۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)'
جز (جایگزینی متن - 'ا(' به 'ا (') |
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
<div class='wikiInfo'> | <div class='wikiInfo'> | ||
[[پرونده:NUR02079.jpg|بندانگشتی|علی بن حسین (ع)، امام چهارم]] | [[پرونده:NUR02079.jpg|بندانگشتی|علی بن حسین(ع)، امام چهارم]] | ||
{| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ | | ||
|- | |- | ||
! نام!! data-type='authorName'|علی بن حسین (ع)، امام چهارم | ! نام!! data-type='authorName'|علی بن حسین(ع)، امام چهارم | ||
|- | |- | ||
|نام های دیگر | |نام های دیگر | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
'''على بن الحسين (ع)'''، مطابق مشهورترين نقل، در روز پنج‌شنبه، پنجم شعبان سال 38ق ديده به جهان گشود. | '''على بن الحسين(ع)'''، مطابق مشهورترين نقل، در روز پنج‌شنبه، پنجم شعبان سال 38ق ديده به جهان گشود. | ||
در سال تولد آن حضرت، برخى از مورخان و محدثان به سال 37، 36 و 35 و حتى 33ق، اشاره كرده‌اند. در روز و ماه ولادت آن امام دو قول عمده وجود دارد: يكى، پنج‌شنبه، پنجم شعبان و ديگرى جمعه يا يك‌شنبه نيمه ماه جمادى‌الاولى <ref>ر.ك: گروه تاريخ اسلام بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، ص15 و 16</ref>. | در سال تولد آن حضرت، برخى از مورخان و محدثان به سال 37، 36 و 35 و حتى 33ق، اشاره كرده‌اند. در روز و ماه ولادت آن امام دو قول عمده وجود دارد: يكى، پنج‌شنبه، پنجم شعبان و ديگرى جمعه يا يك‌شنبه نيمه ماه جمادى‌الاولى <ref>ر.ك: گروه تاريخ اسلام بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، ص15 و 16</ref>. | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
هريك از اين لقب‌ها نشان‌دهنده مرتبه‌اى از كمال نفس و درجتى از ايمان و مرحله‌اى از تقوى و پايه‌اى از اخلاص است و بيان‌دارنده اعتماد و اعتقاد مردم به دارنده اين لقب‌ها: سيد عابدان، پيشواى زاهدان، مهتر پرهيزكاران، امام مؤمنان، زيور صالحان، چراغ شب‌زنده‌داران و پيشانى‌پينه‌بسته... او به حقيقت مظهر نمايان اين صفت‌ها بوده است و اين گفته‌اى است كه همگى بر آنند <ref>ر.ك: شهيدى، جعفر، ص8</ref>. | هريك از اين لقب‌ها نشان‌دهنده مرتبه‌اى از كمال نفس و درجتى از ايمان و مرحله‌اى از تقوى و پايه‌اى از اخلاص است و بيان‌دارنده اعتماد و اعتقاد مردم به دارنده اين لقب‌ها: سيد عابدان، پيشواى زاهدان، مهتر پرهيزكاران، امام مؤمنان، زيور صالحان، چراغ شب‌زنده‌داران و پيشانى‌پينه‌بسته... او به حقيقت مظهر نمايان اين صفت‌ها بوده است و اين گفته‌اى است كه همگى بر آنند <ref>ر.ك: شهيدى، جعفر، ص8</ref>. | ||
مكان تولد آن حضرت را برخى كوفه (چون آن بزرگوار دو سال پيش از وفات اميرالمؤمنين به دنيا آمده است و در آن زمان امام حسين (ع) و اعضاى خانواده، با امام [[امام على (ع)|اميرالمؤمنين (ع)]] در كوفه بوده‌اند و هيچ‌يك از ايشان در طول خلافت وى در مدينه اقامت نداشته‌اند) و بعضى مدينه مى‌دانند <ref>ر.ك: قرشى، باقر شريف، ج1، ص52-53</ref>. | مكان تولد آن حضرت را برخى كوفه (چون آن بزرگوار دو سال پيش از وفات اميرالمؤمنين به دنيا آمده است و در آن زمان امام حسين(ع) و اعضاى خانواده، با امام [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] در كوفه بوده‌اند و هيچ‌يك از ايشان در طول خلافت وى در مدينه اقامت نداشته‌اند) و بعضى مدينه مى‌دانند <ref>ر.ك: قرشى، باقر شريف، ج1، ص52-53</ref>. | ||
در اينكه مادر آن بزرگوار چه كسى است، محل اختلاف است؛ فقط مى‌توان گفت شخصيت امام سجاد به‌خاطر كرامات و فضايل خود آن بزرگوار شايسته تجليل است و مادر وى هم به‌طور قطع از زنان پاك‌دامن، فاضل، عفيف و بزرگوار بوده و شايستگى داشته تا حامل نور امامت و ولايت در رحم پاكيزه خود باشد و اين ملاك فضيلت و برترى در اسلام است <ref>رفيعى، على، ص33</ref>. به نقل تاريخ‌نويسان مادر [[امام سجاد(ع)]] بعد از زايمان در دوره نفاس از دنيا رفت <ref>همان، ص35</ref>. | در اينكه مادر آن بزرگوار چه كسى است، محل اختلاف است؛ فقط مى‌توان گفت شخصيت امام سجاد به‌خاطر كرامات و فضايل خود آن بزرگوار شايسته تجليل است و مادر وى هم به‌طور قطع از زنان پاك‌دامن، فاضل، عفيف و بزرگوار بوده و شايستگى داشته تا حامل نور امامت و ولايت در رحم پاكيزه خود باشد و اين ملاك فضيلت و برترى در اسلام است <ref>رفيعى، على، ص33</ref>. به نقل تاريخ‌نويسان مادر [[امام سجاد(ع)]] بعد از زايمان در دوره نفاس از دنيا رفت <ref>همان، ص35</ref>. | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
نسل امام حسين (ع) تنها از طريق [[امام سجاد(ع)]] ادامه يافت. در تعداد فرزندان آن بزرگوار اختلاف است و بين 8 تا 17 فرزند نوشته‌اند. فرزندان مشهور آن بزرگوار عبارتند از: | نسل امام حسين(ع) تنها از طريق [[امام سجاد(ع)]] ادامه يافت. در تعداد فرزندان آن بزرگوار اختلاف است و بين 8 تا 17 فرزند نوشته‌اند. فرزندان مشهور آن بزرگوار عبارتند از: | ||
# حضرت ابوجعفر محمد بن على (ع) (امام باقر)؛ | # حضرت ابوجعفر محمد بن على(ع) (امام باقر)؛ | ||
# زيد شهيد كه بعد از امام باقر، افضل فرزندان [[امام سجاد(ع)]] بود؛ | # زيد شهيد كه بعد از امام باقر، افضل فرزندان [[امام سجاد(ع)]] بود؛ | ||
# عبداللّه باهر؛ | # عبداللّه باهر؛ | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
[[امام سجاد(ع)]] در ميدان عبادت و بندگى گوى سبقت را از تمام همگنان ربود؛ به‌طورى كه همه معترفند او آقا و زينت عبادت‌كنندگان بود. آن‌قدر به پيشگاه خداوند پيشانى بر خاك ساييد كه همه مواضع سجده‌اش پينه بست و هر سال دو بار پينه‌ها را قيچى مى‌كرد و به همين خاطر آن بزرگوار را «ذوالثفنات» (پيشانى‌پينه‌بسته) ناميدند. | [[امام سجاد(ع)]] در ميدان عبادت و بندگى گوى سبقت را از تمام همگنان ربود؛ به‌طورى كه همه معترفند او آقا و زينت عبادت‌كنندگان بود. آن‌قدر به پيشگاه خداوند پيشانى بر خاك ساييد كه همه مواضع سجده‌اش پينه بست و هر سال دو بار پينه‌ها را قيچى مى‌كرد و به همين خاطر آن بزرگوار را «ذوالثفنات» (پيشانى‌پينه‌بسته) ناميدند. | ||
از رسول خدا نقل شده: «چون روز قيامت شود، منادى ندا مى‌دهد، زينت عبادت‌كنندگان كجاست؟ گويا فرزندم على بن الحسين (ع) را مى‌بينم (كه در اجابت آن دعوت) بين صف‌ها راه مى‌رود». | از رسول خدا نقل شده: «چون روز قيامت شود، منادى ندا مى‌دهد، زينت عبادت‌كنندگان كجاست؟ گويا فرزندم على بن الحسين(ع) را مى‌بينم (كه در اجابت آن دعوت) بين صف‌ها راه مى‌رود». | ||
به هنگام عبادت، آن‌چنان محو مناجات مى‌شد كه از حوادث اطرافش به‌طور كامل غافل بود. زمانى آن بزرگوار در محراب عبادت مشغول مناجات بود، فرزندش به درون چاه افتاد، مردم با صداىِ زارى اهل خانه براى نجات فرزند امام اقدام كردند و امام همچنان مشغول عبادت بود. بعد از عبادت از او پرسيدند: «چرا نمازت را براى نجات فرزندت قطع نكردى»؟ امام جواب داد: «من با پروردگار عظيم مناجات مى‌كردم و متوجه نشدم». | به هنگام عبادت، آن‌چنان محو مناجات مى‌شد كه از حوادث اطرافش به‌طور كامل غافل بود. زمانى آن بزرگوار در محراب عبادت مشغول مناجات بود، فرزندش به درون چاه افتاد، مردم با صداىِ زارى اهل خانه براى نجات فرزند امام اقدام كردند و امام همچنان مشغول عبادت بود. بعد از عبادت از او پرسيدند: «چرا نمازت را براى نجات فرزندت قطع نكردى»؟ امام جواب داد: «من با پروردگار عظيم مناجات مى‌كردم و متوجه نشدم». | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
== [[امام سجاد(ع)]] و ماجراى كربلا، كوفه و شام == | == [[امام سجاد(ع)]] و ماجراى كربلا، كوفه و شام == | ||
در آخرين ساعات عمر شريف امام حسين (ع)، وقتى [[امام سجاد(ع)]] تنهايى پدر را ديد تصميم گرفت با حال مريضى به ميدان برود، ولى ام‌كلثوم به امر امام حسين (ع) مانع شد. | در آخرين ساعات عمر شريف امام حسين(ع)، وقتى [[امام سجاد(ع)]] تنهايى پدر را ديد تصميم گرفت با حال مريضى به ميدان برود، ولى ام‌كلثوم به امر امام حسين(ع) مانع شد. | ||
عصر عاشورا با شهادت امام حسين (ع) مسئوليت امامت و هدايت اهل بيت و امت به عهده امام سجاد افتاد و امام با بقيه اهل حرم به اسارت درآمدند. شمر ملعون قصد كشتن امام را داشت، ولى با وساطت و توجيه بعضى از افراد، منصرف شد و از روز يازدهم امام و اهل بيت را به‌سوى كوفه حركت دادند <ref>همان، ص57</ref>. | عصر عاشورا با شهادت امام حسين(ع) مسئوليت امامت و هدايت اهل بيت و امت به عهده امام سجاد افتاد و امام با بقيه اهل حرم به اسارت درآمدند. شمر ملعون قصد كشتن امام را داشت، ولى با وساطت و توجيه بعضى از افراد، منصرف شد و از روز يازدهم امام و اهل بيت را به‌سوى كوفه حركت دادند <ref>همان، ص57</ref>. | ||
وقتى اسراى اهل بيت وارد كوفه شدند، زنان كوفه شيون و زارى مى‌كردند و امام فرمود: «شما كه براى ما نوحه‌سرايى مى‌كنيد! پس چه كسى ما را كشته است» و با مناسب ديدن زمينه براى ابلاغ پيام و روشنگرى، به خطبه ايستاد و كوفيان را سرزنش كرد. | وقتى اسراى اهل بيت وارد كوفه شدند، زنان كوفه شيون و زارى مى‌كردند و امام فرمود: «شما كه براى ما نوحه‌سرايى مى‌كنيد! پس چه كسى ما را كشته است» و با مناسب ديدن زمينه براى ابلاغ پيام و روشنگرى، به خطبه ايستاد و كوفيان را سرزنش كرد. | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۶: | ||
قيام توابين، يك قيام شيعى خالص و براى خونخواهى امام حسين و جبران گناه بود و هدف آنان در صورت پيروزى، به حاكميت رساندن اهل بيت بود و گرچه بين آنان و امام رابطه‌اى در تاريخ ثبت نشده، ولى به‌يقين مورد تأييد امام بوده است. | قيام توابين، يك قيام شيعى خالص و براى خونخواهى امام حسين و جبران گناه بود و هدف آنان در صورت پيروزى، به حاكميت رساندن اهل بيت بود و گرچه بين آنان و امام رابطه‌اى در تاريخ ثبت نشده، ولى به‌يقين مورد تأييد امام بوده است. | ||
قيام مختار نيز يك قيام شيعى و براى خونخواهى امام حسين (ع) بود و امام آن را تأييد كرد و هدايت آن را به عمويش محمد حنفيه واگذارد. | قيام مختار نيز يك قيام شيعى و براى خونخواهى امام حسين(ع) بود و امام آن را تأييد كرد و هدايت آن را به عمويش محمد حنفيه واگذارد. | ||
نسبت به شورش خوارج نيز امام هيچ‌گونه موضعى نگرفت؛ زيرا گرچه ناحق بودند، ولى با ظلم اموى درگير بودند و هيچ‌كدام از تخطئه يا تأييد آنان صحيح نبود <ref>ر.ك: همان، ص184</ref>. | نسبت به شورش خوارج نيز امام هيچ‌گونه موضعى نگرفت؛ زيرا گرچه ناحق بودند، ولى با ظلم اموى درگير بودند و هيچ‌كدام از تخطئه يا تأييد آنان صحيح نبود <ref>ر.ك: همان، ص184</ref>. | ||
| خط ۱۳۵: | خط ۱۳۵: | ||
در محور تبيين اسلام، حضرت با زبان دعا، موعظه، نصيحت و تفسير به بيان معارف پرداختند. امام با بيانات موعظه‌اى و دعا درعين‌حال كه مطالب مورد نظر خود را به اذهان القا مى‌كرد، ولى طورى بود كه به حكومت تعرض آشكار نداشت و حساسيت‌ها را برنمى‌انگيخت. | در محور تبيين اسلام، حضرت با زبان دعا، موعظه، نصيحت و تفسير به بيان معارف پرداختند. امام با بيانات موعظه‌اى و دعا درعين‌حال كه مطالب مورد نظر خود را به اذهان القا مى‌كرد، ولى طورى بود كه به حكومت تعرض آشكار نداشت و حساسيت‌ها را برنمى‌انگيخت. | ||
صحيفه سجاديه، بيانات امام در بعد دعا و رساله حقوق، قسمتى از بيانات موعظه‌اى امام سجاد است. صحيفه سجاديه بعد از قرآن و نهج البلاغة، غنى‌ترين مجموعه‌اى است كه از امامان به دست ما رسيده است و به «أخت القرآن» معروف است و رساله حقوق امام سجاد نيز كامل‌ترين متن حقوقى است كه از امامان (ع) به دست ما رسيده است <ref>ر.ك: همان، ص196</ref>. | صحيفه سجاديه، بيانات امام در بعد دعا و رساله حقوق، قسمتى از بيانات موعظه‌اى امام سجاد است. صحيفه سجاديه بعد از قرآن و نهج البلاغة، غنى‌ترين مجموعه‌اى است كه از امامان به دست ما رسيده است و به «أخت القرآن» معروف است و رساله حقوق امام سجاد نيز كامل‌ترين متن حقوقى است كه از امامان(ع) به دست ما رسيده است <ref>ر.ك: همان، ص196</ref>. | ||
بعد از وفات رسول خدا، سعى بر اين بود كه از شناخته شدن امامان جلوگيرى شود و به همين جهت امامان نيز يكى از محورهاى فعاليت خود را معرفى امام به جامعه قرار داده بودند. امام سجاد نيز به صورت‌هاى گوناگون سعى در معرفى خود به‌عنوان امام و بيان مقام و منزلت امامت داشت. ايشان در بعضى از بيانات از جمله در صحيفه، مفهوم والاى امامت را تبيين مى‌كند و در مواردى نيز با صراحت تمام خود را به‌عنوان امام معرفى مى‌كند و در مواردى نيز با نشان دادن معجزه، امامت خويش را ثابت مى‌نمايد. | بعد از وفات رسول خدا، سعى بر اين بود كه از شناخته شدن امامان جلوگيرى شود و به همين جهت امامان نيز يكى از محورهاى فعاليت خود را معرفى امام به جامعه قرار داده بودند. امام سجاد نيز به صورت‌هاى گوناگون سعى در معرفى خود به‌عنوان امام و بيان مقام و منزلت امامت داشت. ايشان در بعضى از بيانات از جمله در صحيفه، مفهوم والاى امامت را تبيين مى‌كند و در مواردى نيز با صراحت تمام خود را به‌عنوان امام معرفى مى‌كند و در مواردى نيز با نشان دادن معجزه، امامت خويش را ثابت مى‌نمايد. | ||
| خط ۱۴۶: | خط ۱۴۶: | ||
== شهادت == | == شهادت == | ||
امام سجاد در سال 95ق، به لقاى پروردگار و وصال معبود خويش شتافت. در تاريخ وفات آن حضرت سال 94، 95 و 96 گفته شده است، ولى قديمى‌ترين و معتبرترين نقل مربوط به سال 95ق مى‌باشد. البته جز اين نقل‌ها، برخى مورخان به سال‌هاى 92، 93، 99 و 100 نيز اشاره كرده‌اند. بنابراين اگر نقل مشهور را در سال ولادت و رحلت [[امام سجاد(ع)]]، ملاك قرار دهيم، عمر شريف وى هنگام وفات، 57 سال بوده است. دو سال از عمر آن حضرت مقارن با روزگار خلافت على بن ابى‌طالب(ع) و ده سال آن در دوران امامت عموى گرامى‌اش، حسن بن على (ع)، و ده سال در روزگار زعامت حسين بن على (ع) بوده و 34 سال آن به دوران امامت خود آن حضرت اختصاص داشته است <ref>گروه تاريخ اسلام بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، ص22 و 23</ref>. | امام سجاد در سال 95ق، به لقاى پروردگار و وصال معبود خويش شتافت. در تاريخ وفات آن حضرت سال 94، 95 و 96 گفته شده است، ولى قديمى‌ترين و معتبرترين نقل مربوط به سال 95ق مى‌باشد. البته جز اين نقل‌ها، برخى مورخان به سال‌هاى 92، 93، 99 و 100 نيز اشاره كرده‌اند. بنابراين اگر نقل مشهور را در سال ولادت و رحلت [[امام سجاد(ع)]]، ملاك قرار دهيم، عمر شريف وى هنگام وفات، 57 سال بوده است. دو سال از عمر آن حضرت مقارن با روزگار خلافت على بن ابى‌طالب(ع) و ده سال آن در دوران امامت عموى گرامى‌اش، حسن بن على(ع)، و ده سال در روزگار زعامت حسين بن على(ع) بوده و 34 سال آن به دوران امامت خود آن حضرت اختصاص داشته است <ref>گروه تاريخ اسلام بنياد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى، ص22 و 23</ref>. | ||
درباره علت وفات امام سجاد و چگونگى وفات آن پيشواى صالحان، عمده تاريخ‌نگاران تصريح كرده‌اند، وليد بن عبدالملك ايشان را مسموم كرده و آن حضرت در نتيجه همان مسموميت درگذشته است <ref>همان</ref>. | درباره علت وفات امام سجاد و چگونگى وفات آن پيشواى صالحان، عمده تاريخ‌نگاران تصريح كرده‌اند، وليد بن عبدالملك ايشان را مسموم كرده و آن حضرت در نتيجه همان مسموميت درگذشته است <ref>همان</ref>. | ||
| خط ۱۵۶: | خط ۱۵۶: | ||
# رفيعى، على، زندگى (تاريخ زندگانى) [[امام سجاد(ع)]]، پژوهشكده تحقيقات اسلامى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، تهران. | # رفيعى، على، زندگى (تاريخ زندگانى) [[امام سجاد(ع)]]، پژوهشكده تحقيقات اسلامى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، تهران. | ||
# شهيدى، جعفر، زندگانى على بن الحسين، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، تهران، 1380. | # شهيدى، جعفر، زندگانى على بن الحسين، دفتر نشر فرهنگ اسلامى، تهران، 1380. | ||
# قرشى، باقر شريف، تحليلى از زندگانى [[امام سجاد(ع)]]، ترجمه محمدرضا عطايى، كنگره جهانى حضرت رضا (ع)، مشهد، 1382ش. | # قرشى، باقر شريف، تحليلى از زندگانى [[امام سجاد(ع)]]، ترجمه محمدرضا عطايى، كنگره جهانى حضرت رضا(ع)، مشهد، 1382ش. | ||
{{صحیفه سجادیه}} | {{صحیفه سجادیه}} | ||
| خط ۲۱۵: | خط ۲۱۵: | ||
[[صحیفه سجادیه: روایت حسین بن اشکیب]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | [[صحیفه سجادیه: روایت حسین بن اشکیب]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | ||
[[صحیفه سجادیه امام علی بن الحسین (ع)، با ترجمه ساده و روان]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | [[صحیفه سجادیه امام علی بن الحسین(ع)، با ترجمه ساده و روان]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | ||
[[الصحیفه السجادیه الثانیه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | [[الصحیفه السجادیه الثانیه]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | ||
| خط ۲۷۳: | خط ۲۷۳: | ||
[[رسالة الحقوق عن الإمام السجاد علیه السلام بروایة أبي حمزة الثمالي]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | [[رسالة الحقوق عن الإمام السجاد علیه السلام بروایة أبي حمزة الثمالي]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | ||
[[الصحیفة السجادیة الکاملة من أدعیة الإمام زین العابدین علی بن الحسین (ع)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | [[الصحیفة السجادیة الکاملة من أدعیة الإمام زین العابدین علی بن الحسین(ع)]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | ||
[[دعاء الأسحار للإمام علي بن الحسین سجاد علیه السلام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | [[دعاء الأسحار للإمام علي بن الحسین سجاد علیه السلام]] / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده | ||