الرسالة الشرفية في النسب التأليفية: تفاوت میان نسخه‌ها

<div class='wikiInfo'>

[[پرونده:NUR24452J1.jpg|بندانگشتی|‏الرسالة الشرفية في النسب التاليفية]]

|-

! نام کتاب!! data-type='bookName'|‏الرسالة الشرفية في النسب التاليفية

|-

|نام های دیگر کتاب

|data-type='otherBookNames'|

|data-type='authors'|[[صفي‎‌الدين ارموي، عبد المومن بن يوسف]] (نويسنده)

[[خشبه، عطاس عبد الملک]] (محقق)  

|زبان  

|data-type='language'|عربی  

|کد کنگره  

|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|

|موضوع  

|data-type='publisher'|دار الکتب و الوثائق القومية، الإدارة المرکزية للمراکز العلمية، مرکز تحقيق التراث

|-

|مکان نشر  

|data-type='publishPlace'|مصر - قاهره

|سال نشر  

|data-type='publishYear'|1429ق

== معرفی اجمالی ==

'''الرسالة الشرفیة فی النسب التألیفیة'''، تألیف صفی الدین عبدالمؤمن بن ابوالمفاخر ارموی بغدادی (متوفی 693ق)، با تحقیق و شرح غطاس عبدالملک خشبه، کتابیاست پیرامون موسیقی.

ارموی این کتاب را در عهد مغول برای شاگردش «شرف الدین ‌هارون جوینی» و به زبان عربی به رشته تحریر درآورده است<ref>ر.ک: صالح المهدی، ا.د، 1383، ص42</ref>.

نویسنده خود در بیان علت تألیف این اثر چنین می‌نویسد: «این رساله مشتمل بر نسبت‌های تألیفی است به طریقی که دانشمندان قدیم یونان استنباط نموده‌اند؛ به علاوه چیزهایی که در نوشته‌های ایشان و کتاب‌های گوناگون تازه یافت نمی‌شود بر آن افزوده ام و اکنون آن را تقدیم کتابخانه ‌هارون پسر شمس الدین محمد جوینی می‌کنم. این کار به دستور و فرمان خود او انجام گرفته است»<ref>ر.ک: خورابه، کاوه، 1383، ص51</ref>.

== ساختار ==

== گزارش محتوا ==

در مقدمه، علاوه بر اشاره به موضوع کتاب و مقالات آن، به توضیح نسخ خطی آن، پرداخته شده است<ref>مقدمه، ص9-14</ref>.

این رساله مشتمل بر پنج مقاله است که هر مقاله نیز دربردارنده فصول متعددی است که عبارت‌اند از:

اندیشورانی چون علامه قطب الدین شیرازی و عبدالقادر مراغی از این کتاب بیش از دیگران بهره جسته‌اند؛ چنان که عبدالقادر مراغی در «مقاصد الحان» کتاب گران سنگ «درة التاج» قطب الدین را شرحی بر شرفیه می‌داند<ref>ر.ک: خورابه، کاوه، 1383، ص51</ref>.

ارموی را مؤسس مکتب منتظمیه می‌دانند. کسی که در اثر حاضر و نیز کتاب «ادوار»، به شکلی سیستماتیک و نظام مند به تشریح گام بالقوه و گام‌های بالفعل زمان خود می‌پردازد. او بنا بر اصل دو پرده ای بعد ذی الأربع (فیثاغورث) و همچنین بر اساس روش فارابی، پیشنهاد تقسیم فاصله هنگام (اکتاو) به هفده فاصله را می‌دهد<ref>ر.ک: همان، ص51-52</ref>.

گام پیشنهادی او متشکل از دو دانگ پیوسته و یک پرده بزرگ در انتها می‌باشد. هر پرده بزرگ (طنینی) خود قابل تقسیم به دو نیم پرده کوچک (بقیه) و یک فضل می‌باشد که بر این اساس، تقسیم دوره کامل صفی الدین شامل هفده فاصله و هجده درجه می‌گردد. پذیرش دستان پیشنهادی صفی الدین از جانب اکثریت نوازندگان و موسیقی دانان هم عصر او حکایت از همراهی دو عامل نظر و عمل نزد صفی الدین ارموی دارد<ref>ر.ک: همان، ص52</ref>.

نویسنده برای نخستین بار به نغمه نگاری نغمات آهنگ یا تصنیف پرداخته است؛ چنان که در ابتدا دور ایقاعی و نام مقام ذکر و سپس نغمات با حروف ابجد و زمان هر نغمه به وسیله اعداد زیر همان نغمه نگاشته می‌شود<ref>ر.ک: همان</ref>.

از دو رساله «ادوار» و «شرفیه» نسخ خطی متعددی در کتابخانه‌های مختلف جهان موجود است<ref>ر.ک: همان، ص51</ref>.

در پاورقی‌ها علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ<ref>ر.ک: پاورقی، ص116</ref>، به توضیح و تشریح مطالب متن پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص124</ref>.

==پانویس ==

<references />

== منابع مقاله ==

#[[:noormags:538762|صالح المهدی، ا.د، «صفی الدین عبدالمؤمن الأرموی، ابداع و ابتکار»، ترجمه سجاد خطابی، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب ماه هنر، شماره 77 و 78، بهمن و اسفند 1383 (5 صفحه، از 40 تا 44)]].

#[[:noormags:938762|خورابه، کاوه، «صفی الدین ارموی،‌اندیشور و موسیقی دان قرن هفتم هجری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: کتاب ماه هنر، شماره 77 و 78، بهمن و اسفند 1383 (5 صفحه، از 50 تا 54)]].

== وابسته‌ها ==