الإيمان و الكفر في الكتاب و السنة: تفاوت میان نسخه‌ها

مولف در مقدمه، اهميت بحث و بررسى درباره موضوع ايمان و كفر را در عصر حاضر، به جهت آنكه «ايمان»تنها رشته اى است كه فرق اسلامى را به هم پيوند مى دهد،يادآور ميشود و تمسك به اين رشته را براى استحكام پيوند موجود ميان امت اسلامى ضرورى و لازم ميشمارد.

مولف در پايان يادآور مى شود كه عموم فقيهان و متكلمان اهل سنت و شيعه به كفايت قسم سوم از معانى ايمان باور دارند و عمل را كمال ايمان معرفى مى كنند و اين بدين معناست كه فرق ميان مومن و كافر همان تصديق قلبى همراه با اقرار زبانى است.

در اين فصل مولف با هدف رد ديدگاه خوارج و معتزله كه ايمان را مركب از تصديق به قلب به علاوه عمل به اعضاء و جوارح مى دانند، به آياتى از قرآن كريم و نيز احاديثى از پيامبر اكرم(ص)استناد مى كند كه نشان مى دهد عمل هيچ گونه مدخليتى در مفهوم ايمان ندارد.  

جمهور متكلمان بر اين باورند كه چنانچه ايمان تنها عبارت از تصديق باشد و عمل مدخليتى در مفهوم آن نداشته باشد، به هيچ وجه قابل افزايش و كاهش نيست اما اگر به معناى تصديق مقارن با عمل باشد قابل فزونى و كاستى خواهد بود.اما قاضى عضدالدين ايجى، سيد رضى و... قائل به بروز فزونى و كاستى در ايمان به معناى تصديق هستند.مولف نيز ايمان را هم در طرف عقيده و هم در طرف عمل قابل افزايش و كاهش ميداند.

به نظر مولف ايمان مركّبى حقيقى است كه اجزاء آن همه به هم وابسته و پيوسته‌اند و چنانچه يكى از اين اجزاء از بين برود، اصل ايمان نيز از ميان خواهد رفت.

يك قسم از آنها به تفصيل معلوم است مثل توحيد،حشر، وجوب نماز و زكات و قسم ديگر به نحو اجمالى كه در لابلاى كتاب و سنت گنجانده شده است.در پايان مولف به بيان اين نكته مى پردازد كه مسائل فرعى و اصلى اسلام گرچه هر دو جزء حقيقت اسلام هستند اما اذعان قلبى تفصيلى بدانها لازم و ضرورى نيست، بلكه ايمان اجمالى نسبت بدانها كفايت مى كند.

مولف اسباب كفر را اينگونه مى داند:

پس از آشنايى با آنچه انسان را از ايمان خارج و در كفر داخل مى سازد روشن مى شود كه تكفير فرقه اى از فرق مسلمان مادامى كه به شهادتين اقرار دارند و هيچ يك از ضروريات اسلام را انكار نمى كنند كارى اشتباه است.مولف براى اثبات اين امر به كلمات برخى از علماى اهل سنت استناد كرده و شواهد فراوانى از سنت نبوى بر اين ادعا اقامه مى كند.

در ادامه اين فصل مولف به برخى از تهمت هايى كه به شيعه نسبت داده شده پاسخ گفته و به دفاع از برخى معتقدات شيعى نظير اعتقاد به عصمت ائمه اثناعشر، بداء، علم ائمه(ع)به امور غيبى و... مى پردازد.

مولف «اسلام»را از جهت لغوى به معناى سلامت دانسته و به تعريف آن از ديدگاه قرآن و سنت مى پردازد.از ديدگاه مولف اسلام در قرآن كريم داراى سه معنا است:

مولف معتقد است كه در تحصيل عقائد نه مى توان تقليد كرد و نه به ظن و گمان اكتفا نمود بلكه لازم است به تحصيل يقين پرداخت.سپس به بيان ادله لزوم معرفت يعنى لزوم دفع ضرر محتمل و وجوب شكر منعم اشاره مى كند.

در اين فصل مولف به رد دعاوى يكى از مفتيان وهابى معاصر به نام «جبرين»كه در پاسخ به استفتايى ساختگى، اتهاماتى را متوجه شيعه ساخته و ايشان را خارج از دين اسلام معرفى كرده است مى پردازد.

در اين فصل مولف به بيان آيات و احاديثى مى پردازد كه در آنها سفارش اكيد به وحدت امت اسلامى صورت گرفته و از فتنه ايجاد تفرقه و اختلاف ميان امت اسلامى كه برخى با قلم و قدم بدان دامن مى زنند پرهيز داده شده است.

رساله اول را مولف در پاسخ به نامه اى كه از آلمان توسط جوانى فلسطينى براى وى ارسال شده بود به نگارش درآورده و در آن با استناد به آيات قرآن كريم و سنت نبوى، به موضوع زنده بودن حضرت مسيح(ع)پس از رفتن به آسمان پرداخته است.