پرش به محتوا

الإتقان في علوم القرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '،آ' به '، آ'
جز (جایگزینی متن - '»د' به '» د')
جز (جایگزینی متن - '،آ' به '، آ')
خط ۴۱: خط ۴۱:




الإتقان، به راستى خوش‌نظم‌ترين،خواندنى‌ترين و مشهورترين كتاب علوم قرآنى است.[[سيوطى]] در چگونگى نگارش آن آورده است كه:من در شگفت بودم كه چرا پيشينيان كتابى در انواع علوم قرآن نپرداخته‌اند، از استادم علاّمۀ زمان، ابوعبداللّه محيى الدين كافيجى شنيدم كه وى چنين كرده است، او مى‌گفت من در علوم تفسير كتابى نگاشته‌ام كه كسى بر من در چنان نگارشى پيشى نگرفته است،آن را استنساخ كردم، ديدم كتابى است خرد در دو باب كه نه تشنه‌اى را سيراب مى‌كند و نه جست‌وجوگرى را به مقصد مى‌رساند.[1]پس از آن كتاب بلقينى را ديدم با عنوان «مواقع العلوم...» که تأليفى لطيف است و مجموعه‌اى ظريف.
الإتقان، به راستى خوش‌نظم‌ترين،خواندنى‌ترين و مشهورترين كتاب علوم قرآنى است.[[سيوطى]] در چگونگى نگارش آن آورده است كه:من در شگفت بودم كه چرا پيشينيان كتابى در انواع علوم قرآن نپرداخته‌اند، از استادم علاّمۀ زمان، ابوعبداللّه محيى الدين كافيجى شنيدم كه وى چنين كرده است، او مى‌گفت من در علوم تفسير كتابى نگاشته‌ام كه كسى بر من در چنان نگارشى پيشى نگرفته است، آن را استنساخ كردم، ديدم كتابى است خرد در دو باب كه نه تشنه‌اى را سيراب مى‌كند و نه جست‌وجوگرى را به مقصد مى‌رساند.[1]پس از آن كتاب بلقينى را ديدم با عنوان «مواقع العلوم...» که تأليفى لطيف است و مجموعه‌اى ظريف.


بر اساس آن «التحبير»را نگاشتم،پس از آن در انديشه شدم كه كتابى بپردازم گسترده و در نگارش آن شيوه استقصاء را پيشه گيرم، و چنين مى‌پنداشتم كه من در اين انديشه و آهنگ يگانه هستم و كسى بر من سبقت نجسته است.در حالى كه در اين انديشه بودم،دريافتم كه امام بدر الدين محمد بن عبداللّه زركشى،در اين باره
بر اساس آن «التحبير»را نگاشتم،پس از آن در انديشه شدم كه كتابى بپردازم گسترده و در نگارش آن شيوه استقصاء را پيشه گيرم، و چنين مى‌پنداشتم كه من در اين انديشه و آهنگ يگانه هستم و كسى بر من سبقت نجسته است.در حالى كه در اين انديشه بودم،دريافتم كه امام بدر الدين محمد بن عبداللّه زركشى،در اين باره
خط ۵۵: خط ۵۵:
برخى از عالمان،«الإتقان»را تلخيص كرده‌اند، از جمله،صلاح الدين أرقه‌دان، با عنوان «مختصر الإتقان فى علوم القرآن».وى مطالب مهم و اساسى الإتقان را آورده و اعلام متن را به اختصار توضيح داده است[6].اين خلاصه ترجمه شده است، امّا نه چندان دقيق و مطلوب، با عنوان، ترجمۀ خلاصة الإتقان...[7].
برخى از عالمان،«الإتقان»را تلخيص كرده‌اند، از جمله،صلاح الدين أرقه‌دان، با عنوان «مختصر الإتقان فى علوم القرآن».وى مطالب مهم و اساسى الإتقان را آورده و اعلام متن را به اختصار توضيح داده است[6].اين خلاصه ترجمه شده است، امّا نه چندان دقيق و مطلوب، با عنوان، ترجمۀ خلاصة الإتقان...[7].


ديگر،گزينش و چينشى است نو، با عنوان «تهذيب و ترتيب الإتقان فى علوم القرآن» به خامۀ محمد بن عمر بن سالم بازمول[8].در اين گزينش و چينش عناوين تمام هشتاد نوع اتقان حفظ شده است و انواع جابه‌جا شده است، به مثل [[سيوطى]] كتاب را با «شناخت مكى و مدنى»آغاز مى‌كند، امّا آقاى بازمول اين نوع را، سيزدهمين قرار داده و كتاب را با «شناخت نام‌هاى قرآن و نام‌هاى سوره‌هاى قرآن» که در نظم اصلى كتاب هفدهمين است،آغاز كرده است.
ديگر،گزينش و چينشى است نو، با عنوان «تهذيب و ترتيب الإتقان فى علوم القرآن» به خامۀ محمد بن عمر بن سالم بازمول[8].در اين گزينش و چينش عناوين تمام هشتاد نوع اتقان حفظ شده است و انواع جابه‌جا شده است، به مثل [[سيوطى]] كتاب را با «شناخت مكى و مدنى»آغاز مى‌كند، امّا آقاى بازمول اين نوع را، سيزدهمين قرار داده و كتاب را با «شناخت نام‌هاى قرآن و نام‌هاى سوره‌هاى قرآن» که در نظم اصلى كتاب هفدهمين است، آغاز كرده است.


او در اين گزينش از مثال‌هاى متعدّد [[سيوطى]] براى بحث،يك و حداكثر سه نمونه را برگزيده و بقيه را حذف كرده است.[[سيوطى]] در بحث‌هاى مختلف،ذيل عنوان «فايده» بحث‌هايى را گزارش كرده است كه فى الجمله پيوندى با بحث دارد و نه پيوندى استوار، اين موارد را آقاى بازمول غالبا حذف كرده است.در تحقيق كتاب نشانى آيات و روايات را ياد كرده و اقوال را نيز در حدّ توان به منابع و مصادر ارجاع داده است.در پانوشتها گاه واژه‌ها را توضيح داده و گاه در نقد كلام [[سيوطى]] سخن گفته و گاه توضيحاتى را درباره مطالب متن افزوده است.
او در اين گزينش از مثال‌هاى متعدّد [[سيوطى]] براى بحث،يك و حداكثر سه نمونه را برگزيده و بقيه را حذف كرده است.[[سيوطى]] در بحث‌هاى مختلف،ذيل عنوان «فايده» بحث‌هايى را گزارش كرده است كه فى الجمله پيوندى با بحث دارد و نه پيوندى استوار، اين موارد را آقاى بازمول غالبا حذف كرده است.در تحقيق كتاب نشانى آيات و روايات را ياد كرده و اقوال را نيز در حدّ توان به منابع و مصادر ارجاع داده است.در پانوشتها گاه واژه‌ها را توضيح داده و گاه در نقد كلام [[سيوطى]] سخن گفته و گاه توضيحاتى را درباره مطالب متن افزوده است.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش