۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
'''أصول التشيع'''، تألیف سید هاشم معروف حسنی، کتابی است درباره اصول عقاید شیعه و برخی مسائل مرتبط دیگر که در قرن چهاردهم قمری نگاشته شده است. | '''أصول التشيع'''، تألیف سید هاشم معروف حسنی، کتابی است درباره اصول عقاید شیعه و برخی مسائل مرتبط دیگر که در قرن چهاردهم قمری نگاشته شده است. | ||
مؤلف انگیزه خود را از تألیف این کتاب، پاسخ به دروغهایی دانسته که برخی از نویسندگان سنیمذهب به شیعه نسبت داده و بر اساس آنها شیعه را از جرگه مسلمانان خارج دانسته و آنان را مشابه یهود خواندهاند؛ چنانکه عبدالکریم جیلانی گفته: هرکس شیعه را دوست بدارد، هرآینه یهود را دوست داشته است؛ زیرا مذهب شیعه به دین یهود بسیار نزدیک است. سپس مواردی از تشابه این دو را برشمرده است..<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص13 تا 15</ref> | مؤلف انگیزه خود را از تألیف این کتاب، پاسخ به دروغهایی دانسته که برخی از نویسندگان سنیمذهب به شیعه نسبت داده و بر اساس آنها شیعه را از جرگه مسلمانان خارج دانسته و آنان را مشابه یهود خواندهاند؛ چنانکه عبدالکریم جیلانی گفته: هرکس شیعه را دوست بدارد، هرآینه یهود را دوست داشته است؛ زیرا مذهب شیعه به دین یهود بسیار نزدیک است. سپس مواردی از تشابه این دو را برشمرده است...<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص13 تا 15</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب دارای ساختار منسجم و مشخصی نیست؛ لکن میتوان آن را به چهار بخش تاریخچه شیعه، اصول دین اسلام، ادله احکام نزد شیعه و فرق منشعب از شیعه تقسیم نمود. | کتاب دارای ساختار منسجم و مشخصی نیست؛ لکن میتوان آن را به چهار بخش تاریخچه شیعه، اصول دین اسلام، ادله احکام نزد شیعه و فرق منشعب از شیعه تقسیم نمود. | ||
در این کتاب، اصول تشیع با استفاده از ادله عقلی و نقلی و نظرات فلاسفه اسلامی و غیر اسلامی عرضه شده است..<ref>ر.ک: همان، ص11</ref> | در این کتاب، اصول تشیع با استفاده از ادله عقلی و نقلی و نظرات فلاسفه اسلامی و غیر اسلامی عرضه شده است...<ref>ر.ک: همان، ص11</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مؤلف در ابتدا بعد از تعریف لغوی و اصطلاحی شیعه، به بیان تاریخچهای از شیعه پرداخته است و میگوید: سرآغاز پیدایش شیعه از زمان پیامبر بوده است؛ آن زمانی که در مکه خواست به آیه شریفه {{متن قرآن| و أنذر عشيرتك الأقربين|سوره=الشعراء|آیه=214}}، عمل کند..<ref>ر.ک: متن کتاب، ص23 و 24</ref> | مؤلف در ابتدا بعد از تعریف لغوی و اصطلاحی شیعه، به بیان تاریخچهای از شیعه پرداخته است و میگوید: سرآغاز پیدایش شیعه از زمان پیامبر بوده است؛ آن زمانی که در مکه خواست به آیه شریفه {{متن قرآن| و أنذر عشيرتك الأقربين|سوره=الشعراء|آیه=214}}، عمل کند...<ref>ر.ک: متن کتاب، ص23 و 24</ref> | ||
