۱۰۶٬۳۳۱
ویرایش
نزول سورة هل أتی في أهل‌بيت المصطفی صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین: تفاوت میان نسخه‌ها
نزول سورة هل أتی في أهل‌بيت المصطفی صلوات‌الله‌علیهم‌اجمعین (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۳ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۳۶
، ۲۳ نوامبر ۲۰۲۳جایگزینی متن - 'ابن‌ع' به 'ابن ع'
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'ابن‌ع' به 'ابن ع') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۵۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR12366J1.jpg | |||
| عنوان =نزول سورة هل أتی في أهل‌بيت المصطفی(ص) | |||
| پدیدآوران = | |||
| | [[حسینی میلانی، علی]] (نویسنده) | ||
| | |||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 102/933 /ح5ن4 | ||
| موضوع = | |||
ائمه اثناعشر - جنبههای قرآنی | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
تفاسير (سوره دهر) | تفاسير (سوره دهر) | ||
| خط ۲۶: | خط ۱۴: | ||
تفاسير شيعه - قرن ?? | تفاسير شيعه - قرن ?? | ||
خاندان نبوت - | خاندان نبوت - جنبههای قرآنی | ||
علي بن | علي بن ابي‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - فضايل - جنبههای قرآنی | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | مرکز الحقائق الإسلامية | ||
| مکان نشر = ايران - قم | |||
| سال نشر = |مجلد1: 1427ق | |||
|مکان نشر | |||
|کد اتوماسیون | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12366AUTOMATIONCODE | ||
| | | چاپ =1 | ||
| | | شابک =964-2501-37-6 | ||
| تعداد جلد =1 | |||
== | | کتابخانۀ دیجیتال نور =12366 | ||
'''نزول سورة هل أتی في أهل‌بيت المصطفی(ص)'''، نوشته سید علی حسینی | | کتابخوان همراه نور =12366 | ||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''نزول سورة هل أتی في أهل‌بيت المصطفی(ص)'''، نوشته [[حسینی میلانی، علی|سید علی حسینی میلانی]]، کتابی است به زبان عربی و با موضوع کلام شیعه. نویسنده در این اثر با استناد به روایات اهل تسنن به تفسیر آیاتی از سوره دهر (که در شأن اهل‌بیت(ع) نازل شده؛ یعنی آیات پنجم تا بیست‌ودوم) پرداخته است.<ref>ر.ک: کتاب، ص 7</ref> | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب دارای سخن ناشر، مقدمه کوتاهی از مؤلف، محتوا در دو فصل و فهرست مطالب می‌باشد. نویسنده در نگارش این اثر از منابع اهل تسنن بهره برده است. برخی از منابع کتاب عبارتند از: الإصابة في معرفة الصحابة، منهاج | کتاب دارای سخن ناشر، مقدمه کوتاهی از مؤلف، محتوا در دو فصل و فهرست مطالب می‌باشد. نویسنده در نگارش این اثر از منابع اهل تسنن بهره برده است. برخی از منابع کتاب عبارتند از: الإصابة في معرفة الصحابة، [[منهاج السنة المحمدية في الرد علی منهاج ابن تیمیة|منهاج السنة]]، [[أسد الغابة في معرفة الصحابة]]، [[تاریخ بغداد]]، [[الجرح و التعديل]]، [[تهذيب الكمال في أسماء الرجال|تهذيب الكمال]]، [[روح المعاني في تفسير القرآن العظيم و السبع المثاني|روح المعاني]]، [[تذكرة الحفاظ]]، طبقات الحفاظ، [[طبقات المفسرين (سيوطي)|طبقات المفسرين]]، [[سير أعلام النبلاء]]، [[كفاية‌الطالب في مناقب علي بن أبي‌طالب عليه‌السلام|كفاية الطالب في مناقب علي بن أبي‌طالب]] و... | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
