۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
مختصر المعاني: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ': ==' به '==') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
'''الشرحالمختصر'''، معروف به '''مختصرالمعانى''' كه شرح كوتاهتر «تلخيصالمفتاح» است، در 756 تأليف شده است. كتاب مختصرالمعانى تأليف اديب نامور قرن هشتم، ملا سعدالدين [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]]، از ممتازترين كتب و آثارى است كه در زمينه علوم بلاغى تدوين شده است. | |||
== ساختار== | == ساختار== | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
همان طور كه در مقدمه كتاب آمده، بدون آشنايى با ظرافتها و قواعد اين علم، اساسا دستيابى به بسيارى از مضامين آيات و احاديث ممكن نيست و لذا نويسنده با انگيزه مقدسى به تأليف كتاب اقدام كرده است. مطالبى كه در بخشهاى سهگانه كتاب ارائه شده است، به ترتيب عبارت است از: | همان طور كه در مقدمه كتاب آمده، بدون آشنايى با ظرافتها و قواعد اين علم، اساسا دستيابى به بسيارى از مضامين آيات و احاديث ممكن نيست و لذا نويسنده با انگيزه مقدسى به تأليف كتاب اقدام كرده است. مطالبى كه در بخشهاى سهگانه كتاب ارائه شده است، به ترتيب عبارت است از: | ||
#در اين بخش كه به «علم معانى» اختصاص دارد، ابتدا احوال اسناد خبرى و اسناد حقيقى و مجازى تشريح شده است. سپس مسنداليه و مسند با ذكر مثال و اشعار مختلف بررسى شده است. بسيارى از اعتبارات گذشته در متعلقات فعل جارى مىشود كه در باب چهارم مورد بحث قرار گرفته است. | |||
#:«القصر» در لغت حبس و در اصطللاح به معناى تخصيص شىء به شىء به طريق مخصوص است كه اقسام آن به تفصيل در باب بعد آمده است. انشاء از ديگر عناوين علم معانى است كه به دو قسم طلب و غيرطلب تقسيم مىشود. نويسنده متذكر مىشود كه در اينجا از انشاء به معناى غيرطلب بحثى نمىكنيم و انواع انشاء به معناى طلب مورد نظر ماست. | |||
«القصر» در لغت حبس و در اصطللاح به معناى تخصيص شىء به شىء به طريق مخصوص است كه اقسام آن به تفصيل در باب بعد آمده است. انشاء از ديگر عناوين علم معانى است كه به دو قسم طلب و غيرطلب تقسيم مىشود. نويسنده متذكر مىشود كه در اينجا از انشاء به معناى غيرطلب بحثى نمىكنيم و انواع انشاء به معناى طلب مورد نظر ماست. | #:[[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] در باب هفتم به دو مبحث مهم فصل و وصل مىپردازد و دليل تقدم فصل بر وصل را اصالت آن دانسته كه وصل عارض بر آن مىشود. آخرين باب را كه به ايجاز و اطناب و مساوات اختصاص دارد، با كلامى از سكاكى كه ايجاز و اطناب را از امور نسبى مىداند، آغاز و در ضمن دو فصل مورد مطالعه قرار گرفته است. | ||
#«علم بيان» بر علم بديع مقدم شده و در اين بخش مورد بحث قرار گرفته است. نويسنده در بيان دليل تقدم علم بيان، نياز به آن در خود بلاغت و تعلق بديع به توابع مىداند. از مهمترين مباحث اين بخش، تشبيه، حقيقت و مجاز و استعاره و كنايه است. | |||
[[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]] در باب هفتم به دو مبحث مهم فصل و وصل مىپردازد و دليل تقدم فصل بر وصل را اصالت آن دانسته كه وصل عارض بر آن مىشود. آخرين باب را كه به ايجاز و اطناب و مساوات اختصاص دارد، با كلامى از سكاكى كه ايجاز و اطناب را از امور نسبى مىداند، آغاز و در ضمن دو فصل مورد مطالعه قرار گرفته است. | #«بديع» علمى است كه به وسيله آن شيوههاى نيكو نمودن كلام شناخته مىشود. تحسين كلام به دو قسم لفظى و معنوى تقسيم مىشود. هر يك از اين دو قسم به اقسام مختلفى تقسيم مىشود كه كل مباحث اين باب را در برگرفته است. | ||
== وضعيت كتاب== | == وضعيت كتاب== | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۱: | ||
#مقدمه و متن كتاب | |||
#سايت پايگاه حوزه، مقاله [[تفتازانی، مسعود بن عمر|تفتازانى]]، اشعرى يا ماتريدى، سيد لطفالله جلالى | |||
#دائرةالمعارف بزرگ اسلامى، جلد 15، مقاله شماره 6011 | |||