۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الشریف الرضي محمد بن الحسین بن موسی الموسوي: تفاوت میان نسخهها
الشریف الرضي محمد بن الحسین بن موسی الموسوي (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۸ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۱۳:۱۱
، ۸ آوریل ۲۰۱۷جایگزینی متن - 'سيد رضى' به 'سيد رضى '
جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف') |
جز (جایگزینی متن - 'سيد رضى' به 'سيد رضى ') |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
كتاب «الشريف الرضى»، تألیف [[امینی، محمدهادی|محمدهادى امينى]] به زبان عربى درباره محمد بن حسين بن موسى، معروف به سيد رضى مؤلف نهجالبلاغه است. اين اثر يكى از منابع جامع و كامل و پژوهشى درباره شخصيت سيد رضى مىباشد كه در دسترس مىباشد و شخصيت مؤلف نهجالبلاغه را از همه زوايا مورد بررسى قرار داده است. | كتاب «الشريف الرضى»، تألیف [[امینی، محمدهادی|محمدهادى امينى]] به زبان عربى درباره محمد بن حسين بن موسى، معروف به [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] مؤلف نهجالبلاغه است. اين اثر يكى از منابع جامع و كامل و پژوهشى درباره شخصيت [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] مىباشد كه در دسترس مىباشد و شخصيت مؤلف نهجالبلاغه را از همه زوايا مورد بررسى قرار داده است. | ||
== ساختار كتاب == | == ساختار كتاب == | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
مقدمه و متن كتاب در يازده بخش ساختار اين اثر را تشكيل مىدهند. اين بخشها عبارتند از: الشريف الرضى، حيات شريف رضى، نفسيته الابيه الرفيعه، شيوخه و اساتذته، شعراء عصره، تلاميذه و الرواه عنه، تآليفه و مصنفاته، نهجالبلاغه عند رجال الفكر و الادب، شروح نهجالبلاغه، فهرست ديوان الشريف الرضى، مصادر البحث و الدراسه، فهرست كتاب. | مقدمه و متن كتاب در يازده بخش ساختار اين اثر را تشكيل مىدهند. اين بخشها عبارتند از: الشريف الرضى، حيات شريف رضى، نفسيته الابيه الرفيعه، شيوخه و اساتذته، شعراء عصره، تلاميذه و الرواه عنه، تآليفه و مصنفاته، نهجالبلاغه عند رجال الفكر و الادب، شروح نهجالبلاغه، فهرست ديوان الشريف الرضى، مصادر البحث و الدراسه، فهرست كتاب. | ||
شيوه بيان مطالب كتاب، همانند كتب انساب و شخصيت شناسى مىباشد كه از ابتداى تولد و والدين، تحصيلات،... را در پيش گرفته و به تمام زواياى و مطالبى كه در شناخت شخصيت برجسته سيد رضى اهميت داشته، پرداخته است. | شيوه بيان مطالب كتاب، همانند كتب انساب و شخصيت شناسى مىباشد كه از ابتداى تولد و والدين، تحصيلات،... را در پيش گرفته و به تمام زواياى و مطالبى كه در شناخت شخصيت برجسته [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] اهميت داشته، پرداخته است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مقدمه كتاب، درباره سيد رضى و علماى زمان ايشان و اثر گرانبهاى ايشان كتاب نهجالبلاغه است. | مقدمه كتاب، درباره [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] و علماى زمان ايشان و اثر گرانبهاى ايشان كتاب نهجالبلاغه است. | ||
بخش اول كتاب، درباره سيد رضى است كه در آن به ولادت، والده، والدته، فرزندان ايشان اشاره شده است. | بخش اول كتاب، درباره [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] است كه در آن به ولادت، والده، والدته، فرزندان ايشان اشاره شده است. | ||
