۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
شرح محقق بارع جمالالدین محمد خوانساری بر غُرر الحکَم و دُرَر الکَلم (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ مهٔ ۲۰۱۷، ساعت ۱۰:۲۳
، ۱۰ مهٔ ۲۰۱۷جایگزینی متن - 'آقا جمال خوانسارى' به 'آقا جمال خوانسارى '
جز (جایگزینی متن - 'شريف رضى' به 'شريف رضى ') |
جز (جایگزینی متن - 'آقا جمال خوانسارى' به 'آقا جمال خوانسارى ') |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
تأليف اين اثر به خواهش شاه سلطان حسين بوده است كه از آقا جمال خوانسارى درخواست كرده كه غررالحكم را به فارسى شرح كند تا فارسى زبانان نيز بتوانند از آن گنج گهر استفاده كنند. | تأليف اين اثر به خواهش شاه سلطان حسين بوده است كه از [[آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین|آقا جمال خوانسارى]] درخواست كرده كه غررالحكم را به فارسى شرح كند تا فارسى زبانان نيز بتوانند از آن گنج گهر استفاده كنند. | ||
عبدالواحد بن محمد بن عبدالواحد تميمى آمدى، از عالمان بزرگ شيعى قرن پنجم، با ديدن صد سخن گزيده [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]]، آن را براى بيان بلاغت حضرت كافى ندانست و خود دست به جمعآورى سخنان آن حضرت زد و با آنكه چندين و چند برابر آن را گرد آورد؛ امّا خود را در انجام وظيفهاش ناتوان ديد و اين سخنان را «نمى از يمى» دانست. از آن پس، اين كتاب به دست ناسخان و شارحان افتاد و هر يك، فراخور حال خويش، چيزى بر آن افزود و به ارجمندى اين مجموعه افزود. | عبدالواحد بن محمد بن عبدالواحد تميمى آمدى، از عالمان بزرگ شيعى قرن پنجم، با ديدن صد سخن گزيده [[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ]]، آن را براى بيان بلاغت حضرت كافى ندانست و خود دست به جمعآورى سخنان آن حضرت زد و با آنكه چندين و چند برابر آن را گرد آورد؛ امّا خود را در انجام وظيفهاش ناتوان ديد و اين سخنان را «نمى از يمى» دانست. از آن پس، اين كتاب به دست ناسخان و شارحان افتاد و هر يك، فراخور حال خويش، چيزى بر آن افزود و به ارجمندى اين مجموعه افزود. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
اين مجموعه، در قرن دوازدهم به دست [[آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین|آقا جمالالدين خوانسارى]] ترجمه و شرح شد و در دو جلد رحلى در دسترس جويندگان معرفت قرار گرفت. اين شرح، تقريبا از همه شروح ديگر كتاب، مفص-ّلتر و جامعتر است. | اين مجموعه، در قرن دوازدهم به دست [[آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین|آقا جمالالدين خوانسارى]] ترجمه و شرح شد و در دو جلد رحلى در دسترس جويندگان معرفت قرار گرفت. اين شرح، تقريبا از همه شروح ديگر كتاب، مفص-ّلتر و جامعتر است. | ||
مرحوم مير جلالالدين حسينى ارموى، نزديك به چهل سال پيش، اين ترجمه و شرح را تصحيح كرد كه در هفت مجلّد بارها منتشر شده است. جلد اوّل اين مجموعه، در برگيرنده مقدمه مصحّح در بيش از يكصد صفحه است. اين مقدمه، شامل سه بخش اصلى است: 1- شخصيّت [[امام على(ع)]]، 2- زندگى، آثار و شخصيّت آمدى، و 3- شخصيّت و زندگى آقا جمال خوانسارى. ارموى، به تفصيل اظهارات ديگران در باب مصنّف و شارح «غرر» را از منابع متعدّد نقل مىكند و گزارشهاى نسخهشناختى مختلفى را مىآورد و در آخر، نسخه مورد اعتماد خود را معرّفى مىكند. | مرحوم مير جلالالدين حسينى ارموى، نزديك به چهل سال پيش، اين ترجمه و شرح را تصحيح كرد كه در هفت مجلّد بارها منتشر شده است. جلد اوّل اين مجموعه، در برگيرنده مقدمه مصحّح در بيش از يكصد صفحه است. اين مقدمه، شامل سه بخش اصلى است: 1- شخصيّت [[امام على(ع)]]، 2- زندگى، آثار و شخصيّت آمدى، و 3- شخصيّت و زندگى [[آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین|آقا جمال خوانسارى]] . ارموى، به تفصيل اظهارات ديگران در باب مصنّف و شارح «غرر» را از منابع متعدّد نقل مىكند و گزارشهاى نسخهشناختى مختلفى را مىآورد و در آخر، نسخه مورد اعتماد خود را معرّفى مىكند. | ||