ایشان در ادامه به جایگاه شیعه بعد از وفات پیامبر در مسئله خلافت اشاره میکند، سپس آیات و روایاتی را دال بر خلافت امیرالمؤمنین(ع) ذکر مینماید؛ مانند آیه {{متن قرآن| إنما وليكم الله و رسوله و الذين آمنوا الذين یقيمون الصلوة و يؤتون الزكاة و هم راكعون| سوره=مائده| آیه=55}}. مفسرین شیعه و سنی بهاتفاق میگویند که این آیه شریفه در شأن حضرت علی(ع) نازل شده است؛ هنگامی که فقیری به مسجد مراجعه کرد و درخواست کمک مالی نمود و حضرت علی(ع)، درحالیکه در رکوع بود با اشاره به انگشتر خویش آن را به فقیر انفاق کرد..<ref>ر.ک: همان، ص32</ref> | ایشان در ادامه به جایگاه شیعه بعد از وفات پیامبر در مسئله خلافت اشاره میکند، سپس آیات و روایاتی را دال بر خلافت امیرالمؤمنین(ع) ذکر مینماید؛ مانند آیه {{متن قرآن| إنما وليكم الله و رسوله و الذين آمنوا الذين یقيمون الصلوة و يؤتون الزكاة و هم راكعون| سوره=مائده| آیه=55}}. مفسرین شیعه و سنی بهاتفاق میگویند که این آیه شریفه در شأن حضرت علی(ع) نازل شده است؛ هنگامی که فقیری به مسجد مراجعه کرد و درخواست کمک مالی نمود و حضرت علی(ع)، درحالیکه در رکوع بود با اشاره به انگشتر خویش آن را به فقیر انفاق کرد...<ref>ر.ک: همان، ص32</ref> | ||
دیگر آیات شریفهای که به حقانیت حضرت اشاره دارد و مؤلف به ذکر و توضیح آنها میپردازد آیات شریفه تبلیغ و انذار است. علاوه بر آیات شریفه، روایاتی نیز درباره خلافت حضرت نازل شده است؛ از جمله حدیث غدیر که مؤلف بهتفصیل درباره آن بحث میکند. | دیگر آیات شریفهای که به حقانیت حضرت اشاره دارد و مؤلف به ذکر و توضیح آنها میپردازد آیات شریفه تبلیغ و انذار است. علاوه بر آیات شریفه، روایاتی نیز درباره خلافت حضرت نازل شده است؛ از جمله حدیث غدیر که مؤلف بهتفصیل درباره آن بحث میکند. | ||
مؤلف، اصول اسلام را در نزد شیعه چهار چیز میداند: توحید، عدل، نبوت و معاد..<ref>ر.ک: همان، ص51</ref> و سپس به بیان و تشریح ادله هرکدام میپردازد. | مؤلف، اصول اسلام را در نزد شیعه چهار چیز میداند: توحید، عدل، نبوت و معاد...<ref>ر.ک: همان، ص51</ref> و سپس به بیان و تشریح ادله هرکدام میپردازد. | ||
وی درباره اثبات وجود خداوند میگوید: چرا ما برای اثبات وجود خداوند و یگانگی وی، به سراغ براهین غامض فلسفی برویم؛ درحالیکه جهان هستی آکنده از انواع آیات و نشانهها بر وجود اوست؛ نشانههایی که آدمی را بهراحتی و آسانی به او میرساند؛ بیآنکه وی را در سنگلاخها و پیچوخمهای راههای فلسفی بیفکند. وی در اینباره به آیاتی از قرآن که آدمی را به تأمل و تفکر در پدیدههای جهان هستی فرامیخوانند، استشهاد میکند..<ref>همان، ص52</ref> | وی درباره اثبات وجود خداوند میگوید: چرا ما برای اثبات وجود خداوند و یگانگی وی، به سراغ براهین غامض فلسفی برویم؛ درحالیکه جهان هستی آکنده از انواع آیات و نشانهها بر وجود اوست؛ نشانههایی که آدمی را بهراحتی و آسانی به او میرساند؛ بیآنکه وی را در سنگلاخها و پیچوخمهای راههای فلسفی بیفکند. وی در اینباره به آیاتی از قرآن که آدمی را به تأمل و تفکر در پدیدههای جهان هستی فرامیخوانند، استشهاد میکند...<ref>همان، ص52</ref> | ||
