد عز الدين عبداللّه خلف اللّه، تحقيق و تصحيح و به چاپ رسيده و موارد زير به آن اضافه شده است:(قسمت اول در مقدمه)

# ذكر كتابهايى كه از مؤلف بر جاى مانده است

# ذكر كسانى كه مؤلف كتابهاى آنها را شرح نموده است

# توضيح مختصرى پيرامون موضوع كتاب(متشابهات قرآن) و بيان منظور از لفظ تشابه در آن

# معرفى كسانى كه در اين باره كتاب تألیف نموده‌اند

# هدف از تألیف در اين موضوع چيست؟

# آيات و روايات متن در پاورقى آدرس دهى شده‌اند.

# ارجاع مباحث كتاب به منابع ديگر

# توضيح برخى از مباحث مطرح شده در متن

# ذكر برخى از ديدگاههاى صاحب نظران دربارۀ مباحث مطرح شده در متن

در خاتمۀ كتاب فهرست منابع و مصادرى كه در كتاب از آنها استفاده شده است به ترتيب حروف الفبائى (نويسندگان)آورده شده است