۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف'
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.') |
جز (جایگزینی متن - 'مولف' به 'مؤلف') |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
«المخصص» اثر ابوالحسن على بن اسماعيل معروف به ابن سيده، اديب، لغوى و نحوى قرن پنجم هجرى در موضوع لغت عرب است. | «المخصص» اثر ابوالحسن على بن اسماعيل معروف به ابن سيده، اديب، لغوى و نحوى قرن پنجم هجرى در موضوع لغت عرب است. | ||
ابن سيده در اين كتاب سخت تحت تأثير «الغريب المصنف» قاسم بن سلام هروى بوده، چنانكه تقريباً تمامى مطالب آن را در اين كتاب آورده است. مآخذ اين اثر نيز همان مآخذ المحكم است، با اين تفاوت كه | ابن سيده در اين كتاب سخت تحت تأثير «الغريب المصنف» قاسم بن سلام هروى بوده، چنانكه تقريباً تمامى مطالب آن را در اين كتاب آورده است. مآخذ اين اثر نيز همان مآخذ المحكم است، با اين تفاوت كه مؤلف در بيشتر موارد نام مآخذ و نويسندگان آنها را ذكر كرده است. | ||
== ساختار== | == ساختار== | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
المخصص لغت نامهاى 17 جلدى است كه ترتيب واژههاى آن برحسب موضوعات و معانى است و كتاب حاوى موضوعات مختلفى مىباشد. وى در نامگذارى، از واژه «سِفر» بجاى «جلد» استفاده كرده است، مثلا بجاى جلد اول، سفر اول استفاده مىكند. | المخصص لغت نامهاى 17 جلدى است كه ترتيب واژههاى آن برحسب موضوعات و معانى است و كتاب حاوى موضوعات مختلفى مىباشد. وى در نامگذارى، از واژه «سِفر» بجاى «جلد» استفاده كرده است، مثلا بجاى جلد اول، سفر اول استفاده مىكند. | ||
مؤلف در هر سفر، يك يا چند موضوع كلى با نام كتاب كه همان عنوان اصلى است، ذكر مىكند و ذيل هر كتاب به ترجمه لغاتى مىپردازد كه با نام كتاب از حيث موضوع مشترك مىباشند. | |||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
كتاب از گستردهترين معاجمى است كه بر اساس معناى كلمات و به صورت موضوعى تدوين شده است. | كتاب از گستردهترين معاجمى است كه بر اساس معناى كلمات و به صورت موضوعى تدوين شده است. مؤلف اولين موضوعى كه در كتاب خود بعد از مقدمهاش ذكر مىكند انسان است و سعى كرده در ترتيب موضوعات و به تبع آن ترتيب بابها، يك سير منطقى را رعايت كند. | ||
مؤلف در ذيل هر موضوع چند باب ذكر مىكند مثلا در ذيل موضوع «خلق انسان» بابى بنام «الحمل و الولادة» است كه كلمات آن بر اساس اولين روزهاى انعقاد نطفه تا ايام بزرگسالى مرتب كرده و شرح داده است. | |||
سپس باب اسماء ما يخرج مع الولد (اسامى آنچه كه همراه تولد خارج مىشود) ذكر مىكند. در ادامه بابى را به شير و اقسام آن و غذا و اقسام آن و تربيت و شيوه آن و... اختصاص داده است. اين شيوه | سپس باب اسماء ما يخرج مع الولد (اسامى آنچه كه همراه تولد خارج مىشود) ذكر مىكند. در ادامه بابى را به شير و اقسام آن و غذا و اقسام آن و تربيت و شيوه آن و... اختصاص داده است. اين شيوه مؤلف در تمام هفده سِفر تكرار شده است. | ||
نويسنده در شرح كلمات سعى كرده كه فرقهاى موجود بين كلمات مترادف و هم معنا را توضيح دهد؛ براى اين كار از شواهد مختلف و اقوال علماى گذشته بسيار بهره جسته است. | نويسنده در شرح كلمات سعى كرده كه فرقهاى موجود بين كلمات مترادف و هم معنا را توضيح دهد؛ براى اين كار از شواهد مختلف و اقوال علماى گذشته بسيار بهره جسته است. | ||