۱۱۱٬۴۸۱
ویرایش
شرح العروة الوثقی (حائری): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '.↵↵↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی'
جز (جایگزینی متن - '،ا' به '، ا') |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '.↵↵↵↵رده:کتاب‌شناسی' به '. ==وابسته‌ها== {{وابسته‌ها}} رده:کتاب‌شناسی') |
||
| (۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR00754J1.jpg | |||
| عنوان =شرح العروة الوثقی | |||
| عنوان‌های دیگر =العروه الوثقی. شرح | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[امراللهی، محمدحسین]] (محقق) | |||
| | |||
| | |||
[[یزدی، | [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم]] (نویسنده) | ||
[[حائری، مرتضی]] (شارح) | [[حائری، مرتضی]] (شارح) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 183/5 /ی4 ع402329 | ||
| موضوع = | |||
فقه جعفری - قرن 14 | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
یزدی، | یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم، 1247؟ - 1338؟ق. العروه الوثقی - نقد و تفسیر | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامي | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
| سال نشر = 1429 ق | |||
|مکان نشر | |||
|سال نشر | |||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE00754AUTOMATIONCODE | |||
| چاپ =1 | |||
| شابک =964-470-120-8 | |||
| تعداد جلد =6 | |||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =00754 | |||
| کتابخوان همراه نور =00754 | |||
| کد پدیدآور = | |||
| پس از = | |||
| پیش از = | |||
}} | |||
'''شرح العروة الوثقى'''، تأليف آیت‌الله شيخ [[حائری، مرتضی|مرتضى حائرى يزدى]] (1406ق)، مباحث فقهى باب اجتهاد و تقليد و طهارت را ذيل كتاب عروه الوثقى، نوشته آیت‌الله سيد [[یزدی، محمدکاظم بن عبدالعظیم|محمد كاظم طباطبايى يزدى]] بيان كرده است. | |||
اين كتاب با تحقيق آقاى محمدحسین امر اللهى و مقدمه [[مؤمن قمی، محمد|آیت‌الله محمد مؤمن]] درباره شرح حال مؤلف به چاپ رسيده است. | |||
اين كتاب با تحقيق آقاى | |||
مؤلف حاصل درس خارج خود را پس از تدريس مى‌نوشته، سپس نوشته‌هاى خود را مطالعه و براى بار دوم تدريس مى‌كرده و حاشيه‌هايى بر آنها مى‌افزوده است. اين تأملات و دقت‌ها باعث اتقان مطالب اين نوشتار شده است. | مؤلف حاصل درس خارج خود را پس از تدريس مى‌نوشته، سپس نوشته‌هاى خود را مطالعه و براى بار دوم تدريس مى‌كرده و حاشيه‌هايى بر آنها مى‌افزوده است. اين تأملات و دقت‌ها باعث اتقان مطالب اين نوشتار شده است. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
مطالب بر اساس كتاب عروه الوثقى تنظيم شده و در صدر صفحات متن اصلى و ذيل آن شرح مطالب و مستندات فقهى آنها ارائه گرديده است. شيوه تحقيق، استدلالى و با استناد به منابع روايى و فقهى است. | مطالب بر اساس كتاب عروه الوثقى تنظيم شده و در صدر صفحات متن اصلى و ذيل آن شرح مطالب و مستندات فقهى آنها ارائه گرديده است. شيوه تحقيق، استدلالى و با استناد به منابع روايى و فقهى است. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
مصنف بدون مقدمه به بحث اجتهاد و تقليد پرداخته و مكلفين را به سه دسته تقسيم كرده است: مجتهد، محتاط و مقلّد. وى ذيل كلام صاحب عروه كه بر مكلف واجب كرده است يكى از اين سه راه را انتخاب كند، مى‌گويد: اين وجوب از دو راه قابل اثبات است: 1- حكم عقل به دفع ضرر محتمل. 2- حكم عقل به وجوب شكر منعم. سپس به اين دو بيان براى حكم عقل اشكال مى‌گيرد. | مصنف بدون مقدمه به بحث اجتهاد و تقليد پرداخته و مكلفين را به سه دسته تقسيم كرده است: مجتهد، محتاط و مقلّد. وى ذيل كلام صاحب عروه كه بر مكلف واجب كرده است يكى از اين سه راه را انتخاب كند، مى‌گويد: اين وجوب از دو راه قابل اثبات است: 1- حكم عقل به دفع ضرر محتمل. 2- حكم عقل به وجوب شكر منعم. سپس به اين دو بيان براى حكم عقل اشكال مى‌گيرد. | ||
| خط ۶۷: | خط ۴۹: | ||
در ادامه نگارنده شش دليل براى حجيت قول مجتهد براى عامى ذكر كرده و به نقد و بررسى آنها پرداخته است: 1- حكم عقل به رجوع جاهل به عالم و تأكيد بر بداهت و مطابقت اين دليل بر فطرت انسانى. 2- اجماع محصل و منقول. 3- سيره متدينين. 4- آيه نفر. 5- آيه ذكر. 6- روايات. | در ادامه نگارنده شش دليل براى حجيت قول مجتهد براى عامى ذكر كرده و به نقد و بررسى آنها پرداخته است: 1- حكم عقل به رجوع جاهل به عالم و تأكيد بر بداهت و مطابقت اين دليل بر فطرت انسانى. 2- اجماع محصل و منقول. 3- سيره متدينين. 4- آيه نفر. 5- آيه ذكر. 6- روايات. | ||
بحث بعدى كه مصنف مفصل به آن پرداخته مسئله تقليد از ميت است. صاحب عروه تقليد ابتدايى از ميت را جايز نمى‌داند؛ ولى بقاى بر تقليد ميت را جايز دانسته است. شارح، تقليد از ميت در هر دو صورت را باطل مى‌داند و بحث مفصلى | بحث بعدى كه مصنف مفصل به آن پرداخته مسئله تقليد از ميت است. صاحب عروه تقليد ابتدايى از ميت را جايز نمى‌داند؛ ولى بقاى بر تقليد ميت را جايز دانسته است. شارح، تقليد از ميت در هر دو صورت را باطل مى‌داند و بحث مفصلى درباره اصل عدم حجيت قول مجتهد ميت ارائه كرده و به نقد ادله آنهايى كه تقليد از ميت را جايز دانسته‌اند، پرداخته است. | ||
بحث ديگرى كه در اين باره مطرح شده رجوع از مجتهدى به مجتهد ديگر است كه در صورت زنده بودن هر دو و اعلم بودن مجتهد دوم جايز است و در صورت عدول از ميت به زنده برگشت به مجتهد ميت جايز نيست. | بحث ديگرى كه در اين باره مطرح شده رجوع از مجتهدى به مجتهد ديگر است كه در صورت زنده بودن هر دو و اعلم بودن مجتهد دوم جايز است و در صورت عدول از ميت به زنده برگشت به مجتهد ميت جايز نيست. | ||
| خط ۷۷: | خط ۵۹: | ||
وى احكام و فروع فراوانى را براى انواع آب‌ها ارائه نموده كه شرح برخى از آنها عبارتند از: | وى احكام و فروع فراوانى را براى انواع آب‌ها ارائه نموده كه شرح برخى از آنها عبارتند از: | ||
آب جارى: مفهوم آب جارى از ديدگاه فقها مختلف است، برخى هر آبى را كه از زمين بجوشد ولو جريان پيدا نكند و مقدار | آب جارى: مفهوم آب جارى از ديدگاه فقها مختلف است، برخى هر آبى را كه از زمين بجوشد ولو جريان پيدا نكند و مقدار كمی‌باشد و به منبع كرّ هم متصل نباشد، جارى مى‌دانند؛ ولى برخى ديگر آبى كه از زمين بجوشد و جريان هم پيدا كند و به منبع بزرگى متصل باشد، جارى مى‌دانند. | ||
درباره حكم آب جارى نيز اختلاف وجود دارد. برخى ادعاى اجماع كرده‌اند كه آب جارى به واسطه ملاقات با نجاست نجس نمى‌شود؛ اگر چه مقدارش قليل باشد. برخى ديگر گفته‌اند اگر كرّ باشد نجس نمى‌شود ولى اگر كرّ نباشد نجس مى‌شود. | |||
نگارنده با توجه به روايات اتصال به منبع را براى آب جارى لازم دانسته و در باب حكم آب جارى هم نظر اول را پذيرفته است. | نگارنده با توجه به روايات اتصال به منبع را براى آب جارى لازم دانسته و در باب حكم آب جارى هم نظر اول را پذيرفته است. | ||
آب كرّ و قليل: آبى كه راكد باشد، اگر به مقدار كرّ بود، حكم آب جارى را دارد و در صورتى كه نجاست به آن برسد و اوصاف آن را تغيير ندهد، | آب كرّ و قليل: آبى كه راكد باشد، اگر به مقدار كرّ بود، حكم آب جارى را دارد و در صورتى كه نجاست به آن برسد و اوصاف آن را تغيير ندهد، پاک است. اگر كمتر از كرّ باشد، به محض ملاقات با نجس همه آن آب نجس مى‌شود. | ||
آب باران: آبى كه از آسمان مى‌بارد، و لو اينكه قطرات | آب باران: آبى كه از آسمان مى‌بارد، و لو اينكه قطرات كمی‌باشد، حكم آب جارى را دارد و در صورت ملاقات با نجس تا زمانى كه اوصافش تغيير نكند، نجس نمى‌شود و اگر در گودالى جمع شود و باران قطع نگردد و كمتر از كرّ هم باشد، مى‌شود هر چيز نجسى را با آن تطهير كرد. | ||
هم‌چنين اگر لباس و فرش نجس در معرض باران قرار گيرد و خيس شود، كاملاً تطهير مى‌گردد و نيازى به چند بار شستن و خارج كردن غساله آن نيست. نگارنده فروع و احكام متعددى | هم‌چنين اگر لباس و فرش نجس در معرض باران قرار گيرد و خيس شود، كاملاً تطهير مى‌گردد و نيازى به چند بار شستن و خارج كردن غساله آن نيست. نگارنده فروع و احكام متعددى درباره آب باران مانند تطهير زمين به واسطه باران در صورتى كه باران مستقيماً به خود زمين ببارد؛ يا آن‌قدر باران به زمين ببارد كه جارى شود و مثلاًبه زير سقف برسد بيان كرده است. | ||
هم‌چنين آب باران مى‌تواند يك حوض آب نجس را | هم‌چنين آب باران مى‌تواند يك حوض آب نجس را پاک كند و لو اينكه زير سقف باشد و به واسطه چيز ديگرى آب باران متصل به حوض شود. | ||
آب حمام: نزد فقها مسلم است كه آب حمام اگر متصل به منبع كرّ باشد حكم آب جارى را دارد و ادله محكمى هم براى آن نقل شده است. | آب حمام: نزد فقها مسلم است كه آب حمام اگر متصل به منبع كرّ باشد حكم آب جارى را دارد و ادله محكمى هم براى آن نقل شده است. | ||
آب چاه: آب چاه نيز حكم آب جارى را دارد و با ملاقات نجس، نجس نمى‌شود، مگر اينكه اوصافش تغيير كند. هر گاه آب چاه نجس شد و اوصاف آن تغيير كرد در صورتى كه خودش به حالت اول برگردد | آب چاه: آب چاه نيز حكم آب جارى را دارد و با ملاقات نجس، نجس نمى‌شود، مگر اينكه اوصافش تغيير كند. هر گاه آب چاه نجس شد و اوصاف آن تغيير كرد در صورتى كه خودش به حالت اول برگردد پاک مى‌شود چرا كه آب چاه متصل به يك منبع و ماده اصلى است. | ||
در ادامه، | در ادامه، مسائل متعدد ديگرى درباره احكام آب‌ها و طهارت و نجاست مطرح شده كه برخى از آنها عبارتند از: آب راكد نجس اگر قليل يا كرّ باشد به واسطه اتصالش به آب جارى و كر و آب باران پاک مى‌شود، نجاست آب مانند اشياى ديگر با علم و بينه و شهادت يك نفر عادل به اثبات مى‌رسد، حرمت نوشيدن آب نجس، جواز استفاده از آبى كه با آن غسل يا وضو انجام مى‌گيرد و همين‌طور آب استنجا كه با شرايطى حكم به طهارتش شده است. | ||
فصل بعد | فصل بعد درباره انواع نجاسات است كه موارد دوازده‌گانه آن را مورد بررسى قرار مى‌دهد: | ||
#بول و غايط حيوانى كه خوردن گوشتش حرام است، انسان باشد يا غير انسان، دريايى باشد يا غير آن، كوچك باشد يا بزرگ. البته يك شرط ديگر هم دارد و آن اينكه خون جهنده بايد داشته باشد و با اين شرط انواع حشرات استثنا مى‌شوند. درباره فضولات پرندگان هم اختلافى است ولى صاحب عروه معتقد به طهارت است. | |||
#منى حيوانى كه خون جهنده دارد، خواه حلال گوشت باشد يا حرام گوشت. | |||
#ميته و لاشه حيوانى كه خون جهنده دارد، حلال گوشت باشد يا حرام گوشت و همين‌طور اجزاى بدن آنها كه قبل از مردن از بدنشان جدا شده باشد. | |||
#خون هر موجودى كه نفس سائله داشته باشد (انسان و غير انسان، بزرگ و كوچك، كم و زياد). | |||
#سگ. | |||
#خوك. البته سگ و خوك دريايى نجس نمى‌باشند. | |||
#كافر. صاحب عروه مرتد و يهودى و مسيحى و مجوس كه اهل كتاب هستند را نجس دانسته ولى شارح پس از اشاره به ادله نجاست كفار و اهل كتاب به نقد ادله مربوط به نجاست اهل كتاب پرداخته و بحث مفصلى در اين باره ارائه كرده است. | |||
#خمر و هر مايع مست كننده ديگر. | |||
#آب جو. | |||
#عرق جنب از حرام. | |||
#عرق شتر نجاست‌خوار. | |||
فصل بعد درباره چگونگى نجس شدن اشيا است كه شرط نجس شدن، وجود رطوبت مسرى در يكى از دو شىء پاک و نجسى است كه با هم ملاقات مى‌كنند. | |||
در جلد دوم اين كتاب به تفصيل درباره احكام و فروع مربوط به نجاسات و نحوه تطهير آنها بحث شده است. در اين جلد احكام تنجيس مسجد و وجوب فورى تطهير آن و مانعيت نجاست از خواندن نماز و حتى قطع نماز در صورت بروز نجاست مورد بحث مفصل قرار گرفته است. | |||
احكام پاک كننده‌ها از ديگر سرفصل‌هاى مهم جلد دوم است كه در آن به مطهريت آب و نحوه تطهير آن براى انواع نجاسات و هم‌چنين حكم نجاست يا طهارت آبى كه از شىء نجس جدا مى‌شود (غساله) پرداخته شده است. | |||
در اين فصل آب، زمين، خورشيد، استحاله، انقلاب، رفتن دو ثلث از آب انگور، انتقال، اسلام، تبعيت، زوال عين نجاست، پاک كردن حيوان نجاست‌خوار، استفاده از سنگ براى تطهير بعد از استنجا، خارج شدن خون از بدن حيوان ذبح شده، خارج كردن آب چاه به مقدار مشخص، تيمم دادن ميت بدل از غسل، استبرا بعد از بول كه باعث پاک شدن آب‌هاى خارج شده بعد از استبرا مى‌گردد و غايب شدن مسلمان كه باعث پاک شدن بدن، لباس، فرش و يا ظرف و هر چيز ديگرى كه در اختيار وى بوده است مى‌شود، به عنوان پاک كننده‌ها مورد بحث فقهى قرار گرفته است. | |||
در پايان احكام تطهير ظروف و احكام استنجا و استبرا به طور مفصل بيان شده است. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:فقه و اصول]] | [[رده: فقه و اصول]] | ||
[[رده:فقه مذاهب]] | [[رده: فقه مذاهب]] | ||
[[رده:فقه شیعه]] | [[رده: فقه شیعه]] | ||