۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - '/ نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده' به '') |
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
ولادت او بنابر آنچه در مقدمه کتاب بحار الانوار از مرآة الاحوال نقل شده است، سال 1038 ه ق در شهر اصفهان بوده است<ref>مجلسی، محمد باقر، مدخل، ص 62، </ref> | ولادت او بنابر آنچه در مقدمه کتاب بحار الانوار از مرآة الاحوال نقل شده است، سال 1038 ه ق در شهر اصفهان بوده است<ref>مجلسی، محمد باقر، مدخل، ص 62، </ref> | ||
ولی مرحوم نوری ولادت او را در 27 رمضان المبارك سال 1037 ه. ق دانسته است <ref>نوری، میرزاحسین، 102/149 </ref> | ولی مرحوم نوری ولادت او را در 27 رمضان المبارك سال 1037 ه. ق دانسته است <ref>نوری، میرزاحسین، 102/149 </ref> او در آخرین سال سلطنت شاه عباس و در عصر مرجعیت میرداماد در اصفهان به دنیا آمد.او دوره چهار تن از سلاطین صفوی: شاه صفی، شاه عباس دوم، شاه سلیمان و شاه سلطان حسین را درک کرد. | ||
پدر او مولی محمد تقی (مجلسی بزرگ) یکی از مفاخر و بزرگان و اعلام شیعه بود، که در زمینه های مختلف علوم سر آمد بود<ref> ر. ک مهریزی، مهدی، ج1، ص 68 </ref> | پدر او مولی محمد تقی (مجلسی بزرگ) یکی از مفاخر و بزرگان و اعلام شیعه بود، که در زمینه های مختلف علوم سر آمد بود<ref> ر. ک مهریزی، مهدی، ج1، ص 68 </ref> | ||
==شخصیت و ویژگی علمی ایشان== | ==شخصیت و ویژگی علمی ایشان== | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
علامه علاوه بر علم و دانش در عرصه سیاست نیز فعال بود و پس از فوت مرحوم ملا محمد باقر سبزواری در سال 1090 به منصب شیخ الاسلامی دست یافت. | علامه علاوه بر علم و دانش در عرصه سیاست نیز فعال بود و پس از فوت مرحوم ملا محمد باقر سبزواری در سال 1090 به منصب شیخ الاسلامی دست یافت. | ||
او با احراز این منصب، قدرت مهمی به هم زد و از آن فرصت حداکثر استفاده را نمود و تا سرحد امکان در رونق و رواج علم و حدیث شیعه، و حمایت از اهل علم و مردم بی پناه و امر به معروف و نهی از منکر و محدودیت بیگانگان اسلام و مبارزه با ظلم و رورگویی که پیش از وی کسی قدرت جلوگیری آن را نداشت کوشید<ref> همان، ص 25</ref> | او با احراز این منصب، قدرت مهمی به هم زد و از آن فرصت حداکثر استفاده را نمود و تا سرحد امکان در رونق و رواج علم و حدیث شیعه، و حمایت از اهل علم و مردم بی پناه و امر به معروف و نهی از منکر و محدودیت بیگانگان اسلام و مبارزه با ظلم و رورگویی که پیش از وی کسی قدرت جلوگیری آن را نداشت کوشید<ref> همان، ص 25</ref> | ||
== خاندان مجلسی == | == خاندان مجلسی == | ||
نياى محمّد باقر (پدر محمّد تقى)، موسوم به ملّا محمّد مقصود على اصفهانى، داماد ملّا كمال الدّين درويش محمّد نطنزى، نخستين كس از اين خاندان بود كه به نام «مجلسى» شهرت يافت و فرزندانش از آن پس بدين شهرت خوانده شدند. | نياى محمّد باقر (پدر محمّد تقى)، موسوم به ملّا محمّد مقصود على اصفهانى، داماد ملّا كمال الدّين درويش محمّد نطنزى، نخستين كس از اين خاندان بود كه به نام «مجلسى» شهرت يافت و فرزندانش از آن پس بدين شهرت خوانده شدند. | ||
نوشتهاند وى مردى صاحب كمال و با ورع بوده و در مجلسآرايى ثانى نداشته «و تخلّص به مجلسى مىفرموده است و لهذا اين سلسله به مجلسى مشهور شدهاند». <ref>ابن طاوس، عبدالکریم، ص 24</ref> | نوشتهاند وى مردى صاحب كمال و با ورع بوده و در مجلسآرايى ثانى نداشته «و تخلّص به مجلسى مىفرموده است و لهذا اين سلسله به مجلسى مشهور شدهاند». <ref>ابن طاوس، عبدالکریم، ص 24</ref> | ||
جد اعلای مجلسی از طرف پدر به احمد بن عبدالله بن احمد بن اسحاق(335 یا 336-430) معروف به حافظ [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم اصفهانی]] که یکی از حفاظ و بزرگان محدثین بوده است میرسد. | جد اعلای مجلسی از طرف پدر به احمد بن عبدالله بن احمد بن اسحاق(335 یا 336-430) معروف به حافظ [[ابونعیم، احمد بن عبدالله|ابونعیم اصفهانی]] که یکی از حفاظ و بزرگان محدثین بوده است میرسد. | ||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
# همسر میرزا کمال افسایی، شارح قصیده دعبل خزاعی و شافیه ابن حاجب. | # همسر میرزا کمال افسایی، شارح قصیده دعبل خزاعی و شافیه ابن حاجب. | ||
وحید بهبهانی، آقا سید علی طباطبایی صاحب ریاض و دو فرزند او:آقا سید محمد مجاهد (صاحب مدارک و مفاتیح) و آقا سید مهدی طباطبایی، خاندان بزرگ شهرستانی که دانشمندان بزرگی همانند سید محمد حسین شهرستانی(داماد آقا محمد علی صاحب مقامع الفضل فرزند وحید بهبهانی) و فرزندش آقا سید محمد جعفر(م 1260 ق) و همچنین آقا سید محمد مهدی بحرالعلوم طباطبایی و مرحوم آیت الله بروجردی از ثمرات این درخت پربار و تناور علم و تقوی بودهاند<ref>مهریزی، مهدی، ص 69-71</ref> | وحید بهبهانی، آقا سید علی طباطبایی صاحب ریاض و دو فرزند او:آقا سید محمد مجاهد (صاحب مدارک و مفاتیح) و آقا سید مهدی طباطبایی، خاندان بزرگ شهرستانی که دانشمندان بزرگی همانند سید محمد حسین شهرستانی(داماد آقا محمد علی صاحب مقامع الفضل فرزند وحید بهبهانی) و فرزندش آقا سید محمد جعفر(م 1260 ق) و همچنین آقا سید محمد مهدی بحرالعلوم طباطبایی و مرحوم آیت الله بروجردی از ثمرات این درخت پربار و تناور علم و تقوی بودهاند<ref>مهریزی، مهدی، ص 69-71</ref> | ||
خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
علامه در کنار تدوین [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] و با استفاده از آن احاطه علمی به تبیین دشواریهای احادیث و اسرار و رموز آن رو کرد، چنانکه از ارزیابیاسناد و اثبات صدور نیز فروگذار نکرد. | علامه در کنار تدوین [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] و با استفاده از آن احاطه علمی به تبیین دشواریهای احادیث و اسرار و رموز آن رو کرد، چنانکه از ارزیابیاسناد و اثبات صدور نیز فروگذار نکرد. | ||
وی به جز توضیح و تبیینهایی که در جای جای [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] دارد به ترویج سنت حسنهای همت گماشت که پیش از آن تا اندازهای نضج داشت. وی شرح کافی شریف را به نام مرآةالعقول در بیست و شش جلد و شرح تهذیب الاحکام را به نام ملاذ الاخیار در شانزده جلد تحریر کرد. به جز آن از شرح صحیفه ی سجادیه و اربعین حدیث نیز میتوان یاد کرد<ref>همان، ج1، ص6</ref> | وی به جز توضیح و تبیینهایی که در جای جای [[بحارالانوار|بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)]] دارد به ترویج سنت حسنهای همت گماشت که پیش از آن تا اندازهای نضج داشت. وی شرح کافی شریف را به نام مرآةالعقول در بیست و شش جلد و شرح تهذیب الاحکام را به نام ملاذ الاخیار در شانزده جلد تحریر کرد. به جز آن از شرح صحیفه ی سجادیه و اربعین حدیث نیز میتوان یاد کرد<ref>همان، ج1، ص6</ref> | ||
سومین عرصهای که مجلسی در آن پیشتاز و نامور است، برگردان احادیث و معارف روایی به فارسی ساده و عوام فهم است.آثار فارسی علامه مجلسی به زبان فارسی بیش از شصت کتاب و رساله است که اینها یا مستقیما ترجمه حدیث است و یا تبیین معارف حدیثی. | سومین عرصهای که مجلسی در آن پیشتاز و نامور است، برگردان احادیث و معارف روایی به فارسی ساده و عوام فهم است.آثار فارسی علامه مجلسی به زبان فارسی بیش از شصت کتاب و رساله است که اینها یا مستقیما ترجمه حدیث است و یا تبیین معارف حدیثی. | ||
توحید امام رضا (ع)، توحید مفضل، دعای جوشن صغیر، دعای سمات، دعای کمیل، دعای مباهله، زیارت جامعه، نامه امام علی(ع) به مالک اشتر و.... از این گونه کتابهای او میباشد<ref>همان</ref> | توحید امام رضا (ع)، توحید مفضل، دعای جوشن صغیر، دعای سمات، دعای کمیل، دعای مباهله، زیارت جامعه، نامه امام علی(ع) به مالک اشتر و.... از این گونه کتابهای او میباشد<ref>همان</ref> | ||
بر این اساس بحق میتوان مجلسی را پرکارترین عالم شیعی به حساب آورد که با تأليف بیش از هفتاد اثر در بیش از دویست جلد توانست قریب یک میلیون و دویست و دو هزار و هفتصد سطر بنگارد که اگر بر عمر هفتاد و سه ساله اش تقسیم شود، در هر سال 19125 سطر نگاشته است<ref>همان، ص 9</ref> | بر این اساس بحق میتوان مجلسی را پرکارترین عالم شیعی به حساب آورد که با تأليف بیش از هفتاد اثر در بیش از دویست جلد توانست قریب یک میلیون و دویست و دو هزار و هفتصد سطر بنگارد که اگر بر عمر هفتاد و سه ساله اش تقسیم شود، در هر سال 19125 سطر نگاشته است<ref>همان، ص 9</ref> | ||
==اساتيد و مشایخ اجازه== | ==اساتيد و مشایخ اجازه== | ||
# پدرش ملا[[مجلسی، محمدتقی|محمد تقى مجلسى]] (متوفاى 1070 ق) كه استاد علامه در علوم نقلى بوده است<ref>قمی، شیخ عباس، ص 439-446</ref> | # پدرش ملا[[مجلسی، محمدتقی|محمد تقى مجلسى]] (متوفاى 1070 ق) كه استاد علامه در علوم نقلى بوده است<ref>قمی، شیخ عباس، ص 439-446</ref> | ||
# [[محقق خوانساری، حسین بن محمد|آقا حسين خوانسارى]] (متوفاى 1098 ق)، فرزند آقا جمال كه استاد علامه در علوم عقلى بوده است. | # [[محقق خوانساری، حسین بن محمد|آقا حسين خوانسارى]] (متوفاى 1098 ق)، فرزند آقا جمال كه استاد علامه در علوم عقلى بوده است. | ||
# حسنعلی شوشتری(متوفای 1029)،<ref>ر.ک.نوری، میرزاحسین، ص 139</ref> | # حسنعلی شوشتری(متوفای 1029)،<ref>ر.ک.نوری، میرزاحسین، ص 139</ref> | ||
# امیررفیع الدین محمد بن حیدر حسینی حسنی طباطبایی نائینی(متوفای 1099 ق) | # امیررفیع الدین محمد بن حیدر حسینی حسنی طباطبایی نائینی(متوفای 1099 ق) | ||
# امیر محمد قاسم قهپایی<ref>ر.ک.همان، ص141</ref> | # امیر محمد قاسم قهپایی<ref>ر.ک.همان، ص141</ref> | ||
اما مشايخ نقل او: | اما مشايخ نقل او: | ||
خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
# [[فیض کاشانی، محمد بن شاهمرتضی|ملا محسن فيض كاشانى]] (متوفاى 1091 هجرى) | # [[فیض کاشانی، محمد بن شاهمرتضی|ملا محسن فيض كاشانى]] (متوفاى 1091 هجرى) | ||
# [[سيد على خان مدنى]] صاحب شرح معروف بر صحيفۀ سجاديه عليه السلام (متوفاى 1120 هجرى) | # [[سيد على خان مدنى]] صاحب شرح معروف بر صحيفۀ سجاديه عليه السلام (متوفاى 1120 هجرى) | ||
# [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حرّ عاملى]] مؤلف كتاب وسائل الشيعه (متوفاى 1104 هجرى)<ref>قمی، شیخ عباس، ص110</ref> | # [[حر عاملی، محمد بن حسن|شيخ حرّ عاملى]] مؤلف كتاب وسائل الشيعه (متوفاى 1104 هجرى)<ref>قمی، شیخ عباس، ص110</ref> | ||
لازم به ذكر است كه اين دو تن علاوه بر اجازههايى كه به علامه دادهاند از ايشان اجازه هم گرفتهاند بنا بر اين جزء شاگردان علامه نيز محسوب مىگردند. | لازم به ذكر است كه اين دو تن علاوه بر اجازههايى كه به علامه دادهاند از ايشان اجازه هم گرفتهاند بنا بر اين جزء شاگردان علامه نيز محسوب مىگردند. | ||
خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
# محمد رفیع بن فرج گیلانی معروف به ملا رفیعا. | # محمد رفیع بن فرج گیلانی معروف به ملا رفیعا. | ||
# شیخ محمد حسن حر عاملی مولف کتاب وسائل الشیعه | # شیخ محمد حسن حر عاملی مولف کتاب وسائل الشیعه | ||
# صدر الدین سید علیخان شیرازی هندی شارح کتاب صحیفه کامله<ref>ر.ک.همان، از ص147 الی ص157</ref> | # صدر الدین سید علیخان شیرازی هندی شارح کتاب صحیفه کامله<ref>ر.ک.همان، از ص147 الی ص157</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
خط ۲۲۰: | خط ۲۲۰: | ||
#حواشى متفرّقه بر کتب اربعه: کافى، تهذیب، من لا یحضره الفقیه و استبصار؛ | #حواشى متفرّقه بر کتب اربعه: کافى، تهذیب، من لا یحضره الفقیه و استبصار؛ | ||
#المسائل الهندیه، مسائلى است که برادرش ملا عبداللّه از هند از وى پرسیده بود؛ | #المسائل الهندیه، مسائلى است که برادرش ملا عبداللّه از هند از وى پرسیده بود؛ | ||
#رساله در اوزان (و مقادیر)، که نخستین تألیف اوست<ref>ر.ک: دوانی، علی، از صفحه 59 تا 138</ref> | #رساله در اوزان (و مقادیر)، که نخستین تألیف اوست<ref>ر.ک: دوانی، علی، از صفحه 59 تا 138</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} |
ویرایش