۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
رجال الخاقاني: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>'
جز (جایگزینی متن - ']] ،' به ']]،') |
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
== معرفى اجمالى == | == معرفى اجمالى == | ||
'''رجال الخاقاني''' مشهورترين اثر [[على بن حسين خاقانى]] (متوفى 1334ق)، از جمله شروح «[[التعليقة البهبهانية]]» اثر آقا [[محمدباقر بهبهانى]] است كه با تحقيق [[سيد محمدصادق بحرالعلوم]] و مقدمه شيخ حسين نوه شارح منتشر شده است. در انتهاى كتاب نيز «فوائد الوحيد البهبهاني» به كتاب ضميمه شده است. اين اثر مقدّمه‌اى بر تعليقه نويسنده بر كتاب [[منهج المقال]] است <ref>طلاييان، رسول، ص146</ref> | '''رجال الخاقاني''' مشهورترين اثر [[على بن حسين خاقانى]] (متوفى 1334ق)، از جمله شروح «[[التعليقة البهبهانية]]» اثر آقا [[محمدباقر بهبهانى]] است كه با تحقيق [[سيد محمدصادق بحرالعلوم]] و مقدمه شيخ حسين نوه شارح منتشر شده است. در انتهاى كتاب نيز «فوائد الوحيد البهبهاني» به كتاب ضميمه شده است. اين اثر مقدّمه‌اى بر تعليقه نويسنده بر كتاب [[منهج المقال]] است <ref>طلاييان، رسول، ص146</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
1. كتاب رجال خاقانى: از ويژگى‌هاى مهم كتاب رجال خاقانى اين است كه نويسنده مقدمه‌اى با شانزده فائده بر آن نوشته كه هر طالب علم رجال و دراية الحديث به آن نيازمند است. وى در ضمن اين فوائد، مطالب دشوار رجالى را كه علماى رجالى در معاجم خود آورده‌اند، به‌روشنى بيان كرده است؛ مثلاً مؤلف در فايده ششم به‌طور مفصل راجع به جرح و تعديل بحث كرده است؛ اول تعريف جامعى از اين اصطلاح كرده، آن‌گاه به اين مسئله مهم پرداخته است كه جرح و تعديل به چه چيز اثبات مى‌شود و در مقام تعارض آيا جرح مقدم است يا تعديل <ref>ر.ك: مقدمه شيخ حسين خاقانى، ص17-16</ref> | 1. كتاب رجال خاقانى: از ويژگى‌هاى مهم كتاب رجال خاقانى اين است كه نويسنده مقدمه‌اى با شانزده فائده بر آن نوشته كه هر طالب علم رجال و دراية الحديث به آن نيازمند است. وى در ضمن اين فوائد، مطالب دشوار رجالى را كه علماى رجالى در معاجم خود آورده‌اند، به‌روشنى بيان كرده است؛ مثلاً مؤلف در فايده ششم به‌طور مفصل راجع به جرح و تعديل بحث كرده است؛ اول تعريف جامعى از اين اصطلاح كرده، آن‌گاه به اين مسئله مهم پرداخته است كه جرح و تعديل به چه چيز اثبات مى‌شود و در مقام تعارض آيا جرح مقدم است يا تعديل <ref>ر.ك: مقدمه شيخ حسين خاقانى، ص17-16</ref> | ||
در فائده هفتم نيز علت احتياج به علم رجال را بيان مى‌دارد و قول اخبارى‌ها را كه منكر نياز به علم رجال شده‌اند، با دلايل قوى رد مى‌كند <ref>همان</ref> | در فائده هفتم نيز علت احتياج به علم رجال را بيان مى‌دارد و قول اخبارى‌ها را كه منكر نياز به علم رجال شده‌اند، با دلايل قوى رد مى‌كند <ref>همان</ref> | ||
شارح سپس به شرح تعليقه بهبهانى پرداخته است. شيوه ارائه شرح بدين ترتيب است كه با عبارت «قوله أعلى الله مقامه» بخشى از متن نويسنده را ذكر و سپس به شرح و توضيح آن پرداخته است. وى تنها به شرح مباحث نپرداخته، بلكه نظر خود را چه موافق و چه مخالف با براهين و ادله محكم اعلام كرده است <ref>ر.ك: مقدمه شيخ حسين خاقانى، ص20</ref> | شارح سپس به شرح تعليقه بهبهانى پرداخته است. شيوه ارائه شرح بدين ترتيب است كه با عبارت «قوله أعلى الله مقامه» بخشى از متن نويسنده را ذكر و سپس به شرح و توضيح آن پرداخته است. وى تنها به شرح مباحث نپرداخته، بلكه نظر خود را چه موافق و چه مخالف با براهين و ادله محكم اعلام كرده است <ref>ر.ك: مقدمه شيخ حسين خاقانى، ص20</ref> | ||
