۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بحثی کوتاه پیرامون نهجالبلاغة و مدارک آن (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۲ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۲۱:۰۹
، ۲۲ آوریل ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)'
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
'''بحثى كوتاه پيرامون نهج البلاغة و مدارك آن'''، اثر [[رضا استادى]]، كتابى است پيرامون اثبات انتساب نهج البلاغة به حضرت على (ع) و رد شبهات مطرحشده در اين زمينه كه به زبان فارسى و در سال 1396ق، نوشته شده است. | '''بحثى كوتاه پيرامون نهج البلاغة و مدارك آن'''، اثر [[رضا استادى]]، كتابى است پيرامون اثبات انتساب نهج البلاغة به حضرت على(ع) و رد شبهات مطرحشده در اين زمينه كه به زبان فارسى و در سال 1396ق، نوشته شده است. | ||
پاسخ به شبهات مطرحشده پيرامون انتساب نهج البلاغة و خدمت به دوستداران نهج البلاغة از اين طريق، انگيزه تدوين اين اثر بوده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/12 مقدمه، ص 12]</ref>. | پاسخ به شبهات مطرحشده پيرامون انتساب نهج البلاغة و خدمت به دوستداران نهج البلاغة از اين طريق، انگيزه تدوين اين اثر بوده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/12 مقدمه، ص 12]</ref>. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در نه عنوان، مطرح گرديده است. | كتاب با مقدمه نويسنده آغاز و مطالب در نه عنوان، مطرح گرديده است. | ||
بااينكه در استناد جمعآورى نهج البلاغة به [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]، جاى هيچگونه ترديدى نيست، ليكن [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] (608 - 681ق) در اين موضوع ترديد كرده و گفته است: «نهج البلاغة را برخى از شريف رضى و برخى ديگر از [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] برادر او مىدانند» و نيز [[ذهبى]] (م 748ق) گفته است: «نهج البلاغة تأليف [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] است». [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] شبههى ديگرى نيز القاء كرده و نوشته است: «برخى مىگويند نهج البلاغة از سخنان على (ع) نيست، بلكه ساخته و انشاء همان كسى است كه آن را جمعآورى كرده است و خدا بهتر مىداند» و نيز نگارنده «ميزان الاعتدال»، پا را فراتر گذارده و گفته است: «شريف رضى متهم است به اينكه نهج البلاغة را ساخته و به على (ع) نسبت داده است» <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/9 مقدمه، ص 9]</ref>. | بااينكه در استناد جمعآورى نهج البلاغة به [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]، جاى هيچگونه ترديدى نيست، ليكن [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] (608 - 681ق) در اين موضوع ترديد كرده و گفته است: «نهج البلاغة را برخى از شريف رضى و برخى ديگر از [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] برادر او مىدانند» و نيز [[ذهبى]] (م 748ق) گفته است: «نهج البلاغة تأليف [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] است». [[ابن خلکان، احمد بن محمد|ابن خلكان]] شبههى ديگرى نيز القاء كرده و نوشته است: «برخى مىگويند نهج البلاغة از سخنان على(ع) نيست، بلكه ساخته و انشاء همان كسى است كه آن را جمعآورى كرده است و خدا بهتر مىداند» و نيز نگارنده «ميزان الاعتدال»، پا را فراتر گذارده و گفته است: «شريف رضى متهم است به اينكه نهج البلاغة را ساخته و به على(ع) نسبت داده است» <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/9 مقدمه، ص 9]</ref>. | ||