آیات مورد استناد در کتاب، آیه‌های پنجم تا بیست‌ودوم سوره انسان هستند که در شأن اهل‌بیت رسول‌الله(ص)؛ یعنی علی و فاطمه و حسن و حسین(ع) نازل شده‌اند. نویسنده ضمن ذکر روایتی درباره شأن نزول این آیه می‌گوید: چون حسن و حسین(ع) مریض شدند و پیامبر(ص) به عیادت آنان رفت، علی(ع) و فاطمه(س) و همچنین خادمشان فضه نذر کردند در صورت بازیابی سلامتی این دو سبط پیامبر(ص)، سه روز روزه بگیرند. پس از بهبودی، چون چیزی در خانه امیرالمؤمنین(ع) نبود، ایشان سه صاع جو قرض کرد و حضرت زهرا(س) آن را آرد کرده و با آن نان پخت. اما لحظه افطار روز اول مسکین و روز دوم یتیم و روز سوم اسیری به در خانه آمدند و همه اهل خانه افطارشان را به آنان دادند و پس از این ماجرا آیات مذکور از سوره انسان درباره آنان نازل شد<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص11-13</ref> | آیات مورد استناد در کتاب، آیه‌های پنجم تا بیست‌ودوم سوره انسان هستند که در شأن اهل‌بیت رسول‌الله(ص)؛ یعنی [[امام على(ع)|علی]] و فاطمه و حسن و حسین(ع) نازل شده‌اند. نویسنده ضمن ذکر روایتی درباره شأن نزول این آیه می‌گوید: چون حسن و حسین(ع) مریض شدند و پیامبر(ص) به عیادت آنان رفت، [[امام على(ع)|علی(ع)]] و فاطمه(س) و همچنین خادمشان فضه نذر کردند در صورت بازیابی سلامتی این دو سبط پیامبر(ص)، سه روز روزه بگیرند. پس از بهبودی، چون چیزی در خانه [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] نبود، ایشان سه صاع جو قرض کرد و حضرت زهرا(س) آن را آرد کرده و با آن نان پخت. اما لحظه افطار روز اول مسکین و روز دوم یتیم و روز سوم اسیری به در خانه آمدند و همه اهل خانه افطارشان را به آنان دادند و پس از این ماجرا آیات مذکور از سوره انسان درباره آنان نازل شد<ref>ر.ک: مقدمه کتاب، ص11-13</ref> | ||
نویسنده می‌گوید: عده‌ای در این روایت که مورد اتفاق فریقین است شبهه کرده‌اند. منشأ شبهه ابن تیمیه بوده است و ادعای او را می‌توان در دو نکته خلاصه کرد: اولا سوره دهر مکی | نویسنده می‌گوید: عده‌ای در این روایت که مورد اتفاق فریقین است شبهه کرده‌اند. منشأ شبهه [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] بوده است و ادعای او را می‌توان در دو نکته خلاصه کرد: اولا سوره دهر مکی است و قبل از ازدواج [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین]] با فاطمه زهرا(س) و تولد حسنین(ع) نازل شده (چون ازدواج [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و حضرت زهرا(س) در مدینه انجام شد)؛ ثانیا [[ترمذی، محمد بن عیسی|ترمذی]] این روایت را «مزوق مفتعل» دانسته و ابن جوزی آن را «موضوع» خوانده است. نویسنده مطالب کتاب را در دو فصل پی می‌گیرد. در فصل اول درباره سند حدیث و راویان آن از اهل سنت بحث می‌کند و در فصل دوم از دلالت حدیث و پاسخ به اشکال مذکور و اشاره‌ای گذرا به دیگر اشکالات می‌نویسد<ref>ر.ک: همان، ص13-15</ref> | ||
نویسنده در فصل اول بیان می‌کند که نزول سوره انسان در شأن اهل‌بیت(ع) در بسیاری از کتاب‌های معتبر تفسیر، حدیث، مناقب، تراجم صحابه و... اهل تسنن آمده است. او دوازده تن از راویان این روایت از صحابه را نام می‌برد. همچنین سی‌وهشت نفر از ائمه تفسیر و حدیث از جمله ابوجعفر طبری در | نویسنده در فصل اول بیان می‌کند که نزول سوره انسان در شأن اهل‌بیت(ع) در بسیاری از کتاب‌های معتبر تفسیر، حدیث، مناقب، تراجم صحابه و... اهل تسنن آمده است. او دوازده تن از راویان این روایت از صحابه را نام می‌برد. همچنین سی‌وهشت نفر از ائمه تفسیر و حدیث از جمله [[طبری، محمد بن جریر بن یزید|ابوجعفر طبری]] بنابر آنچه در «[[كفاية‌الطالب في مناقب علي بن أبي‌طالب عليه‌السلام|كفاية الطالب في مناقب علي بن أبي‌طالب]]» آمده، [[ثعلبی، احمد بن محمد|ابواسحاق ثعلبی]] در «[[الكشف و البيان المعروف تفسير الثعلبي|التفسير الكبير]]»، [[ابن مغازلی، علی بن محمد|ابن مغازلی شافعی]] در «[[مناقب الإمام علي بن أبي‌طالب عليه‌السلام (مناقب مغازلي)|مناقب علي بن أبي‌طالب]]»، [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]] در «[[الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل و عيون الأقاويل في وجوه التأويل|الكشاف]]» و... را نام می‌برد که این حدیث را روایت کرده‌اند.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص16-21</ref> سپس نصوص حدیث را به اسناد از [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]]، زید بن ارقم، [[ابن عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]]، حبری و... ذکر می‌کند و به کلمات علمای اهل تسنن مانند [[قرطبی، محمد بن احمد|قرطبی]] در تفسیرش، [[ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی|سبط ابن جوزی]] در «[[تذكرة الخواص|تذكرة خواص الأمة]]»، [[آلوسی، محمود بن عبدالله|آلوسی]] در «[[روح المعاني في تفسير القرآن العظيم و السبع المثاني|روح المعاني]]» و دیگران مبنی بر شهرت روایت استناد می‌کند و بعد نمونه‌هایی از اشعار شاعران در نزول سوره هل أتی در شأن اهل‌بیت(ع) را می‌آورد؛ مثل شعر سید حمیری که در آن ابیات زیر آمده است: | ||
و من أنزل الرحمن فيهم «هل أتی» لما تصدوا للنذور وفاءا | {{شعر}} | ||
من خمسة جبريل سادسهم و قد | {{ب|''و من أنزل الرحمن فيهم «هل أتی»''|2=''لما تصدوا للنذور وفاءا''}} | ||
من ذا تصدق بخاتمه تصدق راکعا | {{ب|''من خمسة جبريل سادسهم و قد''|2=''مد النبي علی الجميع عباءا''}} | ||
نویسنده سپس کلام ابن عبدربه قرطبی مالکی در احتجاج مأمون بر چهل تن از فقیهان در مسئله مفاضله و ذکر آیات سوره هل أتی و سخن از نزول آن در شأن امیرالمؤمنین(ع) را نقل می‌کند. وی همچنین می‌نویسد که بسیاری از بزرگان حفاظ، فضه خادمه زهرا(س) را از صحابه دانسته‌اند. او کلام سبط ابن جوزی مبنی بر رد ادعای موضوعیت حدیث را هم نقل می‌کند و نکات دیگری مانند اینکه سائلین در این سه روز ملائکه از جانب خدا بوده‌اند که برای امتحان اهل‌بیت نازل شده بوده‌اند یا ذکر نعمت‌های بهشتی غیر از حورالعین در این سوره به جهت غیرت خدا به فاطمه زهرا(س) را ذکر کرده است. نویسنده پس از این مطالب، یکی از راویان این حدیث (که راویان آن به ترتیب، حسکانی از ابومحمد جوهری از مرزبانی از ابوالحسن علی بن محمد از حمیری از حسن بن حسین از حبان بن علی از کلبی از ابوصالح از ابن عباس هستند) را ذکر می‌کند و سپس به تصحیح تک‌تک راویان آن از قول علمای اهل تسنن می‌پردازد. از نظر نویسنده در مورد سایر طرق هم همین کار امکان‌پذیر است، اما همین یک مورد کفایت می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص21-39</ref> | {{ب|''من ذا تصدق بخاتمه تصدق راکعا''|2=''فأثابه ذوالعرض منه ولاءا.''}} | ||
{{پایان شعر}} | |||
نویسنده سپس کلام [[ابن عبدربه، احمد بن محمد|ابن عبدربه قرطبی مالکی]] در احتجاج مأمون بر چهل تن از فقیهان در مسئله مفاضله و ذکر آیات سوره هل أتی و سخن از نزول آن در شأن [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] را نقل می‌کند. وی همچنین می‌نویسد که بسیاری از بزرگان حفاظ، فضه خادمه زهرا(س) را از صحابه دانسته‌اند. او کلام سبط ابن جوزی مبنی بر رد ادعای موضوعیت حدیث را هم نقل می‌کند و نکات دیگری مانند اینکه سائلین در این سه روز ملائکه از جانب خدا بوده‌اند که برای امتحان اهل‌بیت نازل شده بوده‌اند یا ذکر نعمت‌های بهشتی غیر از حورالعین در این سوره به جهت غیرت خدا به فاطمه زهرا(س) را ذکر کرده است. نویسنده پس از این مطالب، یکی از راویان این حدیث (که راویان آن به ترتیب، حسکانی از ابومحمد جوهری از مرزبانی از ابوالحسن علی بن محمد از حمیری از حسن بن حسین از حبان بن علی از کلبی از ابوصالح از [[ابن عباس، عبدالله بن عباس|ابن عباس]] هستند) را ذکر می‌کند و سپس به تصحیح تک‌تک راویان آن از قول علمای اهل تسنن می‌پردازد. از نظر نویسنده در مورد سایر طرق هم همین کار امکان‌پذیر است، اما همین یک مورد کفایت می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص21-39</ref> | |||
نویسنده در بخش دلالت حدیث به کلام علامه حلی مبنی بر دلالت شأن نزول آیه بر فضیلتی بی‌بدیل برای امیرالمؤمنین(ع) استدلال می‌کند و اشکال ابن تیمیه بر روایت و جعلی شمردن آن از جانب وی را ذکر کرده و به دو اشکال فوق‌الذکر از وی پاسخ می‌دهد. او برای این امر به روایات مفسرین بزرگ از اهل سنت بر مدنی بودن سوره انسان استشهاد می‌کند و از این طریق ادعای نزول سوره پیش از ازدواج علی(ع) و فاطمه(س) و تولد حسنین(ع) را غلط و بی‌دلیل می‌شمارد. وی سپس به ترجمه راویان حدیث پرداخته و قسمت دوم اشکال ابن تیمیه مبنی بر ضعیف و مجعول بودن روایت را بدین طریق پاسخ می‌گوید<ref>ر.ک: همان، ص40-59</ref> | نویسنده در بخش دلالت حدیث به کلام [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]] مبنی بر دلالت شأن نزول آیه بر فضیلتی بی‌بدیل برای [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] استدلال می‌کند و اشکال [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] بر روایت و جعلی شمردن آن از جانب وی را ذکر کرده و به دو اشکال فوق‌الذکر از وی پاسخ می‌دهد. او برای این امر به روایات مفسرین بزرگ از اهل سنت بر مدنی بودن سوره انسان استشهاد می‌کند و از این طریق ادعای نزول سوره پیش از ازدواج علی(ع) و فاطمه(س) و تولد حسنین(ع) را غلط و بی‌دلیل می‌شمارد. وی سپس به ترجمه راویان حدیث پرداخته و قسمت دوم اشکال [[ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم|ابن تیمیه]] مبنی بر ضعیف و مجعول بودن روایت را بدین طریق پاسخ می‌گوید<ref>ر.ک: همان، ص40-59</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
| خط ۷۴: | خط ۶۵: | ||
== وابسته‌ها == | ==وابسته‌ها== | ||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[تحفة الفتی في تفسير سورة هل أتی]] | |||
[[العسل المصفی من تهذيب زين الفتی في شرح سورة هل أتی]] | |||
[[تفسیر سورة هل أتی]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده: | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده: | [[رده:تفسیر]] | ||
[[رده: | [[رده:تفاسیر سور و آیات]] | ||