2. فوائد الوحيد البهبهاني: [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] ضمن تتبع خود به برخى اطلاعات درباره راويان برخورد كرده كه در شرح حال راويان يا به‌كلى از آنها غفلت شده بود يا كمتر به آنها پرداخته شده بود؛ لذا او اين‌گونه اطلاعات را به‌صورت حاشيه و تعليقه بر كتاب «[[منهج المقال في علم الرجال]]» تأليف [[ميرزا محمد استرآبادى]] تدوين كرد. او از اين مجموعه اطلاعات، فوايدى را به‌صورت قواعد رجالى مستند به تتبع موارد سامان داد و در مقدمه تعليقه‌اش گنجانيد. اين مجموعه فوايد كه به اسم فوايد بهبهانى شناخته مى‌شود و از جمع كتب تحقيقى در علم رجال بشمار مى‌رود، در پنج عنوان ترتيب داده شده كه عبارتند از: | 2. فوائد الوحيد البهبهاني: [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] ضمن تتبع خود به برخى اطلاعات درباره راويان برخورد كرده كه در شرح حال راويان يا به‌كلى از آنها غفلت شده بود يا كمتر به آنها پرداخته شده بود؛ لذا او اين‌گونه اطلاعات را به‌صورت حاشيه و تعليقه بر كتاب «[[منهج المقال في علم الرجال]]» تأليف [[ميرزا محمد استرآبادى]] تدوين كرد. او از اين مجموعه اطلاعات، فوايدى را به‌صورت قواعد رجالى مستند به تتبع موارد سامان داد و در مقدمه تعليقه‌اش گنجانيد. اين مجموعه فوايد كه به اسم فوايد بهبهانى شناخته مى‌شود و از جمع كتب تحقيقى در علم رجال بشمار مى‌رود، در پنج عنوان ترتيب داده شده كه عبارتند از: | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
فايده پنجم: توجه به برخى خصوصيات نام‌ها هنگام مراجعه به كتاب رجال و استفاده از آن است. وى توصيه‌هايى در شيوه مراجعه به كتب رجالى دارد كه همه مربوط به شيوه يافتن اسامى و احياناً اشتباهات مؤلفان كتب رجالى در ذكر اسامى است. | فايده پنجم: توجه به برخى خصوصيات نام‌ها هنگام مراجعه به كتاب رجال و استفاده از آن است. وى توصيه‌هايى در شيوه مراجعه به كتب رجالى دارد كه همه مربوط به شيوه يافتن اسامى و احياناً اشتباهات مؤلفان كتب رجالى در ذكر اسامى است. | ||
اين پنج فايده به‌خصوص سه فايده اول - كه عمده مباحث را در بر دارد - پايه بسيارى از مباحث تحقيقى در حوزه قواعد رجالى را تشكيل داده، به‌طورى كه بسيارى از كتب تحقيقى پس از وى را مى‌توان يا به‌صراحت، شرح و توضيح آنها بدانيم و يا آن مقدار استناد به آنها و استفاده از آنها فراوان است كه وابستگى به آراء [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] به‌خوبى مشهود است <ref>رحمان‌ستايش، محمدكاظم، ج2، ص256-254</ref> | اين پنج فايده به‌خصوص سه فايده اول - كه عمده مباحث را در بر دارد - پايه بسيارى از مباحث تحقيقى در حوزه قواعد رجالى را تشكيل داده، به‌طورى كه بسيارى از كتب تحقيقى پس از وى را مى‌توان يا به‌صراحت، شرح و توضيح آنها بدانيم و يا آن مقدار استناد به آنها و استفاده از آنها فراوان است كه وابستگى به آراء [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] به‌خوبى مشهود است <ref>رحمان‌ستايش، محمدكاظم، ج2، ص256-254</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
فهرست مطالب كتاب رجال خاقانى پس از متن كتاب (صفحه 373 به بعد) و پس از آن فهرست اعلام (بر اساس اسم، كنيه، القاب و نسب) و فهرست مصادر آمده است. فهرست مطالب كتاب فوايد نيز در انتهاى كتاب آمده است. فوايد [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] به‌صورت جداگانه به‌همراه رجال خاقانى، كه شرح آن است، چاپ و منتشر شده است و در مقدمه منهج المقال في تحقيق أحوال الرجال در نسخه‌هاى خطى و سنگى نيز نشر يافته است. در چاپ تحقيق‌شده كتاب نيز كه «مؤسسة آل البيت(ع) لإحياء التّراث» به سامان رسانده است تقريبا 100 صفحه از جلد اول كتاب به اين فوايد اختصاص يافته است <ref>همان، ص256</ref> | فهرست مطالب كتاب رجال خاقانى پس از متن كتاب (صفحه 373 به بعد) و پس از آن فهرست اعلام (بر اساس اسم، كنيه، القاب و نسب) و فهرست مصادر آمده است. فهرست مطالب كتاب فوايد نيز در انتهاى كتاب آمده است. فوايد [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] به‌صورت جداگانه به‌همراه رجال خاقانى، كه شرح آن است، چاپ و منتشر شده است و در مقدمه منهج المقال في تحقيق أحوال الرجال در نسخه‌هاى خطى و سنگى نيز نشر يافته است. در چاپ تحقيق‌شده كتاب نيز كه «مؤسسة آل البيت(ع) لإحياء التّراث» به سامان رسانده است تقريبا 100 صفحه از جلد اول كتاب به اين فوايد اختصاص يافته است <ref>همان، ص256</ref> | ||
در پاورقى‌هاى كتاب رجال خاقانى برخى توضيحات و ارجاعات محقق اثر ذكر شده است. فوايد [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] نيز داراى حاشيه‌هايى است كه محقّق در ذيل متن كتاب، متذكّر شده است. | در پاورقى‌هاى كتاب رجال خاقانى برخى توضيحات و ارجاعات محقق اثر ذكر شده است. فوايد [[وحید بهبهانی، محمدباقر|وحيد بهبهانى]] نيز داراى حاشيه‌هايى است كه محقّق در ذيل متن كتاب، متذكّر شده است. | ||