ابوالحسن، محمد بن حسين بن موسى موسوى بغدادى، معروف به سيد رضى در سال 359ه.ق در شهر بغداد به دنيا آمد. او از خانوادههاى شريف و اصيل و از نسل ائمه معصومين عليهمالسلام است. نسب او از طرف پدر به امام موسى كاظم (عليهالسلام) و از طرف مادر به امام زين العابدين (عليهالسلام) مىرسد. | ابوالحسن، محمد بن حسين بن موسى موسوى بغدادى، معروف به [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در سال 359ه.ق در شهر بغداد به دنيا آمد. او از خانوادههاى شريف و اصيل و از نسل ائمه معصومين عليهمالسلام است. نسب او از طرف پدر به امام موسى كاظم (عليهالسلام) و از طرف مادر به امام زين العابدين (عليهالسلام) مىرسد. | ||
پدرش ابواحمد حسين، ملقب به طاهر و ذوالمنقبتين است كه از شخصيتهاى برجسته و مورد توجه حكومت بوده است. او بزرگ سادات و مسئول رسيدگى به شكايات مردم و اميرحج بود. | پدرش ابواحمد حسين، ملقب به طاهر و ذوالمنقبتين است كه از شخصيتهاى برجسته و مورد توجه حكومت بوده است. او بزرگ سادات و مسئول رسيدگى به شكايات مردم و اميرحج بود. | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۳: | ||
مادرش فاطمه دختر ابومحمد، حسين بن احمد بن محمد ناصر كبير، زنى دانشمند و با تقوا بود و [[شيخ مفيد]] كتاب "أحكام النساء" را به درخواست ايشان به نگارش درآوردند. | مادرش فاطمه دختر ابومحمد، حسين بن احمد بن محمد ناصر كبير، زنى دانشمند و با تقوا بود و [[شيخ مفيد]] كتاب "أحكام النساء" را به درخواست ايشان به نگارش درآوردند. | ||
بخش دوم كتاب، درباره دوره حيات و زندگانى ايشان مىباشد. سيد رضى در نيمه دوم سده چهارم هجرى به دنيا آمد و تا سال 406 زيست. بنابراين، روزگار سيد را مىتوان مقارن با دورهاى از خلافت عباسيان (447- 334ق) و فرمانروايى آلبويه بر عراق (447- 334ق)، و به لحاظ تاريخ ادبيات، معاصر با شاعرانى چون متنبى و ابوالعلاء معرّى دانست. | بخش دوم كتاب، درباره دوره حيات و زندگانى ايشان مىباشد. [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در نيمه دوم سده چهارم هجرى به دنيا آمد و تا سال 406 زيست. بنابراين، روزگار سيد را مىتوان مقارن با دورهاى از خلافت عباسيان (447- 334ق) و فرمانروايى آلبويه بر عراق (447- 334ق)، و به لحاظ تاريخ ادبيات، معاصر با شاعرانى چون متنبى و ابوالعلاء معرّى دانست. | ||
بخش سوم كتاب، درباره بزرگى و مقام رفيع ايشان در عصر خويش مىباشد. سيد رضى داراى صفات برجسته و كمالات فاضلهاى بوده است كه باعث عظمت و بزرگى سيد، حتى نزد پادشاهان مىشده است. از جمله صفات بارز او نپذيرفتن صله و هديه حتى از پدر خود وشهامت و جسارت اوست كه همگان آن را نقل كردهاند. | بخش سوم كتاب، درباره بزرگى و مقام رفيع ايشان در عصر خويش مىباشد. [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] داراى صفات برجسته و كمالات فاضلهاى بوده است كه باعث عظمت و بزرگى سيد، حتى نزد پادشاهان مىشده است. از جمله صفات بارز او نپذيرفتن صله و هديه حتى از پدر خود وشهامت و جسارت اوست كه همگان آن را نقل كردهاند. | ||
او در سن جوانى و در حالى كه پدر و برادر بزرگتر او؛ يعنى [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] «رحمة الله عليه» زنده بودند، داراى مناصب اجتماعى مهمى بود. مثل نقابت و سرپرستى تمام خانوادههاى منسوب به ابوطالب كه خود منصبى رفيع و شايسته بود. نيز امارت و سرپرستى زائران خانه خدا كه از طرف پدر و خليفه وقت در سن 21 سالگى به او تنفيذ شد و همچنين نظارت ديوان مظالم. | او در سن جوانى و در حالى كه پدر و برادر بزرگتر او؛ يعنى [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] «رحمة الله عليه» زنده بودند، داراى مناصب اجتماعى مهمى بود. مثل نقابت و سرپرستى تمام خانوادههاى منسوب به ابوطالب كه خود منصبى رفيع و شايسته بود. نيز امارت و سرپرستى زائران خانه خدا كه از طرف پدر و خليفه وقت در سن 21 سالگى به او تنفيذ شد و همچنين نظارت ديوان مظالم. | ||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