یکی از دلایل روشن عقلی بر وجود خداوند که مؤلف آن را در کتاب تشریح نموده، برهان وجوب و امکان است. | یکی از دلایل روشن عقلی بر وجود خداوند که مؤلف آن را در کتاب تشریح نموده، برهان وجوب و امکان است. | ||
برهان وجوب و امکان این است که وقتی اصل وجود ثابت شد و از مرز سفسطه گذشتیم، آن را به حصر عقلی به واجب و ممکن تقسیم میکنیم؛ اگر آن موجود، واجب باشد، مدعا ثابت است و اگر ممکن باشد، چون دور و تسلسل محال است، باید به واجب منتهی شود..<ref>ر.ک: همان، ص60</ref> نویسنده در ادامه به شبهاتی که مادیین درباره خداوند و خلقت مطرح نمودهاند، پاسخ میدهد. از مباحث بعدی که در مبحث توحید مطرح شده است رؤیت، اتحاد و حلول، صفات سلبیه و ثبوتیه، تجسیم، قدرت، کلام، علم، حسن و قبح عقلی و قضا و قدر است. | برهان وجوب و امکان این است که وقتی اصل وجود ثابت شد و از مرز سفسطه گذشتیم، آن را به حصر عقلی به واجب و ممکن تقسیم میکنیم؛ اگر آن موجود، واجب باشد، مدعا ثابت است و اگر ممکن باشد، چون دور و تسلسل محال است، باید به واجب منتهی شود...<ref>ر.ک: همان، ص60</ref> نویسنده در ادامه به شبهاتی که مادیین درباره خداوند و خلقت مطرح نمودهاند، پاسخ میدهد. از مباحث بعدی که در مبحث توحید مطرح شده است رؤیت، اتحاد و حلول، صفات سلبیه و ثبوتیه، تجسیم، قدرت، کلام، علم، حسن و قبح عقلی و قضا و قدر است. | ||
نبوت از مباحث بعدی است که مؤلف بهتفصیل از آن سخن گفته است و آن را با استفاده از ادله عقلی و نقلی به اثبات رسانده است. از جمله آن دلایل میتوان به برهان لطف و این برهان که وجود پیامبران برای رشد و تکامل بشر لازم و ضروری است و با حکمت خداوند و غایت خلقت انسان سازگاری دارد و... اشاره کرد..<ref>ر.ک: همان، ص107 و 108</ref> نویسنده در ادامه عصمت انبیا را پیگیری و مطرح نموده است. | نبوت از مباحث بعدی است که مؤلف بهتفصیل از آن سخن گفته است و آن را با استفاده از ادله عقلی و نقلی به اثبات رسانده است. از جمله آن دلایل میتوان به برهان لطف و این برهان که وجود پیامبران برای رشد و تکامل بشر لازم و ضروری است و با حکمت خداوند و غایت خلقت انسان سازگاری دارد و... اشاره کرد...<ref>ر.ک: همان، ص107 و 108</ref> نویسنده در ادامه عصمت انبیا را پیگیری و مطرح نموده است. | ||
مؤلف، موضوع امامت را بعد از موضوع نبوت بهصورت گسترده مورد بررسی قرار داده است. وی بعد از ذکر جایگاه امام و چگونگی نصب او، عصمت امام را مطرح نموده، سپس به مباحثی از قبیل معراج پیامبر و حساب قبر پرداخته است. | مؤلف، موضوع امامت را بعد از موضوع نبوت بهصورت گسترده مورد بررسی قرار داده است. وی بعد از ذکر جایگاه امام و چگونگی نصب او، عصمت امام را مطرح نموده، سپس به مباحثی از قبیل معراج پیامبر و حساب قبر پرداخته است. |
ویرایش