۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۰ مارس ۲۰۱۷، ساعت ۰۸:۲۴
، ۱۰ مارس ۲۰۱۷جایگزینی متن - ' ،' به '،'
جز (جایگزینی متن - 'ابو ' به 'ابو') |
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
'''روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن''' معروف به «تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]]» تألیف [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] ، از متكلمان اماميه در سده ششم هجرى، كهنترين و مشروحترين تفسير شيعى، به فارسى است. رازى اين تفسير را در سالهاى 510 تا 533ق يا اندكى پس از آن نوشته كه چون سال وفاتش، بنابر تحقيق مصححان كتاب، 554ق بوده نگارش اين اثر در ميانسالى او بوده است. | '''روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن''' معروف به «تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]]» تألیف [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]]، از متكلمان اماميه در سده ششم هجرى، كهنترين و مشروحترين تفسير شيعى، به فارسى است. رازى اين تفسير را در سالهاى 510 تا 533ق يا اندكى پس از آن نوشته كه چون سال وفاتش، بنابر تحقيق مصححان كتاب، 554ق بوده نگارش اين اثر در ميانسالى او بوده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
ابوالفتوح هنگام بحث فقهى و كلامى در آيات، اقوال مفسران اهل سنّت را تقريباً با بىطرفى كامل ذكر كرده و نظر خود را بر مبناى فقه و كلام شيعه، تحت عنوان «مذهب ما»، بيان داشته است. تفسير ابوالفتوح در ميان امّهات تفاسير شيعى پيشين، حتى در مباحث لغوى و معانى واژههاى قرآنى و استشهاد به اشعار عربى، با التبيان فى تفسير القرآن [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و مجمع البيان فى تفسير القرآن طبرسى قابل مقايسه است و از اين نظر ظاهراً بر دو تفسير ديگر رجحان دارد (خزاعى، ص 205-216). ابوالفتوح ظاهراً از التبيان به طور مستقيم استفاده كرده اما به سبب قرب زمان تأليف از وجود مجمع البيان بىخبر بوده است و مشابهت اين دو مىتواند از اشتراك منابع و نزديكى مشرب فقهى و كلامى دو مؤلف ناشى شده باشد. | ابوالفتوح هنگام بحث فقهى و كلامى در آيات، اقوال مفسران اهل سنّت را تقريباً با بىطرفى كامل ذكر كرده و نظر خود را بر مبناى فقه و كلام شيعه، تحت عنوان «مذهب ما»، بيان داشته است. تفسير ابوالفتوح در ميان امّهات تفاسير شيعى پيشين، حتى در مباحث لغوى و معانى واژههاى قرآنى و استشهاد به اشعار عربى، با التبيان فى تفسير القرآن [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]] و مجمع البيان فى تفسير القرآن طبرسى قابل مقايسه است و از اين نظر ظاهراً بر دو تفسير ديگر رجحان دارد (خزاعى، ص 205-216). ابوالفتوح ظاهراً از التبيان به طور مستقيم استفاده كرده اما به سبب قرب زمان تأليف از وجود مجمع البيان بىخبر بوده است و مشابهت اين دو مىتواند از اشتراك منابع و نزديكى مشرب فقهى و كلامى دو مؤلف ناشى شده باشد. | ||
استفاده وسيع ابوالفتوح از منابع فقهى و كلامى فرق مختلف و مباحث تاريخى و قصص و حتى اسرائيليات، اهميت آن را از اين جهات نيز در ميان آثار همگن سزاوار تحقيق كرده است (براى نمونه عسكر حقوقى، تحقيق در تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] ، 1346 ش، 3 ج). | استفاده وسيع ابوالفتوح از منابع فقهى و كلامى فرق مختلف و مباحث تاريخى و قصص و حتى اسرائيليات، اهميت آن را از اين جهات نيز در ميان آثار همگن سزاوار تحقيق كرده است (براى نمونه عسكر حقوقى، تحقيق در تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]]، 1346 ش، 3 ج). | ||
تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] بر تفسيرهاى عربى و فارسى بعد از خود اثر نهاده است. قاضى نور اللّه شوشترى (ج 1، ص 490) ضمن ستايش از اين تفسير، اظهار نظر كرده كه فخر الدين رازى اساس تفسير كبير خود را از اين كتاب گرفته و براى دفع انتحال، بعضى از تشكيكات خود را بر آن افزوده است. از ميان تفسيرهاى فارسى كه از ابوالفتوح متأثر بوده و به وضوح و گاه به عين عبارت از آن نقل قول كردهاند، مىتوان به دو تفسير پر آوازه شيعه، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان معروف به تفسير گازر تأليف ابوالمحاسن حسين بن حسن جرجانى و منهج الصادقين ملا فتح اللّه كاشانى اشاره كرد. متن اين دو كتاب، بهويژه تفسير گازر، با روض الجنان اغلب يكسان و سزاوار سنجشهاى دقيق است (جرجانى، ج 1، مقدمه حسينى ارموى، ص ى-يا، لز-لح). | تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] بر تفسيرهاى عربى و فارسى بعد از خود اثر نهاده است. قاضى نور اللّه شوشترى (ج 1، ص 490) ضمن ستايش از اين تفسير، اظهار نظر كرده كه فخر الدين رازى اساس تفسير كبير خود را از اين كتاب گرفته و براى دفع انتحال، بعضى از تشكيكات خود را بر آن افزوده است. از ميان تفسيرهاى فارسى كه از ابوالفتوح متأثر بوده و به وضوح و گاه به عين عبارت از آن نقل قول كردهاند، مىتوان به دو تفسير پر آوازه شيعه، جلاء الاذهان و جلاء الاحزان معروف به تفسير گازر تأليف ابوالمحاسن حسين بن حسن جرجانى و منهج الصادقين ملا فتح اللّه كاشانى اشاره كرد. متن اين دو كتاب، بهويژه تفسير گازر، با روض الجنان اغلب يكسان و سزاوار سنجشهاى دقيق است (جرجانى، ج 1، مقدمه حسينى ارموى، ص ى-يا، لز-لح). | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
2. همو، مناقب آل ابى طالب، چاپ هاشم رسولى محلاتى، قم[بىتا. ] | 2. همو، مناقب آل ابى طالب، چاپ هاشم رسولى محلاتى، قم[بىتا. ] | ||
3. [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] ، روض الجنان و روح الجنان فى تفسير القرآن، چاپ محمد جعفر ياحقى و محمد مهدى ناصح، مشهد 1365-1376ش | 3. [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]]، روض الجنان و روح الجنان فى تفسير القرآن، چاپ محمد جعفر ياحقى و محمد مهدى ناصح، مشهد 1365-1376ش | ||
4. تقى بينش، نفائس كتابخانه آستان قدس رضوى: دو تكه از تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] | 4. تقى بينش، نفائس كتابخانه آستان قدس رضوى: دو تكه از تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۰۹: | ||
12.على بن عبيد اللّه منتجب الدين رازى، فهرست اسماء علماء الشيعة و مصنفيهم، چاپ عبدالعزيز طباطبائى، بيروت 1986/1406 | 12.على بن عبيد اللّه منتجب الدين رازى، فهرست اسماء علماء الشيعة و مصنفيهم، چاپ عبدالعزيز طباطبائى، بيروت 1986/1406 | ||
13.محمد مهدى ناصح، ترجمه آيات تفسير طبرى و [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] ، در يادنامه طبرى، ويرايش محمد قاسم زاده، تهران 1369ش | 13.محمد مهدى ناصح، ترجمه آيات تفسير طبرى و [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]]، در يادنامه طبرى، ويرايش محمد قاسم زاده، تهران 1369ش | ||
14.محمد جعفر ياحقى، اصلى در تصحيح انتقادى تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] ، مشكوة، ش 6 زمستان 1363 | 14.محمد جعفر ياحقى، اصلى در تصحيح انتقادى تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]]، مشكوة، ش 6 زمستان 1363 | ||
15.همو، دستنويسى نفيس از تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] ، مشكوة، ش 6، زمستان 1363)16.همو، دستنويسى نفيس از تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]] ، مشكوة، ش 3، تابستان 1362 | 15.همو، دستنويسى نفيس از تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]]، مشكوة، ش 6، زمستان 1363)16.همو، دستنويسى نفيس از تفسير [[ابوالفتوح رازی، حسین بن علی|ابوالفتوح رازى]]، مشكوة، ش 3، تابستان 1362 | ||
17.همو، طبرى و ابوالفتوح، در يادنامه طبرى، ويرايش محمد قاسمزاده، تهران 1369ش | 17.همو، طبرى و ابوالفتوح، در يادنامه طبرى، ويرايش محمد قاسمزاده، تهران 1369ش | ||