۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
تاريخ المستبصر، صفة بلاد اليمن و مكة و بعض الحجاز: تفاوت میان نسخه‌ها
تاريخ المستبصر، صفة بلاد اليمن و مكة و بعض الحجاز (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۱۱:۲۹
، ۱۳ آوریل ۲۰۱۷جایگزینی متن - 'استخرى' به 'استخرى '
جز (جایگزینی متن - 'ابن حوقل' به 'ابن حوقل ') |
جز (جایگزینی متن - 'استخرى' به 'استخرى ') |
||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
مؤلف اغلب به وصف مناطقى مى‌پردازد كه خود بدان جاها سفر كرده است. او مشاهدات خود را نوشته و كوشيده تا هر چه خود به صحت آنها مطمئن است را، در كتابش بنگارد. اما گاه از منابعى اطلاعات را نقل مى‌كند كه در ذكر دقيق نام‌ها و مشخصات منبعش، وسواس خاصى به خرج داده است. او در كتابش از 70 نفر نام برده كه اطلاعات و سخنانى از آنها شنيده و با ذكر كامل نام و كنيه بدان‌ها اشاره كرده است. 17 تن از اين تعداد از قلمروهاى شرقى جهان اسلام هستند. اين مساله از روى نام اين افراد بر ما هويدا مى‌شود. از ميان افراد خانواده‌اش نيز مى‌توان چند تن را شناخت: احمد بن مسعود، عمويش؛ احمد بن محمد بن مسعود برادرش، مبارك الشرعابى، مهمان پدرش محمد بن مسعود، ريحان مهمان و همراه عمويش على بن مسعود. | مؤلف اغلب به وصف مناطقى مى‌پردازد كه خود بدان جاها سفر كرده است. او مشاهدات خود را نوشته و كوشيده تا هر چه خود به صحت آنها مطمئن است را، در كتابش بنگارد. اما گاه از منابعى اطلاعات را نقل مى‌كند كه در ذكر دقيق نام‌ها و مشخصات منبعش، وسواس خاصى به خرج داده است. او در كتابش از 70 نفر نام برده كه اطلاعات و سخنانى از آنها شنيده و با ذكر كامل نام و كنيه بدان‌ها اشاره كرده است. 17 تن از اين تعداد از قلمروهاى شرقى جهان اسلام هستند. اين مساله از روى نام اين افراد بر ما هويدا مى‌شود. از ميان افراد خانواده‌اش نيز مى‌توان چند تن را شناخت: احمد بن مسعود، عمويش؛ احمد بن محمد بن مسعود برادرش، مبارك الشرعابى، مهمان پدرش محمد بن مسعود، ريحان مهمان و همراه عمويش على بن مسعود. | ||
او علاوه بر ديده‌ها و شنيده‌هايش به كتبى كه در دسترس و همراهش بوده نيز ارجاعاتى داده است. كتاب‌هايى؛ چون لمع الادله از امام الحرمين جوينى، كتاب معرفة الاديان از رازى، مسالك و الممالك | او علاوه بر ديده‌ها و شنيده‌هايش به كتبى كه در دسترس و همراهش بوده نيز ارجاعاتى داده است. كتاب‌هايى؛ چون لمع الادله از امام الحرمين جوينى، كتاب معرفة الاديان از رازى، مسالك و الممالك [[اصطخری، ابراهیم بن محمد|استخرى]] ، كتاب المفيد فى اخبار الزبيد از جياش بن نجاح، مروج الذهب مسعودى، كتاب التفهيم فى علم التنجيم از بيرونى، كتاب التفسير كيسانى، كتاب تاريخ اخبار المكه از فاكهى و كتابى ناشناخته به نام كتاب الترجمه. فاكهى در ميان منابع فوق بيشتر مورد توجه ابن مجاور بوده و سه بار از او نقل كرده است. به عبارت ديگر او تواريخ مكه و مدينه و همچنين يمن را از كتب معتبر تاريخى برداشت كرده و مشاهدات خود را با آن اطلاعات درآميخته است. | ||