نويسنده با استفاده از برخى كتابها كه در اين باره به بحث پرداختهاند، اثر حاضر را، در پاسخ به اين دو شبههى بىاساس، تهيه كرده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/9 همان]</ref>. | نويسنده با استفاده از برخى كتابها كه در اين باره به بحث پرداختهاند، اثر حاضر را، در پاسخ به اين دو شبههى بىاساس، تهيه كرده است <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/9 همان]</ref>. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
الف)- گردآورنده نهج البلاغة: نويسنده، معتقد است درستى استناد گردآورى نهج البلاغة به شريف رضى را از راههاى متعددى مىتوان اثبات كرد. از جمله راههايى كه وى مطرح كرده است، عبارت است از اينكه ابوالعباس احمد بن على بن عباس [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] (م 450ق) در فهرست خود، شريف رضى و برادرش [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] را ياد كرده و نگارشهاى آنان را نام مىبرد و اين كتابها را از شريف رضى مىداند: «حقائق التنزيل»، «مجاز القرآن»، «خصائص الأئمة»، «مجازات الآثار النبوية» و «نهج البلاغة» و آنجا كه نگارشهاى [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] را مىشمارد، از كتابى به نام «نهج البلاغة» ياد نمىكند <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/15 متن كتاب، ص 15]</ref>. | الف)- گردآورنده نهج البلاغة: نويسنده، معتقد است درستى استناد گردآورى نهج البلاغة به شريف رضى را از راههاى متعددى مىتوان اثبات كرد. از جمله راههايى كه وى مطرح كرده است، عبارت است از اينكه ابوالعباس احمد بن على بن عباس [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشى]] (م 450ق) در فهرست خود، شريف رضى و برادرش [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] را ياد كرده و نگارشهاى آنان را نام مىبرد و اين كتابها را از شريف رضى مىداند: «حقائق التنزيل»، «مجاز القرآن»، «خصائص الأئمة»، «مجازات الآثار النبوية» و «نهج البلاغة» و آنجا كه نگارشهاى [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] را مىشمارد، از كتابى به نام «نهج البلاغة» ياد نمىكند <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/15 متن كتاب، ص 15]</ref>. | ||
ب)- نهج البلاغة، بخشى از سخنان على (ع) است: در اثبات اين مدعا، نويسنده دلايلى را ذكر كرده است كه از جمله آنها عبارتند از اينكه: | ب)- نهج البلاغة، بخشى از سخنان على(ع) است: در اثبات اين مدعا، نويسنده دلايلى را ذكر كرده است كه از جمله آنها عبارتند از اينكه: | ||
#ابن واضح يعقوبى (م 292ق) مىنويسد: «از على (ع) چهارصد خطبه بهجاى مانده و آنها همانهايى است كه در ميان مردم رايج است و در خطبهها و گفتارهاى خود به كار مىبرند»؛ درصورتىكه در نهج البلاغة بيش از دويست و سى و نه خطبه نمىبينيم. | #ابن واضح يعقوبى (م 292ق) مىنويسد: «از على(ع) چهارصد خطبه بهجاى مانده و آنها همانهايى است كه در ميان مردم رايج است و در خطبهها و گفتارهاى خود به كار مىبرند»؛ درصورتىكه در نهج البلاغة بيش از دويست و سى و نه خطبه نمىبينيم. | ||
#على بن حسين مسعودى (م 346ق) مىنويسد: «چهارصد و هشتاد خطبه از على (ع) به يادگار مانده است». | #على بن حسين مسعودى (م 346ق) مىنويسد: «چهارصد و هشتاد خطبه از على(ع) به يادگار مانده است». | ||
#حسن بن على بن شعبه كه از دانشمندان سده چهارم است در كتاب «تحف العقول» مىنويسد: اگر فقط خطبههايى كه از على (ع) در باب توحيد به ما رسيده است جمعآورى كنيم، بهاندازهى همه اين كتاب (تحف العقول) خواهد شد و... <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/33 همان، ص 33]</ref>. | #حسن بن على بن شعبه كه از دانشمندان سده چهارم است در كتاب «تحف العقول» مىنويسد: اگر فقط خطبههايى كه از على(ع) در باب توحيد به ما رسيده است جمعآورى كنيم، بهاندازهى همه اين كتاب (تحف العقول) خواهد شد و... <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/33 همان، ص 33]</ref>. | ||
ج)- پيش از نهج البلاغة، كتابهاى بسيارى مانند آن تأليف شده است: از جمله دلايلى كه به نظر نويسنده، بر انتساب نهج البلاغة به [[امام على (ع)|اميرالمؤمنين (ع)]] دلالت دارند، اين است كه قبل از آن، كتابهايى مشابه و مانند آن نگاشته شده است كه برخى از آنها عبارتند از: | ج)- پيش از نهج البلاغة، كتابهاى بسيارى مانند آن تأليف شده است: از جمله دلايلى كه به نظر نويسنده، بر انتساب نهج البلاغة به [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] دلالت دارند، اين است كه قبل از آن، كتابهايى مشابه و مانند آن نگاشته شده است كه برخى از آنها عبارتند از: | ||
#«خطب اميرالمؤمنين»، از ابوسليمان زيد بن وهب جهنى، متوفاى پس از سال 80 يا در سال 96ق. | #«خطب اميرالمؤمنين»، از ابوسليمان زيد بن وهب جهنى، متوفاى پس از سال 80 يا در سال 96ق. | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
#«خطب اميرالمؤمنين»، از اسماعيل بن مهران سكونى، زنده در سال 224ق و... <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/39 همان، ص 39]</ref>. | #«خطب اميرالمؤمنين»، از اسماعيل بن مهران سكونى، زنده در سال 224ق و... <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/39 همان، ص 39]</ref>. | ||
د)- مدارك نهج البلاغة: به اعتقاد نويسنده، براى اثبات استناد نهج البلاغة به حضرت على (ع)، از راههايى مىتوان استفاده كرد كه برخى از آنها عبارتند از: | د)- مدارك نهج البلاغة: به اعتقاد نويسنده، براى اثبات استناد نهج البلاغة به حضرت على(ع)، از راههايى مىتوان استفاده كرد كه برخى از آنها عبارتند از: | ||
#دقت در متن و به اصطلاح «سبكشناسى» و سنجيدن آن با ساير تأليفات شريف رضى و [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] و ديگر دانشمندان؛ به باور نويسنده، كسانى كه با ادبيات عرب آشنائى كامل داشته باشند، با يك بررسى اجمالى يقين پيدا مىكنند كه «نهج البلاغة» نمىتواند انشاء و ساخته شريف رضى و امثال او باشد. | #دقت در متن و به اصطلاح «سبكشناسى» و سنجيدن آن با ساير تأليفات شريف رضى و [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] و ديگر دانشمندان؛ به باور نويسنده، كسانى كه با ادبيات عرب آشنائى كامل داشته باشند، با يك بررسى اجمالى يقين پيدا مىكنند كه «نهج البلاغة» نمىتواند انشاء و ساخته شريف رضى و امثال او باشد. | ||
#به گواهى خود شريف رضى كه مىگويد: «اين كتاب، منتخباتى از سخنان على (ع) است كه بهوسيلهى او گردآورى شده»، اكتفا كنيم و واضح است كه شريف رضى مورد اعتماد همهى دانشمندان اسلامى مىباشد. | #به گواهى خود شريف رضى كه مىگويد: «اين كتاب، منتخباتى از سخنان على(ع) است كه بهوسيلهى او گردآورى شده»، اكتفا كنيم و واضح است كه شريف رضى مورد اعتماد همهى دانشمندان اسلامى مىباشد. | ||
#با تتبع و بررسى وسيع و گسترده، مدارك و كتابهايى كه مىتواند مدرك نهج البلاغة باشد پيدا كنيم و درصورتىكه توانستيم همهى نهج البلاغة يا بخش عمدهى آن را در كتابهايى كه پيش از نهج البلاغة تأليف شده بيابيم، بىاساسى اين سخن: «نهج البلاغة ساخته و انشاء شريف رضى يا [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] يا شخصى مانند آنهاست»، واضح مىگردد <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/45 همان، ص 45]</ref>. | #با تتبع و بررسى وسيع و گسترده، مدارك و كتابهايى كه مىتواند مدرك نهج البلاغة باشد پيدا كنيم و درصورتىكه توانستيم همهى نهج البلاغة يا بخش عمدهى آن را در كتابهايى كه پيش از نهج البلاغة تأليف شده بيابيم، بىاساسى اين سخن: «نهج البلاغة ساخته و انشاء شريف رضى يا [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] يا شخصى مانند آنهاست»، واضح مىگردد <ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14556/1/45 همان، ص 45]</ref>. | ||