۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
إعراب القرآن (زجاج): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>'
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
[[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] در ضمن برشمردن آثار زجاج، از اين کتاب نامى نبرده است، اما به کتاب «معاني القرآن» وى اشاره مى‌كند. «معاني القرآن» از منابع [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] در تأليف كشّاف بوده است. | [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] در ضمن برشمردن آثار زجاج، از اين کتاب نامى نبرده است، اما به کتاب «معاني القرآن» وى اشاره مى‌كند. «معاني القرآن» از منابع [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] در تأليف كشّاف بوده است. | ||
[[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگين]] اشاره مى‌كند كه «إعراب القرآن» زجاج به «معاني القرآن و إعرابه» نيز شهرت دارد، اما [[زرکلی، خیرالدین|زركلى]] به هنگام برشمردن آثار زجاج از هر دو کتاب نام مى‌برد و اشاره دارد كه «معاني القرآن» مخطوط است و «إعراب القرآن» به چاپ رسيده است. نسخ خطى متعددى از هر دو کتاب، به‌ويژه «معاني القرآن» در کتابخانه‌هاى معتبر جهان وجود دارد <ref>فرشچيان، رضا، 164</ref> | [[سزگین، فؤاد|فؤاد سزگين]] اشاره مى‌كند كه «إعراب القرآن» زجاج به «معاني القرآن و إعرابه» نيز شهرت دارد، اما [[زرکلی، خیرالدین|زركلى]] به هنگام برشمردن آثار زجاج از هر دو کتاب نام مى‌برد و اشاره دارد كه «معاني القرآن» مخطوط است و «إعراب القرآن» به چاپ رسيده است. نسخ خطى متعددى از هر دو کتاب، به‌ويژه «معاني القرآن» در کتابخانه‌هاى معتبر جهان وجود دارد .<ref>فرشچيان، رضا، 164</ref> | ||
گفتنى است كه علامه احمد راتب طى دو مقاله كه در مجله «مجمع اللغة العربية» منتشر كرده است، کتاب را از آن زجاج ندانسته است، بلكه آن را «الجواهر» اثر على بن حسين باقولى، معروف به «جامع العلوم» (متوفى 543ق) دانسته است <ref>همان، ص 165</ref> | گفتنى است كه علامه احمد راتب طى دو مقاله كه در مجله «مجمع اللغة العربية» منتشر كرده است، کتاب را از آن زجاج ندانسته است، بلكه آن را «الجواهر» اثر على بن حسين باقولى، معروف به «جامع العلوم» (متوفى 543ق) دانسته است .<ref>همان، ص 165</ref> | ||
تا آنجا كه اطلاع داريم از کتاب إعراب القرآن المنسوب إلى الزجّاج جز يك نسخه وحيد (منحصربه‌فرد) كه در دارالكتب المصرية به شماره 528 (تفسير) نگاهدارى مى‌شود، چيزى به ما نرسيده است. اين نسخه كه قديمى بوده توسط ابوالحسن سالم بن الحسن بن ابراهيم الخازمى در شهر شيراز به سال 610ق، کتابت شده است. برگه حاوى اسم کتاب و مؤلف و نيز آغاز مقدمه اين نسخه، از ميان رفته است؛ لذا برخى در آغاز نسخه يادشده، برگه‌اى به آن اضافه كرده‌اند كه در آن به خطى متفاوت با خط ناسخ نوشته شده: «إعراب القرآن للزجاج». | تا آنجا كه اطلاع داريم از کتاب إعراب القرآن المنسوب إلى الزجّاج جز يك نسخه وحيد (منحصربه‌فرد) كه در دارالكتب المصرية به شماره 528 (تفسير) نگاهدارى مى‌شود، چيزى به ما نرسيده است. اين نسخه كه قديمى بوده توسط ابوالحسن سالم بن الحسن بن ابراهيم الخازمى در شهر شيراز به سال 610ق، کتابت شده است. برگه حاوى اسم کتاب و مؤلف و نيز آغاز مقدمه اين نسخه، از ميان رفته است؛ لذا برخى در آغاز نسخه يادشده، برگه‌اى به آن اضافه كرده‌اند كه در آن به خطى متفاوت با خط ناسخ نوشته شده: «إعراب القرآن للزجاج». | ||
بر اساس همين نسخه، استاد ابراهيم ابيارى کتاب را تصحيح و به طبع رسانده است. در اين چاپ، استاد ابيارى، گويى در آغاز در مورد اسم کتاب و انتساب آن به زجاج كه از ورق عنوان ملحق به اصل، برداشت كرده، مطمئن بوده است و سپس در اين مورد ترديد كرده و در درآمد کتاب به آن اشاره‌اى نموده و عنوان کتاب را «إعراب القرآن المنسوب إلى الزجاج» ناميده است <ref>علينقيان، حسين، ص 89</ref> | بر اساس همين نسخه، استاد ابراهيم ابيارى کتاب را تصحيح و به طبع رسانده است. در اين چاپ، استاد ابيارى، گويى در آغاز در مورد اسم کتاب و انتساب آن به زجاج كه از ورق عنوان ملحق به اصل، برداشت كرده، مطمئن بوده است و سپس در اين مورد ترديد كرده و در درآمد کتاب به آن اشاره‌اى نموده و عنوان کتاب را «إعراب القرآن المنسوب إلى الزجاج» ناميده است .<ref>علينقيان، حسين، ص 89</ref> | ||
در اينكه اسم اين کتاب مطبوع؛ يعنى «إعراب القرآن المنسوب إلى الزجاج» همان الجواهر است، شكى نيست؛ بدين‌روى كه مشاهده مى‌شود مؤلف در الكشف به کتابى با اين نام «الجواهر» زياد ارجاع مى‌دهد و از كلام او چنين برداشت مى‌شود كه کتاب «الجواهر» داراى باب‌هايى بوده و همه مسائلى كه به آن ارجاع مى‌دهد، شامل اين کتاب نيز مى‌شود <ref>همان، ص 94</ref> | در اينكه اسم اين کتاب مطبوع؛ يعنى «إعراب القرآن المنسوب إلى الزجاج» همان الجواهر است، شكى نيست؛ بدين‌روى كه مشاهده مى‌شود مؤلف در الكشف به کتابى با اين نام «الجواهر» زياد ارجاع مى‌دهد و از كلام او چنين برداشت مى‌شود كه کتاب «الجواهر» داراى باب‌هايى بوده و همه مسائلى كه به آن ارجاع مى‌دهد، شامل اين کتاب نيز مى‌شود .<ref>همان، ص 94</ref> | ||
== وضعيت کتاب == | == وضعيت کتاب == | ||