اين مقدمه مفصّل، از نظمى شايسته برخوردار نيست و در آن، مطالب به انحاى مختلف، گفته و باز گفته شده و سير منطقى ندارد. پس از آن، مقدمه مترجم (آقا جمال خوانسارى) آمده است كه در آن، به اختصار، هدف خود را از ترجمه، «استفاده عام از اين اثر در خور» ذكر كرده و گفته است كه در موارد لزوم، به ترجمه اكتفا نكرده، بلكه به شرح و تقرير (ايضاح و افصاح مراد) دست يازيده است. | اين مقدمه مفصّل، از نظمى شايسته برخوردار نيست و در آن، مطالب به انحاى مختلف، گفته و باز گفته شده و سير منطقى ندارد. پس از آن، مقدمه مترجم ([[آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین|آقا جمال خوانسارى]] ) آمده است كه در آن، به اختصار، هدف خود را از ترجمه، «استفاده عام از اين اثر در خور» ذكر كرده و گفته است كه در موارد لزوم، به ترجمه اكتفا نكرده، بلكه به شرح و تقرير (ايضاح و افصاح مراد) دست يازيده است. | ||
در بخشى از اين مقدمه مىخوانيم: «تا آنجا كه بر حسب تتبّع ارباب تحقيق معلوم شده است، دو شرح بر غرر الحكم آمدى نوشته شده است: 1- شرح آقا جمال خوانسارى: اين شرح معروفترين و مهمترين شرحى است كه بر اين كتاب شريف نوشته شده است، بلكه شرح منحصر به فرد اين كتاب است، زيرا شرح دوم، چنانكه معلوم خواهد شد، شرح كتاب ديگرى است؛ به اين معنى كه شارح قبل از شرح كلمات و اخبار كتاب غررالحكم را طبق نظر خود بر موضوعاتى تقسيم نموده و در واقع كتاب آمدى را از وضع اصلى بيرون كرده و كتاب ديگرى نموده است. سپس به شرح آن كتاب مستخرج از كتاب اصلى كه خودش استخراج نموده پرداخته است؛ ليكن آقا جمال مرحوم بدون هيچ گونه تصرّفى در وضع كتاب بهشرح آن پرداخته است». | در بخشى از اين مقدمه مىخوانيم: «تا آنجا كه بر حسب تتبّع ارباب تحقيق معلوم شده است، دو شرح بر غرر الحكم آمدى نوشته شده است: 1- شرح [[آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین|آقا جمال خوانسارى]] : اين شرح معروفترين و مهمترين شرحى است كه بر اين كتاب شريف نوشته شده است، بلكه شرح منحصر به فرد اين كتاب است، زيرا شرح دوم، چنانكه معلوم خواهد شد، شرح كتاب ديگرى است؛ به اين معنى كه شارح قبل از شرح كلمات و اخبار كتاب غررالحكم را طبق نظر خود بر موضوعاتى تقسيم نموده و در واقع كتاب آمدى را از وضع اصلى بيرون كرده و كتاب ديگرى نموده است. سپس به شرح آن كتاب مستخرج از كتاب اصلى كه خودش استخراج نموده پرداخته است؛ ليكن آقا جمال مرحوم بدون هيچ گونه تصرّفى در وضع كتاب بهشرح آن پرداخته است». | ||
سپس متن «غررالحكم» و شرح آن آورده مىشود كه تا پايان جلد ششم ادامه مىيابد و 11050 سخن كوتاه را در برمىگيرد. جلد هفتم اين مجموعه، شامل فهرست موضوعى كتاب است و در آن، مباحث به صورت موضوعى طبقهبندى شده است. پارهاى از عناوين اين جلد از اين قرارند: ايمان، مؤمن، بلا، بطر، بلاغت، وطن، ذلّت، تحقيق، سوء خلق، خلقت، مجالست، جوار، احتكار، صديق، صمت، صوم، صبر، قضا، تهمت، هيبت، يتيم و يقين. | سپس متن «غررالحكم» و شرح آن آورده مىشود كه تا پايان جلد ششم ادامه مىيابد و 11050 سخن كوتاه را در برمىگيرد. جلد هفتم اين مجموعه، شامل فهرست موضوعى كتاب است و در آن، مباحث به صورت موضوعى طبقهبندى شده است. پارهاى از عناوين اين جلد از اين قرارند: ايمان، مؤمن، بلا، بطر، بلاغت، وطن، ذلّت، تحقيق، سوء خلق، خلقت، مجالست، جوار، احتكار، صديق، صمت، صوم، صبر، قضا، تهمت، هيبت، يتيم و يقين. | ||
| خط ۱۰۰: | خط ۱۰۰: | ||
نسخه اصل اين كتاب شريف را كه از آغاز تا انجام به خط آقا جمال خوانسارى مىباشد، در نزد استاد ارموى موجود بوده است. در تصحيح كتاب ضمن استفاده از نسخه اصل با دو نسخه ديگر دقيقاً مقابله و به اختلافات اشاره شده است. هدف ارموى تنها انتشار كتاب بوده و در مطالب شرح دخالت نكرده است. از جمله تصرّفات اندك وى عددگذارى در اوّل سخنان حضرت است. | نسخه اصل اين كتاب شريف را كه از آغاز تا انجام به خط [[آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین|آقا جمال خوانسارى]] مىباشد، در نزد استاد ارموى موجود بوده است. در تصحيح كتاب ضمن استفاده از نسخه اصل با دو نسخه ديگر دقيقاً مقابله و به اختلافات اشاره شده است. هدف ارموى تنها انتشار كتاب بوده و در مطالب شرح دخالت نكرده است. از جمله تصرّفات اندك وى عددگذارى در اوّل سخنان حضرت است. | ||
== منابع مقاله== | == منابع مقاله== | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
1- مقدمه و متن كتاب | 1- مقدمه و متن كتاب | ||
2- مقاله نگاهى به شرح آقا جمال خوانسارى بر غررالحكم، [[اسلامی، حسن|سيد حسن اسلامى]] ، مجله علوم حديث، بهار 1378، شماره 11، ص83 - 88 | 2- مقاله نگاهى به شرح [[آقاجمال خوانساری، محمد بن حسین|آقا جمال خوانسارى]] بر غررالحكم، [[اسلامی، حسن|سيد حسن اسلامى]] ، مجله علوم حديث، بهار 1378، شماره 11، ص83 - 88 | ||