۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'حضرت على(ع)' به 'حضرت على(ع) ') |
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
گفتار نخست اين فصل به موضوع "خطبهها" اختصاص يافته و طى آن نويسنده به موضوعات ذيل مىپردازد: تاريخ خطابه، اركان خطابه (ايجاد، تنسيق، تعبير)، اجزاء خطبه (مقدمه، عرض، خاتمه)، ويژگىهاى خطبههاى اميرالمومنين(ع)(ميل به تطويل، آغاز به حمد خداوند و شهادت به يگانگى خداوند و نيز رسالت پيامبر اكرم(ص)، گنجاندن آيات شريفه قرآنى در لابلاى خطبهها، در پيشگرفتن روش انسانى و...)، ويژگىهاى فنى خطبههاى حضرت، خميرمايه خطابه (موضوع و تعبير)، انواع خطبه (فكرى، موعظهاى، ملاحم، جنگى، سياسى و...)، اشكال و صور ايراد خطبه توسط حضرت(ايستادن بر بلندى، بر فراز سنگ، بر فراز منبر و...). | گفتار نخست اين فصل به موضوع "خطبهها" اختصاص يافته و طى آن نويسنده به موضوعات ذيل مىپردازد: تاريخ خطابه، اركان خطابه (ايجاد، تنسيق، تعبير)، اجزاء خطبه (مقدمه، عرض، خاتمه)، ويژگىهاى خطبههاى اميرالمومنين(ع)(ميل به تطويل، آغاز به حمد خداوند و شهادت به يگانگى خداوند و نيز رسالت پيامبر اكرم(ص)، گنجاندن آيات شريفه قرآنى در لابلاى خطبهها، در پيشگرفتن روش انسانى و...)، ويژگىهاى فنى خطبههاى حضرت، خميرمايه خطابه (موضوع و تعبير)، انواع خطبه (فكرى، موعظهاى، ملاحم، جنگى، سياسى و...)، اشكال و صور ايراد خطبه توسط حضرت(ايستادن بر بلندى، بر فراز سنگ، بر فراز منبر و...). | ||
گفتار دوم اين فصل به "كلام" كه عبارت است از فرمايشات كوتاه حضرت كه در مناسبتهاى مختلف(غير از مناسبتهاى خاصى همچون جمعه و اعياد و...) ايراد شده، اختصاص يافته است. در اين مبحث مؤلف از انواع كلام حضرت، كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] | گفتار دوم اين فصل به "كلام" كه عبارت است از فرمايشات كوتاه حضرت كه در مناسبتهاى مختلف(غير از مناسبتهاى خاصى همچون جمعه و اعياد و...) ايراد شده، اختصاص يافته است. در اين مبحث مؤلف از انواع كلام حضرت، كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در نهجالبلاغه آورده و بالغ بر هفت نوع مىشود، مىپردازد. | ||
نوع نخست از انواع كلام حضرت عبارت است از، بخشهايى از خطبههاى حضرت كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] | نوع نخست از انواع كلام حضرت عبارت است از، بخشهايى از خطبههاى حضرت كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] گزينش نموده و در نهجالبلاغه آورده است، از اين رو نخواسته كه نام خطبه را بر آن بنهد، لذا نگفته: من خطبة له؛ بلكه گفته: من كلام له. | ||
نوع دوم عبارت است، از كلامى كه حضرت به شخص خاصى در رابطه با امر ويژهاى فرموده است؛ مانند كلامى كه حضرت به اشعث بن قيس هنگامى كه حضرت بر فراز منبر بود و او به اعتراض با حضرت سخن گفت، فرمودند. | نوع دوم عبارت است، از كلامى كه حضرت به شخص خاصى در رابطه با امر ويژهاى فرموده است؛ مانند كلامى كه حضرت به اشعث بن قيس هنگامى كه حضرت بر فراز منبر بود و او به اعتراض با حضرت سخن گفت، فرمودند. | ||
خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
گفتار سوم اين فصل به "رسائل" حضرت اختصاص يافته است. به گفته نويسنده بين رساله و خطبه تفاوت چندانى نيست، جز اينكه رساله به صورت مكتوب است و خطبه در ميان گروهى به صورت شفاهى ايراد مىگردد. | گفتار سوم اين فصل به "رسائل" حضرت اختصاص يافته است. به گفته نويسنده بين رساله و خطبه تفاوت چندانى نيست، جز اينكه رساله به صورت مكتوب است و خطبه در ميان گروهى به صورت شفاهى ايراد مىگردد. | ||
سپس مؤلف به تفاوتهاى بين رساله و خطابه از ديدگاه شخصيتهايى چون ابن قدامه و [[عسکری، حسن بن عبدالله|ابوهلال عسكرى]] | سپس مؤلف به تفاوتهاى بين رساله و خطابه از ديدگاه شخصيتهايى چون ابن قدامه و [[عسکری، حسن بن عبدالله|ابوهلال عسكرى]] اشاره مىكند. | ||
مؤلف مناسبتها و اهدافى را كه امام به جهت آنها به نگارش نامه اقدام نمودهاند، در امور ذيل منحصر نموده است: | مؤلف مناسبتها و اهدافى را كه امام به جهت آنها به نگارش نامه اقدام نمودهاند، در امور ذيل منحصر نموده است: | ||
خط ۹۹: | خط ۹۹: | ||
مؤلف وصاياى حضرت را به سه نوع: سياسى، اجتماعى و جنگى تقسيم مىكند و براى هر يك نمونههايى را ذكر مىنمايد. | مؤلف وصاياى حضرت را به سه نوع: سياسى، اجتماعى و جنگى تقسيم مىكند و براى هر يك نمونههايى را ذكر مىنمايد. | ||
