۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ابی ' به 'ابی') |
جز (جایگزینی متن - 'میرداماد، محمدباقر بن محمد' به 'میرداماد، سید محمدباقر بن محمد') |
||
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوانهای دیگر = القبسات. شرح | | عنوانهای دیگر = القبسات. شرح | ||
| تصویر = NUR01799J1.jpg | | تصویر = NUR01799J1.jpg | ||
| پدیدآوران = [[میرداماد، محمدباقر بن محمد]]( | | پدیدآوران = [[میرداماد، سید محمدباقر بن محمد]](نویسنده) | ||
[[علوی عاملی، احمد بن زینالعابدین]](شارح) | [[علوی عاملی، احمد بن زینالعابدین]](شارح) | ||
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
[[محقق، مهدی]](مقدمه نویس) | [[محقق، مهدی]](مقدمه نویس) | ||
| ناشر = دانشگاه تهران، | | ناشر = دانشگاه تهران، مؤسسه مطالعات اسلامی | ||
مؤسسه بين المللي انديشه و تمدن اسلامی مالزي (ايستاک) | |||
| مکان نشر = ايران - تهران | | مکان نشر = ايران - تهران | ||
خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
| چاپ = 1 | | چاپ = 1 | ||
| شابک = 964-5552-05-2 | | شابک = 964-5552-05-2 | ||
| موضوع = 1.فلسفه | | موضوع = 1.فلسفه اسلامی - متون قديمی تا قرن 14 | ||
2. | 2.میرداماد، سید محمدباقر بن محمد، - ????؟ق. القبسات - نقد و تفسير | ||
| زبان = | | زبان = عربی | ||
| تعداد جلد = 1 | | تعداد جلد = 1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =01799 | ||
| کد کنگره = BBR 1157 /ع8 | | کد کنگره = BBR 1157 /ع8 | ||
| کد اتوماسیون = | | کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE01799AUTOMATIONCODE | ||
| کتابخوان همراه نور =01799 | |||
| پس از = | | پس از = | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''شرح كتاب القبسات میرداماد'''، شرحی است بر کتاب «القبسات» [[میرداماد|میرداماد]] که توسط [[علوی عاملی، احمد بن زینالعابدین|احمد بن زینالعابدین العلوى]] (میر سید احمد علوى) یکى از شاگردان برجسته خود میرداماد، به زبان عربی نوشته شده است. | '''شرح كتاب القبسات میرداماد'''، شرحی است بر کتاب «القبسات» [[میرداماد|میرداماد]] که توسط [[علوی عاملی، احمد بن زینالعابدین|احمد بن زینالعابدین العلوى]] (میر سید احمد علوى) یکى از شاگردان برجسته خود میرداماد، به زبان عربی نوشته شده است. | ||
کتاب با مقدمه فارسی و انگلیسی [[محقق، مهدی|مهدی محقق]] آغاز گردیده و با تحقیق [[ناجی اصفهانی، حامد|حامد ناجی اصفهانی]] ، عرضه شده است. | کتاب با مقدمه فارسی و انگلیسی [[محقق، مهدی|مهدی محقق]] آغاز گردیده و با تحقیق [[ناجی اصفهانی، حامد|حامد ناجی اصفهانی]]، عرضه شده است. | ||
درباره این شرح، چند نکته قابل توجه است: | درباره این شرح، چند نکته قابل توجه است: | ||
خط ۴۳: | خط ۴۵: | ||
# ظهور آثار شهودی حکمت یمانی مکتب اصفهان و توجه به کشف و آثار اشراقیان در سراسر شرح وی و دیگر کتب او آشکار است. | # ظهور آثار شهودی حکمت یمانی مکتب اصفهان و توجه به کشف و آثار اشراقیان در سراسر شرح وی و دیگر کتب او آشکار است. | ||
# مهارت و تبحر شارح در نقل اقوال پیشینان همچون فارابی، ابن سینا و شیخ اشراق، محقق طوسی، محقق خفری، دشتکی و... چشمگیر است و تتبع وی در کتب مختلف، مشهود است و از سویی علاوه بر نقل مطلب، قدرت تدرب و تحلیل فلسفی وی در همه جا به چشم میخورد. | # مهارت و تبحر شارح در نقل اقوال پیشینان همچون فارابی، ابن سینا و شیخ اشراق، محقق طوسی، محقق خفری، دشتکی و... چشمگیر است و تتبع وی در کتب مختلف، مشهود است و از سویی علاوه بر نقل مطلب، قدرت تدرب و تحلیل فلسفی وی در همه جا به چشم میخورد. | ||
# در پارهای از موارد، شارح به تحلیل عبارت متن، بر اساس نسخهبدلهای گوناگون پرداخته و چنین مینماید که نسخه اصل مؤلف در اختیار او نبوده است <ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص72- 75</ref> | # در پارهای از موارد، شارح به تحلیل عبارت متن، بر اساس نسخهبدلهای گوناگون پرداخته و چنین مینماید که نسخه اصل مؤلف در اختیار او نبوده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص72- 75</ref> | ||
در اثر حاضر یک رساله مختصر از نویسنده کتاب در شرح رباعی میرداماد «عينان عينان...» در حواشی کتاب در ذیل همین شعر آمده است <ref> همان، ص77- 78</ref> | در اثر حاضر یک رساله مختصر از نویسنده کتاب در شرح رباعی میرداماد «عينان عينان...» در حواشی کتاب در ذیل همین شعر آمده است<ref>همان، ص77- 78</ref> | ||
مصحح به این نکته اشاره نموده است که با توجه به اینکه ارائه فهرست مطالب برای چنین کتابیبهطور دقیق میسر نبوده، با ارائه فهرست مطالب قبسات، بر اساس عناوین «ومضه»ها و «ومیض»ها، فهرست تلویحی این شرح، پیش روی پژوهشگران، قرار گرفته است <ref> همان، ص78</ref> | مصحح به این نکته اشاره نموده است که با توجه به اینکه ارائه فهرست مطالب برای چنین کتابیبهطور دقیق میسر نبوده، با ارائه فهرست مطالب قبسات، بر اساس عناوین «ومضه»ها و «ومیض»ها، فهرست تلویحی این شرح، پیش روی پژوهشگران، قرار گرفته است<ref>همان، ص78</ref> | ||
در مقدمه [[محقق، مهدی|مهدی محقق]] ، به توضیح روش شارح و بیان نکاتی پیرامون اثر حاضر، پرداخته شده است. از جمله آنکه شارح در این کتاب، همان روش میرداماد را دنبال کرده و در طرح حدوث دهری، از آرای شیخین؛ یعنی فارابیو ابن سینا استمداد میجوید و جای جای به کتاب «التحصيل» تلمیذ ابن سینا؛ یعنی بهمنیار بن مرزبان و کتاب شاگرد بهمنیار «بيان الحق بضمان الصدق» ابوالعباس لوکری ارجاع میدهد. او حدوث را به سه نوع تقسیم میکند: اول اینکه وجود مسبوق به عدم محض (لیس مطلق) باشد در مرتبه ذات و به نحو مسبوقیت ذاتی نه مسبوقیت انفکاکی و این را حدوث ذاتی میگویند. دوم اینکه بعد از عدم زمانی باشد به نحو بعدیت متکمم انفکاکی و این را حدوث زمانی گویند. سوم اینکه وجود بعد از عدم صریح باشد به نحو بعدیت متکمم غیر انفکاکی و این را حدوث دهری گویند و در پایان این تقسیم، نتیجه میگیرد که حدوث زمانی و حدوث دهری بر حسب معنی و مفهوم مختلف، ولی بر حسب تحقق وجودی متلازمند. او احترام فراوانی برای ابن سینا قائل است و دیگران را در برابر او در مرتبه فروتری قرار میدهد و در موارد متعددی به کتاب «مفتاح الشفاء و العروة الوثقی» که شرح کتاب شفای ابن سیناست ارجاع میدهد و در مورد فخرالدین رازی، برخلاف استاد خود میرداماد که او را «امام المتشككين» میخواند، از او به عنوان «الإمام الرازي» و «الفاضل الرازي» یاد میکند <ref> ر.ک: مقدمه محقق، ص6- 7</ref> | در مقدمه [[محقق، مهدی|مهدی محقق]]، به توضیح روش شارح و بیان نکاتی پیرامون اثر حاضر، پرداخته شده است. از جمله آنکه شارح در این کتاب، همان روش میرداماد را دنبال کرده و در طرح حدوث دهری، از آرای شیخین؛ یعنی فارابیو ابن سینا استمداد میجوید و جای جای به کتاب «التحصيل» تلمیذ ابن سینا؛ یعنی بهمنیار بن مرزبان و کتاب شاگرد بهمنیار «بيان الحق بضمان الصدق» ابوالعباس لوکری ارجاع میدهد. او حدوث را به سه نوع تقسیم میکند: اول اینکه وجود مسبوق به عدم محض (لیس مطلق) باشد در مرتبه ذات و به نحو مسبوقیت ذاتی نه مسبوقیت انفکاکی و این را حدوث ذاتی میگویند. دوم اینکه بعد از عدم زمانی باشد به نحو بعدیت متکمم انفکاکی و این را حدوث زمانی گویند. سوم اینکه وجود بعد از عدم صریح باشد به نحو بعدیت متکمم غیر انفکاکی و این را حدوث دهری گویند و در پایان این تقسیم، نتیجه میگیرد که حدوث زمانی و حدوث دهری بر حسب معنی و مفهوم مختلف، ولی بر حسب تحقق وجودی متلازمند. او احترام فراوانی برای ابن سینا قائل است و دیگران را در برابر او در مرتبه فروتری قرار میدهد و در موارد متعددی به کتاب «مفتاح الشفاء و العروة الوثقی» که شرح کتاب شفای ابن سیناست ارجاع میدهد و در مورد فخرالدین رازی، برخلاف استاد خود میرداماد که او را «امام المتشككين» میخواند، از او به عنوان «الإمام الرازي» و «الفاضل الرازي» یاد میکند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص6- 7</ref> | ||
