۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الوزراء و الكتّاب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ن(' به 'ن ('
جز (جایگزینی متن - 'و«' به 'و «') |
جز (جایگزینی متن - 'ن(' به 'ن (') |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
آنچه از كتاب، باقى مانده، بخش نخست آن است كه تا اوايل خلافت مأمون(حك: 198 - 218ق) را در بر مى‌گيرد. كتاب، با مقدمه‌اى آغاز مى‌شود كه در باره اين مطالب است: | آنچه از كتاب، باقى مانده، بخش نخست آن است كه تا اوايل خلافت مأمون (حك: 198 - 218ق) را در بر مى‌گيرد. كتاب، با مقدمه‌اى آغاز مى‌شود كه در باره اين مطالب است: | ||
وضع كردن كتابت، آغاز نگارش عربى، طبقات مردم و دبيران، تأسيس ديوان‌ها، نامه‌هاى پادشاهان ايران به كارگزاران خود، ديوان‌ها و دبيران ايرانى و پايگاه دبيران، اختلاف طبقات بر اساس پوشاك، نظام مالياتى ساسانيان، نمونه‌اى از رهنمودهاى پادشاهان ايران به دبيران و وزيران خويش و سفارش‌هاى [[ارسطو]] به اسكندر. | وضع كردن كتابت، آغاز نگارش عربى، طبقات مردم و دبيران، تأسيس ديوان‌ها، نامه‌هاى پادشاهان ايران به كارگزاران خود، ديوان‌ها و دبيران ايرانى و پايگاه دبيران، اختلاف طبقات بر اساس پوشاك، نظام مالياتى ساسانيان، نمونه‌اى از رهنمودهاى پادشاهان ايران به دبيران و وزيران خويش و سفارش‌هاى [[ارسطو]] به اسكندر. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
سپس، مؤلف، به دوره خلفاى اموى(حك: 41 - 132ق) و شرح حال كاتبان و مشاوران خلفا به ترتيب تاريخى پرداخته است. وى، در ذكر خلفاى عباسى، از سفّاح(حك: 132 - 136ق) تا مأمون، در كنار كاتبان، از وزيران خلفا نيز ياد كرده است. اين امر، تأييدى بر اين ديدگاه است كه منصب وزارت در اسلام عملاً در عصر عباسيان پديد آمده است. | سپس، مؤلف، به دوره خلفاى اموى(حك: 41 - 132ق) و شرح حال كاتبان و مشاوران خلفا به ترتيب تاريخى پرداخته است. وى، در ذكر خلفاى عباسى، از سفّاح(حك: 132 - 136ق) تا مأمون، در كنار كاتبان، از وزيران خلفا نيز ياد كرده است. اين امر، تأييدى بر اين ديدگاه است كه منصب وزارت در اسلام عملاً در عصر عباسيان پديد آمده است. | ||
كتاب، با ذكر رويدادهاى دوران اقامت مأمون در مرو و وزارت فضل بن سهل خاتمه مى‌يابد. مفصّل‌ترين فصل در باب خلفاى اموى، به دوره عبدالملك بن مروان(حك: 65 - 86ق)، و در باب خلفاى عباسى، به دوره هارون الرشيد(حك: 170 - 193ق) اختصاص دارد. اين كتاب، افزون بر يادكرد دبيران و وزيران، مشتمل بر مطالب و نكته‌هاى ناياب تاريخى و زندگى دربارى است. | كتاب، با ذكر رويدادهاى دوران اقامت مأمون در مرو و وزارت فضل بن سهل خاتمه مى‌يابد. مفصّل‌ترين فصل در باب خلفاى اموى، به دوره عبدالملك بن مروان (حك: 65 - 86ق)، و در باب خلفاى عباسى، به دوره هارون الرشيد(حك: 170 - 193ق) اختصاص دارد. اين كتاب، افزون بر يادكرد دبيران و وزيران، مشتمل بر مطالب و نكته‌هاى ناياب تاريخى و زندگى دربارى است. | ||
شايد سودمندترين بخش كتاب، پرده برداشتن از پاره‌اى مظاهر تمدن ايرانى باشد، به‌ويژه سازمان ادارى، جمع‌آورى خراج، تأسيس ديوان‌ها و روش‌هاى سياسى كه خلفاى عباسى، از سفّاح تا واثق(حك: 227 - 232ق)، آنها را از ايرانيان اقتباس كردند. كتاب، هم‌چنين زمينه تازه‌اى را براى تحقيق بسيارى از مسائل ادبى فراهم ساخته است. | شايد سودمندترين بخش كتاب، پرده برداشتن از پاره‌اى مظاهر تمدن ايرانى باشد، به‌ويژه سازمان ادارى، جمع‌آورى خراج، تأسيس ديوان‌ها و روش‌هاى سياسى كه خلفاى عباسى، از سفّاح تا واثق(حك: 227 - 232ق)، آنها را از ايرانيان اقتباس كردند. كتاب، هم‌چنين زمينه تازه‌اى را براى تحقيق بسيارى از مسائل ادبى فراهم ساخته است. | ||