گفتار پنجم اين فصل به "عهدنامه"هاى حضرت اختصاص يافته است. هميشه مرسوم بوده هنگامى كه پادشاهان و حكّام كسى را به عنوان والى شهرى منصوب مىساختهاند، عهدنامهاى به وى مىدادهاند كه در آن انتظارات خويش را از واليان بيان مىداشتهاند. [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] | گفتار پنجم اين فصل به "عهدنامه"هاى حضرت اختصاص يافته است. هميشه مرسوم بوده هنگامى كه پادشاهان و حكّام كسى را به عنوان والى شهرى منصوب مىساختهاند، عهدنامهاى به وى مىدادهاند كه در آن انتظارات خويش را از واليان بيان مىداشتهاند. [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] متن دو عهدنامه حضرت را كه يكى خطاب به محمد ابن ابىبكر و ديگرى خطاب به مالك اشتر است، نقل كرده است. | ||
گفتار ششم فصل نخست به "أحلاف" حضرت اختصاص يافته است. گاه كه بين دو گروه از مسلمانان نزاع درمىگرفت، حضرت در جهت آشتى دادن آنها و برطرف ساختن مشكلات به وجود آمده از اين طريق و نيز با هدف متحد ساختن آنها، قسم نامهاى را به امضاى دو گروه مىرساندند، مانند حلفى كه بين اهل يمن و قبيله ربيعه به نگارش درآوردند. | گفتار ششم فصل نخست به "أحلاف" حضرت اختصاص يافته است. گاه كه بين دو گروه از مسلمانان نزاع درمىگرفت، حضرت در جهت آشتى دادن آنها و برطرف ساختن مشكلات به وجود آمده از اين طريق و نيز با هدف متحد ساختن آنها، قسم نامهاى را به امضاى دو گروه مىرساندند، مانند حلفى كه بين اهل يمن و قبيله ربيعه به نگارش درآوردند. | ||
خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
گفتار هفتم به "أدعيه" حضرت اختصاص داده شده است. | گفتار هفتم به "أدعيه" حضرت اختصاص داده شده است. | ||
گفتار هشتم نيز به كلمات حكمتآميز و مواعظ و سخنان كوتاه حضرت اختصاص يافته است. بيشتر سخنان حضرت كه در اين قسمت گردآمده، قطعاتى است كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] | گفتار هشتم نيز به كلمات حكمتآميز و مواعظ و سخنان كوتاه حضرت اختصاص يافته است. بيشتر سخنان حضرت كه در اين قسمت گردآمده، قطعاتى است كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] از خطب و رسائل و كلمات حضرت برگزيده است. | ||
فصل دوم:"نهجالبلاغه بين التوثيق و التشكيك" | فصل دوم:"نهجالبلاغه بين التوثيق و التشكيك" | ||
خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
مبحث اول: راويان نهجالبلاغه | مبحث اول: راويان نهجالبلاغه | ||
در اين مبحث مؤلف براى اثبات اينكه نهجالبلاغه، حاوى فرمايشات [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] | در اين مبحث مؤلف براى اثبات اينكه نهجالبلاغه، حاوى فرمايشات [[علی بن ابیطالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]] است، به معرفى 31 تن از اصحاب حضرت كه مستقيما از خود حضرت روايت نقل كردهاند و روايات ايشان از حضرت امير(ع) در ساير منابع حديثى موجود است، مىپردازد. از اين دسته مىتوان به اصبغ بن نباتة تميمى مشاجعى، جابر بن عبدالله انصارى، جندب بن عبدالله أزدى، زيد بن صوحان، سُليم بن قيس هلالى و...اشاره كرد. | ||
در بخش بعدى به معرفى آن دسته از راويانى كه كلام حضرت را با واسطه ساير امامان معصوم(ع)، كه ميراثدار علم اميرالمومنين(ع) و كتابى كه به عنوان صحيفه اميرالمومنين(ع) در اختيار ايشان قرار داشت، بودهاند، روايت كردهاند، پرداخته شده است. | در بخش بعدى به معرفى آن دسته از راويانى كه كلام حضرت را با واسطه ساير امامان معصوم(ع)، كه ميراثدار علم اميرالمومنين(ع) و كتابى كه به عنوان صحيفه اميرالمومنين(ع) در اختيار ايشان قرار داشت، بودهاند، روايت كردهاند، پرداخته شده است. | ||
خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
گفتار دوم اين فصل به معرفى شانزده تن از كسانى كه به گردآورى خطبههاى حضرت امير(ع) اهتمام ورزيدهاند، اختصاص يافته است. | گفتار دوم اين فصل به معرفى شانزده تن از كسانى كه به گردآورى خطبههاى حضرت امير(ع) اهتمام ورزيدهاند، اختصاص يافته است. | ||
در گفتار سوم، مؤلف با يادآورى اين نكته كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] | در گفتار سوم، مؤلف با يادآورى اين نكته كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در تألیف نهجالبلاغه تنها جهات ادبى و بلاغى كلمات حضرت را مدنظر داشته از اين رو به ذكر اسانيد روايات آن، جز در مواردى اندك نپرداخته، به بررسى آن دسته از مصادرى كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در كتاب خود از آنها ياد كرده، مىپردازد. | ||
مؤلف در گفتار چهارم اين فصل ضمن دو مطلب به معرفى كسانى كه در صحت انتساب نهجالبلاغه به على(ع) تشكيك نمودهاند، پرداخته است: | مؤلف در گفتار چهارم اين فصل ضمن دو مطلب به معرفى كسانى كه در صحت انتساب نهجالبلاغه به على(ع) تشكيك نمودهاند، پرداخته است: |
ویرایش