اين مناصب آن هم در سن جوانى و در زمان حيات پدر و برادر بزرگتر، نشان قدرت علمى و نفوذ سياسى و درايت و شجاعت اين عالم بزرگوار بود. | اين مناصب آن هم در سن جوانى و در زمان حيات پدر و برادر بزرگتر، نشان قدرت علمى و نفوذ سياسى و درايت و شجاعت اين عالم بزرگوار بود. | ||
بخش چهارم، درباره شيوخ و اساتيد سيد رضى مىباشد. | بخش چهارم، درباره شيوخ و اساتيد [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] مىباشد. | ||
== اساتيد ومشايخ == | == اساتيد ومشايخ == | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
3- [[شيخ مفيد]]: فقيه و متكلم بزرگ شيعه كه جايگاه او در فقه بين همه بزرگان زبان زد است. | 3- [[شيخ مفيد]]: فقيه و متكلم بزرگ شيعه كه جايگاه او در فقه بين همه بزرگان زبان زد است. | ||
4- ابوالفتح ابن جنى، از دانشمدان مشهور علم نحو، جالب است كه سيد رضى در سن 22 سالگى قصيدهاى در وصف ناصرالدوله با الفاظى زيبا و معانى بلند سر و دو استادش ابن جنى كتابى در شرح ابيات آن تصنيف كرد. | 4- ابوالفتح ابن جنى، از دانشمدان مشهور علم نحو، جالب است كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در سن 22 سالگى قصيدهاى در وصف ناصرالدوله با الفاظى زيبا و معانى بلند سر و دو استادش ابن جنى كتابى در شرح ابيات آن تصنيف كرد. | ||
5- ابوعبدالله مرزبانى، او از دانشمندان و محدثان و شعراء و ادبا و مؤلفان مشهور است. | 5- ابوعبدالله مرزبانى، او از دانشمندان و محدثان و شعراء و ادبا و مؤلفان مشهور است. | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
9- ابواسحاق ابراهيم بن احمد طبرى، فقيه مالكى، شيخ شيوخ و همان كسى است كه به كرامت اخلاق و افضال بر اهل علم موصوف بوده است. همان كه خانهاش را به سيد بخشيد و گفت: حق منبر تو از پدرت بيشتر است و سيد به ناچار پذيرفت. | 9- ابواسحاق ابراهيم بن احمد طبرى، فقيه مالكى، شيخ شيوخ و همان كسى است كه به كرامت اخلاق و افضال بر اهل علم موصوف بوده است. همان كه خانهاش را به سيد بخشيد و گفت: حق منبر تو از پدرت بيشتر است و سيد به ناچار پذيرفت. | ||
بخش پنجم، شعراء عصر سيد رضى و مقام ادبى ايشان مىباشد. | بخش پنجم، شعراء عصر [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] و مقام ادبى ايشان مىباشد. | ||
در اين بخش اشخاصى؛ همانند ابن الحجاج البغدادى، أبواسحاق الصابى، أبوالعلاء المعرى، ابوسعيد ابن خلف، السيد المرتضى، ألصاحب بن عباد، عبدالمحسن الصورى، مهيار الديلمى مورد بحث قرار گرفتهاند. | در اين بخش اشخاصى؛ همانند ابن الحجاج البغدادى، أبواسحاق الصابى، أبوالعلاء المعرى، ابوسعيد ابن خلف، السيد المرتضى، ألصاحب بن عباد، عبدالمحسن الصورى، مهيار الديلمى مورد بحث قرار گرفتهاند. | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
4. ابوالحسن سيد على بن بندار بن محمد قاضى هاشمى. | 4. ابوالحسن سيد على بن بندار بن محمد قاضى هاشمى. | ||
5. حافظ ابومحمد عبدالرحمن بنابى بكر خزاعى نيشابورى، معروف به مفيد نيشابورى (درگذشته به سال 445ق). در رى مىزيست و از بزرگان شيوخ اماميه، و حافظ و واعظ و خطيب و ثقه بود، براى سماع حديث به شرق و غرب مسافرت كرد و از راويان بسيارى حديث شنيد و از آنان روايت كرد، چنانكه از [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] و سيد رضى و [[شيخ مفيد]] حديث روايت كرد و شاگردى آنان را داشت. | 5. حافظ ابومحمد عبدالرحمن بنابى بكر خزاعى نيشابورى، معروف به مفيد نيشابورى (درگذشته به سال 445ق). در رى مىزيست و از بزرگان شيوخ اماميه، و حافظ و واعظ و خطيب و ثقه بود، براى سماع حديث به شرق و غرب مسافرت كرد و از راويان بسيارى حديث شنيد و از آنان روايت كرد، چنانكه از [[علمالهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] و [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] و [[شيخ مفيد]] حديث روايت كرد و شاگردى آنان را داشت. | ||
