پرش به محتوا

علوم قرآنی (معرفت): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ':==' به '==')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۹: خط ۳۹:




مؤلف:آيت ا..[[محمد هادى معرفت]]
'''علوم قرآنی''' تألیف آيت ا..[[محمد هادى معرفت]]


كتاب پيرامون مسائل علوم قرآنى نوشته شده كه در آن
كتاب پيرامون مسائل علوم قرآنى نوشته شده كه در آن برخى از موضوعات همچون:مسالۀ وحى،نزول قرآن،جمع و تألیف قرآن،نسخ، محكم و متشابه، اعجاز قرآن و شبهۀ تحريف مورد بررسى قرار گرفته است


برخى از موضوعات همچون:مسالۀ وحى،نزول قرآن،جمع و
مؤلف كه يكى از دانشمندان بزرگ معاصر در عرصۀ قرآن پژوهى و مسائل علوم قرآنى به شمار مى‌رود(و در اين راستا كتاب ارزشمند التمهيد را نوشته‌اند) در اين كتاب سعى نموده است مسائل مهم علوم قرآنى را مورد تجزيه و تحليل قرار دهد،در حقيقت اين كتاب خلاصه‌اى است از مطالب كتاب التمهيد كه به زبان فارسى نوشته شده و مورد استقبال فراوان قرآن پژوهان قرار گرفته است.از ويژگيهاى كتاب آن است كه مطالب آن بصورت تحقيقى و با استفاده از منابع اوليه ارائه شده است.
 
تألیف قرآن،نسخ، محكم و متشابه، اعجاز قرآن و شبهۀ تحريف
 
مورد بررسى قرار گرفته است
 
مؤلف كه يكى از دانشمندان بزرگ معاصر در عرصۀ قرآن پژوهى و مسائل
 
علوم قرآنى به شمار مى‌رود(و در اين راستا كتاب ارزشمند التمهيد را نوشته‌اند)
 
در اين كتاب سعى نموده است مسائل مهم علوم قرآنى را مورد تجزيه و تحليل
 
قرار دهد،در حقيقت اين كتاب خلاصه‌اى است از مطالب كتاب التمهيد
 
كه به زبان فارسى نوشته شده و مورد استقبال فراوان
 
قرآن پژوهان قرار گرفته است.از ويژگيهاى كتاب آن است كه مطالب آن بصورت
 
تحقيقى و با استفاده از منابع اوليه ارائه شده است.


==ساختار كتاب==
==ساختار كتاب==




كتاب داراى يك مقدمه و نه فصل مى‌باشد كه فهرست مطالب آن
كتاب داراى يك مقدمه و نه فصل مى‌باشد كه فهرست مطالب آن به شرح زير است


به شرح زير است
فصل اول:پديدۀ وحى شامل: وحى در لغت و قرآن/اقسام وحى رسالى/امكان وحى/و كيفيت نزول وحى


فصل اول:پديدۀ وحى شامل:
فصل دوم:نزول قرآن شامل: آغاز نزول/سه سال تاخير نزول/مدت نزول/اولين و آخرين آيه و سوره/ معيار تشخيص سوره‌هاى مكى و مدنى/ترتيب نزول/اسباب نزول/و اسامى قرآن


وحى در لغت و قرآن/اقسام وحى رسالى/امكان وحىكيفيت نزول وحى
فصل سوم:جمع و تألیف قرآن شامل: جمع و تألیف قرآن/وصف مصحف على(ع)/جمع زيد بن ثابت/مصاحف صحابه/يكسان شدن مصاحف/موضع امامان در حفظ مصحف مرسومقرآن در مراحل تكاملى خود


فصل دوم:نزول قرآن شامل:
فصل چهارم:قرّاء و قرائات سبع شامل: تعريف قرائت/عوامل اختلاف قرائات/قرّا سبعه و راويان آنها/اصطلاح تواتر/حديث احرف سبعه/ضابطۀ تشخيص قرائت صحيح/و تدوين قرائت‌هاى معروف


آغاز نزول/سه سال تاخير نزول/مدت نزول/اولين و آخرين آيه و سوره/
فصل پنجم:نسخ در قرآن شامل: حكمت نسخ/تعريف نسخ/شرائط و حقيقت نسخ/انواع نسختعداد آيات منسوخه


معيار تشخيص سوره‌هاى مكى و مدنى/ترتيب نزول/اسباب نزولاسامى قرآن
فصل ششم:محكم و متشابه شامل: متشابهات در قرآن/احكام و تشابه/تفسير و تاويلنمونه‌هايى از آيات متشابه


فصل سوم:جمع و تألیف قرآن شامل:
فصل هفتم:وجوه و نظائر در قرآن شامل: تعريف وجوه و نظائر/اقسام آن/لغات غريبه/واژه‌هاى غير عربى/و حروف مقطعه


جمع و تألیف قرآن/وصف مصحف على(ع)/جمع زيد بن ثابت/مصاحف صحابه/
فصل هشتم:اعجاز قرآن شامل: پيشينۀ بحث/تشخيص اعجاز/وجوه اعجاز/تحدى قرآن/مراحل تحدى ابعاد اعجاز/اعجاز بيانى/اعجاز علمى/و اعجاز تشريعى


يكسان شدن مصاحف/موضع امامان در حفظ مصحف مرسوم/و قرآن در مراحل تكاملى خود
فصل نهم:دفع شبهۀ تحريف شامل: تحريف در لغت و اصطلاح/دلايل نفى تحريف/منشأ قول به تحريف /روايات اهل سنت/فاجعۀ كتاب الفرقان/روايات اماميّه/و گزارشى از كتاب«فصل الخطاب»
 
فصل چهارم:قرّاء و قرائات سبع شامل:
 
تعريف قرائت/عوامل اختلاف قرائات/قرّا سبعه و راويان آنها/اصطلاح تواتر
 
/حديث احرف سبعه/ضابطۀ تشخيص قرائت صحيح/و تدوين قرائت‌هاى معروف
 
فصل پنجم:نسخ در قرآن شامل:
 
حكمت نسخ/تعريف نسخ/شرائط و حقيقت نسخ/انواع نسخ/و تعداد آيات منسوخه
 
فصل ششم:محكم و متشابه شامل:
 
متشابهات در قرآن/احكام و تشابه/تفسير و تاويل/و نمونه‌هايى از آيات متشابه
 
فصل هفتم:وجوه و نظائر در قرآن شامل:
 
تعريف وجوه و نظائر/اقسام آن/لغات غريبه/واژه‌هاى غير عربى/و حروف مقطعه
 
فصل هشتم:اعجاز قرآن شامل:
 
پيشينۀ بحث/تشخيص اعجاز/وجوه اعجاز/تحدى قرآن/مراحل تحدى
 
ابعاد اعجاز/اعجاز بيانى/اعجاز علمى/و اعجاز تشريعى
 
فصل نهم:دفع شبهۀ تحريف شامل:
 
تحريف در لغت و اصطلاح/دلايل نفى تحريف/منشأ قول به تحريف
 
/روايات اهل سنت/فاجعۀ كتاب الفرقان/روايات اماميّه/و گزارشى
 
از كتاب«فصل الخطاب»


==ويژگى‌ها==
==ويژگى‌ها==




1-در فصل هفتم-ابتدا پيرامون ضرورت شناخت وجوه
#در فصل هفتم-ابتدا پيرامون ضرورت شناخت وجوه و نظائر سخن گفته و در ادامه،آن را به چهار قسم تقسيم نموده و براى هر كدام از قرآن مثالهايى ذكر مى‌نمايد
 
#در فصل سوم:پيرامون جمع قرآن توسط عثمان سخن گفته، موضع امامان معصوم(ع)را دربارۀ حفظ مصحف مرسوم بيان مى‌كند
و نظائر سخن گفته و در ادامه،آن را به چهار قسم تقسيم نموده و براى هر كدام
#در همين فصل پيرامون پيدايش خط عربى و سير تكاملى آن سخن گفته، مسالۀ نقطه گذارى و حركات قرآن و نشانه گذارى بر آن را توضيح مى‌دهد.
 
#در فصل چهارم-پس از تعريف قرائت، عوامل اختلاف قرائت را بدينگونه بيان مى‌نمايد:ابتدائى بودن خط، بى‌نقطه بودن حروف و خالى بودن از علائم و حركات
از قرآن مثالهايى ذكر مى‌نمايد
#در همين فصل(چهارم)، مسالۀ تواتر قراتها و عدم حجيت آن را مطرح و سپس نمونه‌هايى از مخالفت بزرگان با قرّاء مختلف را ذكر مى‌نمايد
 
#در مقدمه كتاب پس از تعريف اصطلاحى علوم قرآن،پيشينۀ تاريخى علوم قرآنى را بحث و كتابهايى را كه از زمان نخستين تا كنون نوشته شده، بطور اختصار معرفى مى‌نمايد-در ادامۀ آن كسانى را كه در مقدمۀ تفسير خود به مباحث علوم قرآنى پرداخته‌اند معرفى مى‌نمايد
2-در فصل سوم:پيرامون جمع قرآن توسط عثمان سخن گفته،
#در فصل اول،پس از تعريف وحى و بيان اقسام آن، امكان وحى را مورد بررسى قرار داده، اشكالات مطرح شده را پاسخ مى‌دهد و به دنبالۀ آن افسانۀ غرانيق را مطرح و بى‌اساس بودن آن را توضيح مى‌دهد
 
#در فصل پنجم:پس از تعريف نسخ انواع متصور آن را ذكر و نسخ حكم بدون تلاوت را پذيرفته و در ادامه،نسخ مشروط را مطرح مى‌نمايد و آن را توضيح مى‌دهد.
موضع امامان معصوم(ع)را دربارۀ حفظ مصحف مرسوم بيان مى‌كند
#در فصل سوم:ويژگيهاى مصحف حضرت على(ع)را بدينگونه بيان مى‌نمايد:ترتيب دقيق آيات و سوره‌ها طبق نزول-قرائت آيات طبق قرائت پيامبر(ص) و مشتمل بودن بر تاويل و تنزيل،در ادامه سرانجام مصحف حضرت على(ع) را توضيح مى‌دهند
 
#در فصل هشتم:پس از تعريف اعجاز و اقسام آن، اعجاز علمى قرآن را مورد بررسى قرار داده،نمونه‌هايى از آيات را كه مى‌توان اعجاز علمى را از آن استفاده نمود ذكر مى‌كند
3-در همين فصل پيرامون پيدايش خط عربى و سير تكاملى آن سخن گفته،
#در فصل هفتم:پس از تعريف لغوى و اصطلاحى تحريف، و دلايل نفى تحريف را كه عبارتند از:گواهى تاريخ،ضرورت تواتر قرآن، اعجاز قرآن، عرضۀ روايات بر قرآن و نصوص اهل بيت(ع)، بيان مى‌نمايد
 
مسالۀ نقطه گذارى و حركات قرآن و نشانه گذارى بر آن را توضيح مى‌دهد.
 
4-در فصل چهارم-پس از تعريف قرائت، عوامل اختلاف قرائت
 
را بدينگونه بيان مى‌نمايد:ابتدائى بودن خط، بى‌نقطه بودن حروف و خالى بودن
 
از علائم و حركات
 
5-در همين فصل(چهارم)، مسالۀ تواتر قراتها و عدم حجيت آن را مطرح و سپس
 
نمونه‌هايى از مخالفت بزرگان با قرّاء مختلف را ذكر مى‌نمايد
 
6-در مقدمه كتاب پس از تعريف اصطلاحى علوم قرآن،پيشينۀ تاريخى
 
علوم قرآنى را بحث و كتابهايى را كه از زمان نخستين تا كنون نوشته شده،
 
بطور اختصار معرفى مى‌نمايد-در ادامۀ آن كسانى را كه در مقدمۀ تفسير
 
خود به مباحث علوم قرآنى پرداخته‌اند معرفى مى‌نمايد
 
7-در فصل اول،پس از تعريف وحى و بيان اقسام آن، امكان وحى
 
را مورد بررسى قرار داده، اشكالات مطرح شده را پاسخ مى‌دهد
 
و به دنبالۀ آن افسانۀ غرانيق را مطرح و بى‌اساس بودن آن را توضيح مى‌دهد
 
8:در فصل پنجم:پس از تعريف نسخ انواع متصور آن را ذكر
 
و نسخ حكم بدون تلاوت را پذيرفته و در ادامه،نسخ مشروط را مطرح
 
مى‌نمايد و آن را توضيح مى‌دهد.
 
9-در فصل سوم:ويژگيهاى مصحف حضرت على(ع)را بدينگونه بيان مى‌نمايد
 
:ترتيب دقيق آيات و سوره‌ها طبق نزول-قرائت آيات طبق قرائت پيامبر(ص)
 
و مشتمل بودن بر تاويل و تنزيل،در ادامه سرانجام مصحف حضرت على(ع)
 
را توضيح مى‌دهند
 
10-در فصل هشتم:پس از تعريف اعجاز و اقسام آن،
 
اعجاز علمى قرآن را مورد بررسى قرار داده،نمونه‌هايى از آيات را كه مى‌توان
 
اعجاز علمى را از آن استفاده نمود ذكر مى‌كند
 
11-در فصل هفتم:پس از تعريف لغوى و اصطلاحى تحريف، و دلايل
 
نفى تحريف را كه عبارتند از:گواهى تاريخ،ضرورت تواتر قرآن، اعجاز
 
قرآن، عرضۀ روايات بر قرآن و نصوص اهل بيت(ع)، بيان مى‌نمايد
 
==نسخه شناسى==
 
 
كتاب يك جلد، متن آن فارسى،داراى 496 صفحه مى‌باشد كه
 
مشخصات آن به قرار زير است:
 
1-كاغذ:اعلا
 
2-چاپ:كامپيوترى
 
3-جلد:شوميز
 
4-نوبت چاپ:چهارم
 
5-تيراژ:3000 نسخه
 
6-تاريخ انتشار:سال 1381
 
7-ناشر:مؤسسۀ فرهنگى تمهيد
 
8-داراى فهرست:
 
الف:مطالب كتاب
 
ب:اعلام
 
ج:منابع و مآخذ
 
9-نام كتاب:علوم قرآنى
 
10-نام مؤلف:[[محمد هادى معرفت]]




۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش