پرش به محتوا

قیام جاوید: گردانیده «مقتل الحسين(ع)» ابی‌مخنف: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>'
جز (جایگزینی متن - 'تاریخ طبری' به 'تاریخ طبری ')
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>')
خط ۳۸: خط ۳۸:
'''قیام جاوید: گردانیده «مقتل الحسين(ع)» ابی‌‎مخنف'''، ترجمه متن عربی «[[مقتل أبي مخنف|مقتل الحسين» ابی‌مخنف]] از کتاب «تاريخ الرسل و الملوك» معروف به «[[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاریخ طبری]] »، تألیف محمد بن جریر طبری است که توسط حجت‌الله جودکی، ترجمه و عرضه شده است. وی 113‌ روایت را که از طریق راویان مختلف درباره جریان کربلا به‌وسیله ابی‌مخنف گزارش شده بود را به‌ ترتیب‌ حوادث‌ تاریخی مدون کرده و با رعایت اصل رجحان حقیقت بر عقیدت، به مراجع مختلفی مراجعه‌ کرده‌ و برای تشخیص و تعیین صحت این گزارش‌ها، تحقیق و پژوهش دامنه‌داری کرده است.
'''قیام جاوید: گردانیده «مقتل الحسين(ع)» ابی‌‎مخنف'''، ترجمه متن عربی «[[مقتل أبي مخنف|مقتل الحسين» ابی‌مخنف]] از کتاب «تاريخ الرسل و الملوك» معروف به «[[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاریخ طبری]] »، تألیف محمد بن جریر طبری است که توسط حجت‌الله جودکی، ترجمه و عرضه شده است. وی 113‌ روایت را که از طریق راویان مختلف درباره جریان کربلا به‌وسیله ابی‌مخنف گزارش شده بود را به‌ ترتیب‌ حوادث‌ تاریخی مدون کرده و با رعایت اصل رجحان حقیقت بر عقیدت، به مراجع مختلفی مراجعه‌ کرده‌ و برای تشخیص و تعیین صحت این گزارش‌ها، تحقیق و پژوهش دامنه‌داری کرده است.


درباره ‌‌‌واقعه‌ کربلا، نگارش‌های بسیاری شده و آثار بسیاری به زیور طبع آراسته شده است، اما متأسفانه در این میان برخی با پیرایه‌های خرافی و گزافه‌ها، برخی از صحنه‌های این ماجرا را مشوب و مغشوش جلوه داده‌اند. یکی از گزارش‌گران جریان کربلا، ابومخنف لوط بن‌ یحیی‌ ازدی‌ غامدی (متوفی 157ق) است که گزارش او از حماسه کربلا، به علت نزدیکی وی به زمان واقعه و نیز امامی و ثقه بودن او، در مجموع اطمینان‌ ما‌ را‌ بدین مقتل استوار می‌کند، ولی با درنگ در برخی از مطالب کتاب، به تردید‌ دچار می‌شویم‌ که با قاطعیت باید اظهار کنیم نوشته‌های کنونی وی - که به ما رسیده - از ساخته‌های متأخران است. برای آنکه واقعیت تاریخی‌ این‌ حماسه‌ جاودانی را به‌نحوی بایسته و سزاوار، از دریای مواج و متلاطم تاریخ بیرون آورده‌ و زنگار‌ مبالغه‌گویی‌ها و خیال‌بافی‌های جاهلانه و متعصبانه از آن زدوده شود، نیاز بود که از مکتوبات آن‌ دسته‌ از‌ وقایع‌نگاران سده‌های آغازین هجرت پیامبر(ص) که به‌دور از هرگونه حب و بعض، عاشورای حسینی را‌ شرح‌ کرده‌اند، کمک گرفته شود. از جمله این منابع، کتاب «تاريخ الرسل و الملوك» ابوجعفر محمد بن جریر‌ طبری (متوفی‌ 310‌ق) است که گرچه با ابی‌مخنف، سه یا چهار نسل فاصله دارد، اما روایات تاریخی وی را‌ با‌ واسطه‌هایی نقل کرده است که می‌توان تا اندازه‌ای به آنها اطمینان کرد <ref>ر.ک: امین، ع، 1378، ص19</ref>.
درباره ‌‌‌واقعه‌ کربلا، نگارش‌های بسیاری شده و آثار بسیاری به زیور طبع آراسته شده است، اما متأسفانه در این میان برخی با پیرایه‌های خرافی و گزافه‌ها، برخی از صحنه‌های این ماجرا را مشوب و مغشوش جلوه داده‌اند. یکی از گزارش‌گران جریان کربلا، ابومخنف لوط بن‌ یحیی‌ ازدی‌ غامدی (متوفی 157ق) است که گزارش او از حماسه کربلا، به علت نزدیکی وی به زمان واقعه و نیز امامی و ثقه بودن او، در مجموع اطمینان‌ ما‌ را‌ بدین مقتل استوار می‌کند، ولی با درنگ در برخی از مطالب کتاب، به تردید‌ دچار می‌شویم‌ که با قاطعیت باید اظهار کنیم نوشته‌های کنونی وی - که به ما رسیده - از ساخته‌های متأخران است. برای آنکه واقعیت تاریخی‌ این‌ حماسه‌ جاودانی را به‌نحوی بایسته و سزاوار، از دریای مواج و متلاطم تاریخ بیرون آورده‌ و زنگار‌ مبالغه‌گویی‌ها و خیال‌بافی‌های جاهلانه و متعصبانه از آن زدوده شود، نیاز بود که از مکتوبات آن‌ دسته‌ از‌ وقایع‌نگاران سده‌های آغازین هجرت پیامبر(ص) که به‌دور از هرگونه حب و بعض، عاشورای حسینی را‌ شرح‌ کرده‌اند، کمک گرفته شود. از جمله این منابع، کتاب «تاريخ الرسل و الملوك» ابوجعفر محمد بن جریر‌ طبری (متوفی‌ 310‌ق) است که گرچه با ابی‌مخنف، سه یا چهار نسل فاصله دارد، اما روایات تاریخی وی را‌ با‌ واسطه‌هایی نقل کرده است که می‌توان تا اندازه‌ای به آنها اطمینان کرد <ref>ر.ک: امین، ع، 1378، ص19</ref>


انجام این مهم‌ را‌ نویسنده در اثر حاضر برعهده گرفته است. وی با روشی نقادانه‌ و علمی، به استخراج گنجینه پرارزش «مقتل ابی‌مخنف» از [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاریخ طبری]]  همت گماشته و 113‌ روایت را که از طریق راویان مختلف درباره جریان کربلا به‌وسیله ابی‌مخنف گزارش شده بود، به‌ ترتیب‌ حوادث‌ تاریخی مدون کرده است. ایشان با رعایت اصل رجحان حقیقت بر عقیدت، به مراجع مختلفی مراجعه‌ کرده‌ و برای تشخیص و تعیین صحت این گزارش‌ها، تحقیق و پژوهش دامنه‌داری کرده‌اند. آن گاه پس از احراز‌ یقین، به‌ ترجمه مطالب پرداخته است <ref>ر.ک: همان</ref>.
انجام این مهم‌ را‌ نویسنده در اثر حاضر برعهده گرفته است. وی با روشی نقادانه‌ و علمی، به استخراج گنجینه پرارزش «مقتل ابی‌مخنف» از [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاریخ طبری]]  همت گماشته و 113‌ روایت را که از طریق راویان مختلف درباره جریان کربلا به‌وسیله ابی‌مخنف گزارش شده بود، به‌ ترتیب‌ حوادث‌ تاریخی مدون کرده است. ایشان با رعایت اصل رجحان حقیقت بر عقیدت، به مراجع مختلفی مراجعه‌ کرده‌ و برای تشخیص و تعیین صحت این گزارش‌ها، تحقیق و پژوهش دامنه‌داری کرده‌اند. آن گاه پس از احراز‌ یقین، به‌ ترجمه مطالب پرداخته است <ref>ر.ک: همان</ref>


