۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ترجمه نهج‌البلاغه (دشتی): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' ' به ' ') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
چند نكته در نقد و ارزيابى مقدمه و متن اين ترجمه: | چند نكته در نقد و ارزيابى مقدمه و متن اين ترجمه: | ||
#مترجم در بيان انگيزه‌هاى ترجمه ادعا كرده كه تمام ترجمه‌هاى موجود به بخشى از زيبايى و شگفتى‌ها و معارف نهج‌البلاغه منحصر شده است؛ يكى با جاذبه‌هاى ادبى قلم زده، ديگرى در حدود الفاظ باقى مانده و برخى نيز ترجمه و تفسير را در هم آميخته‌اند. به فرض درست بودن نظر مترجم بايد سؤال كرد كه آيا امكان دارد كه ترجمه‌اى پديد آيد كه بدون هيچ كاستى و نقصى تمام مزايا و ويژگى‌هاى عالى را داشته باشد؟ حقيقت آن است كه اگر كسى چنين ادعايى داشته باشد، مسلماً از مفهوم ترجمه درك كاملى ندارد. اساساً به تناسب تغييرات فرهنگى و ادبى جوامع بايد ترجمه‌هاى جديد از متن دينى و غير دينى ارائه شود؛ چرا كه بنا بر برخى از نظريات، اساساً ترجمه واقعى، نمى‌تواند تحقق خارجى داشته باشد، بلكه هر ترجمه، خود نوعى تفسير است و ترجمه حاضر نيز تفسيرى از نهج‌البلاغه است. | |||
#نكته ديگرى كه مترجم مطرح كرده است، اين است كه اين ترجمه با همه مخاطبان نهج‌البلاغه ارتباط برقرار مى‌سازد. اين ادعا نيز همانند ادعاى پيشين است. واقعيت آن است كه هيچ ترجمه‌اى، نمى‌تواند همه مخاطبان را ارضا و اقناع كند. مترجم مطالب نهج‌البلاغه را به دو دسته تخصصى و فوق تخصصى تقسيم كرده است. آيا مطالب فوق تخصصى را همگان درمى‌يابند؟ به علاوه خود اميرمؤمنان نيز به گونه‌اى سخن نگفته است كه همگان، بتوانند مخاطب آن باشند. آيا روى سخن خطبه يك نهج‌البلاغه با همگان است كه مترجم درصدد ارائه ترجمه‌اى است كه همگان بتوانند، مخاطب آن باشند؟! او در جايى آورده است كه مطالبى از نهج‌البلاغه را تنها با فراگيرى علوم مقدماتى حوزه‌هاى علميه و آگاهى از اصول استنباط و شيوه‌هاى اجتهاد به ارزيابى گذاشته و حاصل تحقيقات عميق و گسترده را در ترجمه گنجانده، تا خواننده به آسانى پيام امام را دريافت كند. در اينكه مباحث مقدماتى رايج در حوزه علميه براى ترجمه نهج‌البلاغه لازم است، شكى نيست؛ اما هرگز كافى نيست. بايد پرسيد كه آيا براى ترجمه نهج‌البلاغه تنها مباحث اصولى لازم است و آيا توجه دقيق به ادبيات فارسى و فلسفه زبان و نظريه مؤلف در يك متن مقدس، ضرورى نيست؟ | |||
#در رابطه با ترجمه عناوين مطالب و موضوعات، در بسيارى موارد، ترجمه معادل‌هاى عناوين با واژگان عربى سازگارى ندارد و در مواردى نيز از نظر ادبيات فارسى كاملاً اشتباه است و مترجم براساس ادبيات عرب، معادل‌هاى فارسى را آورده است. براى مثال در خطبه 178 عنوان عربى «الحذر من الدنيا»، «روش برخورد با دنيا» ترجمه شده است كه اساساً معادل با آن نيست. در خطبه 173 «التحذير من الدنيا» نيز «شناخت دنيا» برگردان شده است. | |||
#:عدم آشنايى عميق مترجم با ادبيات فارسى به اشتباهات زيادى منجر شده است. از جمله عبارت «التحذير عن حب الدنيا» در خطبه 111 «هشدار از دنياپرستى» ترجمه شده است. يعنى براساس قواعد زبان عربى از حرف اضافه «از» براى كلمه هشدار استفاده شده؛ در حالى كه در زبان فارسى حرف اضافه «به»، «درباره» يا «نسبت به» براى كلمه هشدار به كار مى‌رود. روشن است كه مترجم حتى به معانى مختلف حرف «عن، من» نيز توجه نكرده و دچار چنين اشتباهى شده است. | |||
#ترجمه‌ها در مواردى در برگردان متن نيز دچار خطاهايى شده است. براى نمونه عبارتى از خطبه 173 را مى‌آوريم و ترجمه آن را با ترجمه‌هاى ديگر مقايسه مى‌كنيم تا معلوم شود كه مترجم به رغم ايراداتى كه به ترجمه‌هاى پيشين گرفته، نه تنها خود نتوانسته آن نقائص را برطرف سازد، بلكه از ترجمه‌هاى پيشين نيز بهره نبرده است: «لعمرى لئن كانت الامامة لاتنعقد حتى يحضرها عامة الناس فما الى ذلك سبيل ولكن اهلها يحكمون على من غاب عنها ثم ليس للشاهدان يرجع و لا للغائب ان يختار». مترجم چنين ترجمه كرده است: «به جانم سوگند! اگر شرط انتخاب رهبر، حضور تمامى مردم باشد، هرگز راهى براى تحقق آن وجود نخواهد داشت، بلكه با حضور آگاهان داراى صلاحيت و رأى، و اهل حل و عقد(خبرگان ملت) رهبر و خليفه را انتخاب مى‌كنند، كه عمل آن‌ها نسبت به ديگر مسلمانان نافذ است، آنگاه نه حاضران بيعت‌كننده، حق تجديدنظر دارند و نه آنان كه در انتخابات حضور نداشتند، حق انتخابى ديگر را خواهند داشت.» | |||
عدم آشنايى عميق مترجم با ادبيات فارسى به اشتباهات زيادى منجر شده است. از جمله عبارت «التحذير عن حب الدنيا» در خطبه 111 «هشدار از دنياپرستى» ترجمه شده است. يعنى براساس قواعد زبان عربى از حرف اضافه «از» براى كلمه هشدار استفاده شده؛ در حالى كه در زبان فارسى حرف اضافه «به»، «درباره» يا «نسبت به» براى كلمه هشدار به كار مى‌رود. روشن است كه مترجم حتى به معانى مختلف حرف «عن، من» نيز توجه نكرده و دچار چنين اشتباهى شده است. | |||
ترجمه [[فیض‌الاسلام اصفهانی، علی‌نقی|فيض‌الاسلام]]: «به جان خودم سوگند اگر امامت تا همه مردم حاضر نباشند، منعقد نگردد، هرگز صورت نخواهد گرفت؛ ولى كسانى كه اهل آن هستند، بر آنان كه هنگام تعيين امامت حاضر نيستند، حكم مى‌كنند و آن كه غايب بوده، نبايد ديگرى را اختيار كند.» | ترجمه [[فیض‌الاسلام اصفهانی، علی‌نقی|فيض‌الاسلام]]: «به جان خودم سوگند اگر امامت تا همه مردم حاضر نباشند، منعقد نگردد، هرگز صورت نخواهد گرفت؛ ولى كسانى كه اهل آن هستند، بر آنان كه هنگام تعيين امامت حاضر نيستند، حكم مى‌كنند و آن كه غايب بوده، نبايد ديگرى را اختيار كند.» | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۲: | ||
#مقدمه و متن كتاب | |||
#مقاله بررسى نهج‌البلاغه ترجمه محمد دشتى، بخشعلى قنبرى، مجله كتاب ماه دين، شماره 93، 94، تير و مرداد 1384، ص 18-23 | |||