وي به تعريف راه‌ها، تعيين مسافات و فواصل منازل، بقعه‌ها، كوه‌ها، دره‌ها، صحراها و مغاره‌ها پرداخته، اخلاق و عادات مردم، آيين و مراسم ازدواج و عروسى، اوزان و مقياسات، نقوذ، پوشاك، حقوق و نيز روايات و فولكلور و اساطير رايج محلى را كه غالباً جنبه غرابت آنها بيشتر است، به تفصيل شرح مى‌دهد و نقشه‌هاي ساده شهرهاي جده، زبيد و عدن و همچنين شكل بقعه‌ها را ترسيم مى‌كند. ابن مجاور در گردآوري اين اطلاعات از نوشته‌هاي نويسندگان قبل از خود؛ مانند فاكهى مؤلف تاريخ مكه و عُماره نويسنده تاريخ زبيد و [[ابن حوقل، محمد بن حوقل|ابن حوقل]] و نيز از آگاهى‌هاي اشخاص بصير اهل محل و صحرانشينان، گاه بدون ذكر مأخذ و گاه با ذكر نام و منابع مربوط استفاده كرده است. وي شناخت دقيقى از راه‌هاي دريايى و مسائل مربوط به آن داشته و در اين باره مدارك قابل توجهى از خود باقى گذاشته است، به طوري كه فران درباره نيروي پرقدرت ناوگان ماداگاسكار در سدة7ق به اين مدارك استناد مى‌كند. اثر ابن مجاور يكى از مآخذ مهم درباره شهرهاي مذكور در اوايل سده 7ق13/م به شمار مى‌رود كه در آن زمينه، قسمتى از تاريخ اواخر دوران تسلط ايوبيان در عربستان و اولين شاهان رسوليان در يمن و اشراف بنى قتاده در مكه اطلاعات فراوانى آمده است. مطالب اين كتاب را بعدها سيّاحان تأييد كرده‌اند. او در يمن تاريخ سلسله‌هاى حكومت‌گر زياديان، نجاحيان، صُلَيحيان، مهدويان يمن وايوبيان را آورده است. در حجاز نيز از خاندان‌هاى موسوى، بنوهاشم و بنو قتاده اطلاعات مفيد تاريخى نقل كرده است. | وي به تعريف راه‌ها، تعيين مسافات و فواصل منازل، بقعه‌ها، كوه‌ها، دره‌ها، صحراها و مغاره‌ها پرداخته، اخلاق و عادات مردم، آيين و مراسم ازدواج و عروسى، اوزان و مقياسات، نقوذ، پوشاك، حقوق و نيز روايات و فولكلور و اساطير رايج محلى را كه غالباً جنبه غرابت آنها بيشتر است، به تفصيل شرح مى‌دهد و نقشه‌هاي ساده شهرهاي جده، زبيد و عدن و همچنين شكل بقعه‌ها را ترسيم مى‌كند. ابن مجاور در گردآوري اين اطلاعات از نوشته‌هاي نويسندگان قبل از خود؛ مانند فاكهى مؤلف تاريخ مكه و عُماره نويسنده تاريخ زبيد و [[ابن حوقل، محمد بن حوقل|ابن حوقل]] و نيز از آگاهى‌هاي اشخاص بصير اهل محل و صحرانشينان، گاه بدون ذكر مأخذ و گاه با ذكر نام و منابع مربوط استفاده كرده است. وي شناخت دقيقى از راه‌هاي دريايى و مسائل مربوط به آن داشته و در اين باره مدارك قابل توجهى از خود باقى گذاشته است، به طوري كه فران درباره نيروي پرقدرت ناوگان ماداگاسكار در سدة7ق به اين مدارك استناد مى‌كند. اثر ابن مجاور يكى از مآخذ مهم درباره شهرهاي مذكور در اوايل سده 7ق13/م به شمار مى‌رود كه در آن زمينه، قسمتى از تاريخ اواخر دوران تسلط ايوبيان در عربستان و اولين شاهان رسوليان در يمن و اشراف بنى قتاده در مكه اطلاعات فراوانى آمده است. مطالب اين كتاب را بعدها سيّاحان تأييد كرده‌اند. او در يمن تاريخ سلسله‌هاى حكومت‌گر زياديان، نجاحيان، صُلَيحيان، مهدويان يمن وايوبيان را آورده است. در حجاز نيز از خاندان‌هاى موسوى، بنوهاشم و بنو قتاده اطلاعات مفيد تاريخى نقل كرده است. | ||