نویسنده در مقدمه، توضیح روشنگری درباره روایات و راویان داده و با جدول‌ باارزشی که تنظیم کرده، بر روشنی کتاب افزوده است. ایشان‌ در‌ چند‌ روایت از باب تنزیه، پاره‌ای از اعمال خلاف را‌ که‌ قتله ظالم در این واقعه مرتکب شده بودند، به‌صورت کلی متذکر شده‌اند، تا هم رعایت حفظ‌ امانت‌ در ترجمه شده و هم‌ موجب‌ نزول شأن‌ و کاستی‌ مقام‌ امام(ع) و اهل بیت گرامی وی نشده‌ باشد <ref>ر.ک: همان</ref>.
نویسنده در مقدمه، توضیح روشنگری درباره روایات و راویان داده و با جدول‌ باارزشی که تنظیم کرده، بر روشنی کتاب افزوده است. ایشان‌ در‌ چند‌ روایت از باب تنزیه، پاره‌ای از اعمال خلاف را‌ که‌ قتله ظالم در این واقعه مرتکب شده بودند، به‌صورت کلی متذکر شده‌اند، تا هم رعایت حفظ‌ امانت‌ در ترجمه شده و هم‌ موجب‌ نزول شأن‌ و کاستی‌ مقام‌ امام(ع) و اهل بیت گرامی وی نشده‌ باشد <ref>ر.ک: همان</ref>


مترجم در مقدمه خویش گزارشی اجمالی از کتاب مورد نظر به‌صورت زیر ارائه نموده است: «مقتل الحسين، دربرگیرنده حوادثی است که در فاصله زمانی مرگ معاویه در سال 60 هجری تا شهادت امام حسین و اسارت خاندانش در سال 61 هجری اتفاق افتاد. مهم‌ترین این حوادث به‌اجمال عبارت است از: مرگ معاویه؛ بیعت نکردن امام حسین(ع) با یزید؛ هجرت امام از مدینه به مکه؛ جنبش شیعیان در کوفه؛ آمدن مسلم به کوفه؛ شهادت مسلم و هانی در کوفه؛ هجرت امام(ع) از مکه به‌سوی کوفه؛ وقایع کربلا و پیامدهای آن و...
مترجم در مقدمه خویش گزارشی اجمالی از کتاب مورد نظر به‌صورت زیر ارائه نموده است: «مقتل الحسين، دربرگیرنده حوادثی است که در فاصله زمانی مرگ معاویه در سال 60 هجری تا شهادت امام حسین و اسارت خاندانش در سال 61 هجری اتفاق افتاد. مهم‌ترین این حوادث به‌اجمال عبارت است از: مرگ معاویه؛ بیعت نکردن امام حسین(ع) با یزید؛ هجرت امام از مدینه به مکه؛ جنبش شیعیان در کوفه؛ آمدن مسلم به کوفه؛ شهادت مسلم و هانی در کوفه؛ هجرت امام(ع) از مکه به‌سوی کوفه؛ وقایع کربلا و پیامدهای آن و...
خط ۵۸: خط ۵۸:
از مجموع 113 روایت کتاب، 27 روایت مربوط به خروج امام(ع) از مدینه و استقرار وی در مکه، تحرک شیعیان در کوفه، آمدن مسلم به کوفه و سرانجام مقتل مسلم و هانی است و بقیه شامل مقتل امام حسین(ع) و سایر شهدا و سرانجام اسارت خاندان ایشان است...
از مجموع 113 روایت کتاب، 27 روایت مربوط به خروج امام(ع) از مدینه و استقرار وی در مکه، تحرک شیعیان در کوفه، آمدن مسلم به کوفه و سرانجام مقتل مسلم و هانی است و بقیه شامل مقتل امام حسین(ع) و سایر شهدا و سرانجام اسارت خاندان ایشان است...


ابومخنف نخستین کسی است که مقتل امام حسین(ع) را مکتوب کرده است. تا قبل از اقدام وی، مقتل الحسين(ع) عبارت از اطلاعات شفاهی و پراکنده‌ای بود که در اذهان وجود داشت و احتمالا سینه به سینه نقل می‌شد. مقتل ابومخنف را مورخین بعدی در کتب خود نقل کرده‌اند. از آن جمله هشام بن محمد سائب کلبی (شیعی) و مدائنی (سنی) این مقتل را در نوشته‌های خود آورده‌اند...» <ref>ر.ک: مقدمه مترجم، صفحه هفده – سی‌ویک</ref>.
ابومخنف نخستین کسی است که مقتل امام حسین(ع) را مکتوب کرده است. تا قبل از اقدام وی، مقتل الحسين(ع) عبارت از اطلاعات شفاهی و پراکنده‌ای بود که در اذهان وجود داشت و احتمالا سینه به سینه نقل می‌شد. مقتل ابومخنف را مورخین بعدی در کتب خود نقل کرده‌اند. از آن جمله هشام بن محمد سائب کلبی (شیعی) و مدائنی (سنی) این مقتل را در نوشته‌های خود آورده‌اند...» <ref>ر.ک: مقدمه مترجم، صفحه هفده – سی‌ویک</ref>


در اثر حاضر، توضیح چند نکته پایانی، ضروری به نظر می‌رسد:
در اثر حاضر، توضیح چند نکته پایانی، ضروری به نظر می‌رسد:
خط ۶۴: خط ۶۴:
# فصل‌بندی و عناوین مطالب، از جانب مترجم به کتاب افزوده شده است.
# فصل‌بندی و عناوین مطالب، از جانب مترجم به کتاب افزوده شده است.
# مطالب بین دو خط فاصله، جمله‌های معترضه‌ای است که در متن اصلی موجود بوده و برای حفظ امانت به همان شکل، ترجمه و نقل شده است.
# مطالب بین دو خط فاصله، جمله‌های معترضه‌ای است که در متن اصلی موجود بوده و برای حفظ امانت به همان شکل، ترجمه و نقل شده است.
# برخی اشاره‌ها در کتاب موجود است که ممکن است در نگاه نخست از سوی خواننده حاکی از ضعف ایمان و یا هتک حرمت وابستگان به جبهه حسینی تلقی شود. باید در نظر داشته باشیم که تمام مطالب موجود، تراوشات فکری راویان و مخبرین وقایع کربلا می‌باشد؛ یعنی ما تصور حوادث کربلا را از خلال برداشت این افراد درمی‌یابیم. آنان نیز یافته‌های خود را در قالب این کلمات، به ما رسانده‌اند. از آنجا که تلاش شده است مطالب کتاب ابومخنف به‌عنوان نخستین سفر از وقایع کربلا، عینا ترجمه شود، لذا مترجم از تغییر برخی از تعابیر مذکور نیز خودداری کرده است <ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌وچهار</ref>.
# برخی اشاره‌ها در کتاب موجود است که ممکن است در نگاه نخست از سوی خواننده حاکی از ضعف ایمان و یا هتک حرمت وابستگان به جبهه حسینی تلقی شود. باید در نظر داشته باشیم که تمام مطالب موجود، تراوشات فکری راویان و مخبرین وقایع کربلا می‌باشد؛ یعنی ما تصور حوادث کربلا را از خلال برداشت این افراد درمی‌یابیم. آنان نیز یافته‌های خود را در قالب این کلمات، به ما رسانده‌اند. از آنجا که تلاش شده است مطالب کتاب ابومخنف به‌عنوان نخستین سفر از وقایع کربلا، عینا ترجمه شود، لذا مترجم از تغییر برخی از تعابیر مذکور نیز خودداری کرده است <ref>ر.ک: همان، صفحه سی‌وچهار</ref>


==وضعیت کتاب==
==وضعیت کتاب==
فهرست مطالب در ابتدای کتاب آمده است.
فهرست مطالب در ابتدای کتاب آمده است.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع <ref>ر.ک: پاورقی، ص13</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است <ref>ر.ک: همان، ص18</ref>.
در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع <ref>ر.ک: پاورقی، ص13</ref>، به توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است <ref>ر.ک: همان، ص18</ref>


==پانویس ==
==پانویس ==
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش