۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بيان الأديان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '،ا' به '، ا'
جز (جایگزینی متن - '،و' به '، و') |
جز (جایگزینی متن - '،ا' به '، ا') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
«بيان الأديان» از كتابهاى قديمىِ درباره اديان و مذاهب است. به سبب شهرتِ اين كتاب، مؤلفِ آن را با عنوان صاحب بيان الاديان ياد كرده‌اند. اين كتاب كه به نثر فصيح فارسى تأليف | «بيان الأديان» از كتابهاى قديمىِ درباره اديان و مذاهب است. به سبب شهرتِ اين كتاب، مؤلفِ آن را با عنوان صاحب بيان الاديان ياد كرده‌اند. اين كتاب كه به نثر فصيح فارسى تأليف شده، احتمالاً قديم‌ترين كتابى است كه اكنون دربارۀ ملل و نحل به زبان فارسى در دست است، البته در بخشى از كتاب السوادالاعظم تأليف حكيم سمرقندى كه ترجمۀ فارسى آن مربوط به سدۀ 4ق است،سخن از 73فرقه به ميان آمده است.از اين‌رو متن مذكور را بايد مقدم بر بيان‌الاديان دانست، اما تمامى آن كتاب به ملل و نحل اختصاص ندارد. | ||
غالباً در كتابهاى ملل و نحل دو روش مشاهده مى شود: يكى طرح آراى مختلف و گاه مخالف و سپس ردّ آن؛ ديگرى گزارشى مختصر از آراى گوناگون. بيان الاديان در دستۀ دوم مى گنجد. ابوالمعالى، به تصريح خودش، در نقل مطالب به منابع مورد استفادۀ خود اشاره كرده است كه روش محققانۀ او را نشان مى دهد. | غالباً در كتابهاى ملل و نحل دو روش مشاهده مى شود: يكى طرح آراى مختلف و گاه مخالف و سپس ردّ آن؛ ديگرى گزارشى مختصر از آراى گوناگون. بيان الاديان در دستۀ دوم مى گنجد. ابوالمعالى، به تصريح خودش، در نقل مطالب به منابع مورد استفادۀ خود اشاره كرده است كه روش محققانۀ او را نشان مى دهد. | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
از ويژگيهاى بيان‌الاديان اطلاعات و گزارشهايى است كه مؤلف از برخى وقايع زمان خود به دست داده است.ابوالمعالى كه معاصر ناصرخسرو | از ويژگيهاى بيان‌الاديان اطلاعات و گزارشهايى است كه مؤلف از برخى وقايع زمان خود به دست داده است.ابوالمعالى كه معاصر ناصرخسرو بوده، از وى و فعاليتها و آثارش با دشمنى ياد مى‌كند.بيان‌الاديان اولين اثرى است كه در آن از ناصرخسرو و فرقۀ ناصريه سخن به ميان مى‌آيد و اطلاعاتى كه مؤلف در اين باره مى‌دهد،با گزارشهاى خود ناصرخسرو هماهنگى دارد. وى همچنين از حسن صباح و فرقۀ صباحيه سخن به ميان مى‌آورد، اما از قلعۀ الموت ذكرى نمى‌كند.تأثير گزارشهاى ابوالمعالى دربارۀ دو فرقۀ ناصريه و صباحيه را در منابع پس از او مى‌توان مشاهده كرد. | ||
ابوالمعالى آشكارا به مخالفت با اسماعيليه مى‌پردازد و در معرفى آنان،در مواردى تحت تأثير منابع ضداسماعيلى است و در مواردى از كتب خود اسماعيليان بدون اينكه صريحاً متذكر شود،بهره مى‌گيرد.در اين باب وى به خصوص آثار ناصرخسرو را مورد توجه قرار داده است؛به عنوان مثال در مورد تفسير آيۀ شريفۀ'''«والتين والزيتون»'''،. | ابوالمعالى آشكارا به مخالفت با اسماعيليه مى‌پردازد و در معرفى آنان،در مواردى تحت تأثير منابع ضداسماعيلى است و در مواردى از كتب خود اسماعيليان بدون اينكه صريحاً متذكر شود،بهره مى‌گيرد.در اين باب وى به خصوص آثار ناصرخسرو را مورد توجه قرار داده است؛به عنوان مثال در مورد تفسير آيۀ شريفۀ'''«والتين والزيتون»'''،. | ||