6. ابوبكر نيشابورى احمد بن حسين بن احمد خزاعى. | 6. ابوبكر نيشابورى احمد بن حسين بن احمد خزاعى. | ||
| خط ۱۱۶: | خط ۱۱۶: | ||
(متوفا به سال حدود 480 ه) ساكن رى. حافظ و فقيه و ثقه و محدّث، از بزرگان مشايخ اماميه. پدر دو عالم مشهور و محدث: حافظ مفيد عبدالرحمن بن احمد، و مفيد أبى سعيد محمد بن احمد، و جد ابوالفت و حرازى نويسنده نخستين تفسير به زبان فارسى. | (متوفا به سال حدود 480 ه) ساكن رى. حافظ و فقيه و ثقه و محدّث، از بزرگان مشايخ اماميه. پدر دو عالم مشهور و محدث: حافظ مفيد عبدالرحمن بن احمد، و مفيد أبى سعيد محمد بن احمد، و جد ابوالفت و حرازى نويسنده نخستين تفسير به زبان فارسى. | ||
7. ابوالحسن مهيار ديلمى پسر مرزويه، از زردشتى ان ايرانى و از مردم ديلم (رودبار گيلان)، بود كه در سال 394ق به دست سيد رضى مسلمان شد، و به مذهب شيعه اماميه درآمد و در دوستى اهلبيت، و در رثاى امام حسين شعر گفته است. وى پس از مسلمان شدن، نزد سيد به فراگرفتن شعر و ادبيات عربى پرداخت. | 7. ابوالحسن مهيار ديلمى پسر مرزويه، از زردشتى ان ايرانى و از مردم ديلم (رودبار گيلان)، بود كه در سال 394ق به دست [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] مسلمان شد، و به مذهب شيعه اماميه درآمد و در دوستى اهلبيت، و در رثاى امام حسين شعر گفته است. وى پس از مسلمان شدن، نزد سيد به فراگرفتن شعر و ادبيات عربى پرداخت. | ||
8. قاضى ابومنصور محمد بنابى نصر عكبرى معدل بغدادى. | 8. قاضى ابومنصور محمد بنابى نصر عكبرى معدل بغدادى. | ||
| خط ۱۲۲: | خط ۱۲۲: | ||
(در گذشته به سال 472ق). محدث فقيه محقق ثقه صدوق. در بغداد از شريف مرتضى و شرى فرضى حديث شنيد، و از آن دو و از ديگران روايت كرد. | (در گذشته به سال 472ق). محدث فقيه محقق ثقه صدوق. در بغداد از شريف مرتضى و شرى فرضى حديث شنيد، و از آن دو و از ديگران روايت كرد. | ||
بخش هفتم مربوط به تأليفات و آثار ايشان است. سيد رضى سه كتاب ارزشمند به زبان عربى است كه به حق مىتوان گفت كه سيد رضى با اين سه كتاب سازنده ستونهاى بلاغت عربى است. اين سه كتاب عبارتند از: | بخش هفتم مربوط به تأليفات و آثار ايشان است. [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] سه كتاب ارزشمند به زبان عربى است كه به حق مىتوان گفت كه [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] با اين سه كتاب سازنده ستونهاى بلاغت عربى است. اين سه كتاب عبارتند از: | ||
1. تلخيص البيان فى مجازات القرآن اين كتاب ارزنده كه حدود ده قرن گمشده بود و با تلاش استاد سيد محمد مشكات از گرد و غبار زمان خارج شد. | 1. تلخيص البيان فى مجازات القرآن اين كتاب ارزنده كه حدود ده قرن گمشده بود و با تلاش استاد سيد محمد مشكات از گرد و غبار زمان خارج شد. | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۶: | ||
بخش نهم، درباره شروح كتاب نهجالبلاغه است. در اين بخش 129 كتاب درباره نهجالبلاغه معرفى شده است. | بخش نهم، درباره شروح كتاب نهجالبلاغه است. در اين بخش 129 كتاب درباره نهجالبلاغه معرفى شده است. | ||
بخش دهم، كتاب ديوان سيد رضى را به صورت موضوعى آورده است. | بخش دهم، كتاب ديوان [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] را به صورت موضوعى آورده است. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||