از جمله ویژگیهای شرح حاضر، آن است که شارح در بیان و شرح الفاظ، به روش معمول زمان خود تفسیر به رأی نمیکند، بلکه همیشه گفتار خود را به آنچه که ائمه لغت آوردهاند مستند میسازد و از میان آنان بیشتر به قاموس فیروزآبادی و نهایه ابن اثیر و أساس اللغة زمخشری و مجمل اللغة ابن فارس ارجاع میدهد؛ هرچند در برخی از موارد در شرح برخی از کلمات غیر عربی، وجه اشتقاق عربی را میجوید و این گونه مسامحات در ضبط برخی از نامهای غیر عربی نیز مشاهده میشود، مانند «آغاثاذیون» و «انکسیمایس». او هم مانند میرداماد که از افلاطون به عنوان «أفلاطون الشريف» و «أفلاطون الإلهي» و از ارسطو به عنوان «معلم المشائين» و «مفيد الصناعة» یاد میکند، احترام فراوانی برای آن دو قائل است و در موارد استشهاد به گفته آنان، به مقایسه اندیشههای آن دو حکیم نیز میپردازد و هنگامی که میرداماد اشاره به افلاطون الهی و شش تن پیش از او میکند، شارح نام آن شش تن را بدین ترتیب یاد میکند: فیثاغورس، انباذقلس، انکیسمایس، ثالس، آغاثادیون، هرمس و او هم این فیلسوفان را از آن جهت، شایسته لقب حکیم میداند که علمشان به سرچشمه علم انبیا پیوسته میگردد <ref> همان، ص7- 8</ref> | از جمله ویژگیهای شرح حاضر، آن است که شارح در بیان و شرح الفاظ، به روش معمول زمان خود تفسیر به رأی نمیکند، بلکه همیشه گفتار خود را به آنچه که ائمه لغت آوردهاند مستند میسازد و از میان آنان بیشتر به قاموس [[فیروزآبادی، محمد بن یعقوب|فیروزآبادی]] و نهایه ابن اثیر و أساس اللغة زمخشری و مجمل اللغة ابن فارس ارجاع میدهد؛ هرچند در برخی از موارد در شرح برخی از کلمات غیر عربی، وجه اشتقاق عربی را میجوید و این گونه مسامحات در ضبط برخی از نامهای غیر عربی نیز مشاهده میشود، مانند «آغاثاذیون» و «انکسیمایس». او هم مانند میرداماد که از افلاطون به عنوان «أفلاطون الشريف» و «أفلاطون الإلهي» و از ارسطو به عنوان «معلم المشائين» و «مفيد الصناعة» یاد میکند، احترام فراوانی برای آن دو قائل است و در موارد استشهاد به گفته آنان، به مقایسه اندیشههای آن دو حکیم نیز میپردازد و هنگامی که میرداماد اشاره به افلاطون الهی و شش تن پیش از او میکند، شارح نام آن شش تن را بدین ترتیب یاد میکند: فیثاغورس، انباذقلس، انکیسمایس، ثالس، آغاثادیون، هرمس و او هم این فیلسوفان را از آن جهت، شایسته لقب حکیم میداند که علمشان به سرچشمه علم انبیا پیوسته میگردد<ref>همان، ص7- 8</ref> | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
فهرست مطالب در ابتدا و فهرست تفصیلی قبسات، آیات، روایات، اشعار، اعلام و فرق، کتب و رسایل مذکور در متن، بههمراه فهرست مصادر مورد استفاده مصحح، در انتهای کتاب آمده است. | فهرست مطالب در ابتدا و فهرست تفصیلی قبسات، آیات، روایات، اشعار، اعلام و فرق، کتب و رسایل مذکور در متن، بههمراه فهرست مصادر مورد استفاده مصحح، در انتهای کتاب آمده است. | ||
در پاورقیها علاوه بر ذکر منابع <ref> ر.ک: پاورقی، ص558</ref> به اختلاف نسخ اشاره شده است <ref> همان، ص573</ref> | در پاورقیها علاوه بر ذکر منابع<ref>ر.ک: پاورقی، ص558</ref>به اختلاف نسخ اشاره شده است<ref>همان، ص573</ref> | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب. | مقدمه و متن کتاب. | ||
== وابستهها == | ==وابستهها== | ||
{{وابستهها}} | |||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:فلسفه، مذهب و روانشناسی]] | [[رده: فلسفه، مذهب و روانشناسی]] | ||
[[رده:فلسفه اسلامی]] | [[رده: فلسفه اسلامی]] | ||
[[رده:عصر تجديد حيات فلسفه اسلامی، قرن یازدهم]] | [[رده:عصر تجديد حيات فلسفه اسلامی، قرن یازدهم]] |
ویرایش