۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
ابوالمعالی، محمد بن عبیدالله: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '،ت' به '، ت'
جز (جایگزینی متن - '،و' به '، و') |
جز (جایگزینی متن - '،ت' به '، ت') |
||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
تاريخ تولد و وفات ابوالمعالى معلوم نيست، اما مى‌دانيم كه او از قاضى ابوالفتح بلخى عبدالرحيم بن عبدالله(د450ق)حديث شنيده و بيان‌الاديان را در 485ق تأليف كرده است. از سلسله نسب ابوالمعالى كه در آغاز کتاب آمده، معلوم مى‌شود كه او علوى و از خاندانى است كه نسب ايشان به حسين اصغر فرزند امام على بن حسين(ع) مى‌رسد. مطابق اين سلسله نسب، وى از اعقاب عبيدالله اعرج و فرزندش جعفر الحجه، از سادات مشهور سدۀ 2ق، بوده است.حسين فرزند جعفر الحجه كه از اجداد ابوالمعالى است،در 241ق به بلخ آمد و در آنجا سكنى گزيد و اعقاب او در اين شهر از فرمانروايان و نقباء و بزرگان اين شهر محسوب مى‌شدند. از برخى منابع چنين برمى‌آيد كه ابوالمعالى نيز در بلخ مى‌زيسته است. | تاريخ تولد و وفات ابوالمعالى معلوم نيست، اما مى‌دانيم كه او از قاضى ابوالفتح بلخى عبدالرحيم بن عبدالله(د450ق)حديث شنيده و بيان‌الاديان را در 485ق تأليف كرده است. از سلسله نسب ابوالمعالى كه در آغاز کتاب آمده، معلوم مى‌شود كه او علوى و از خاندانى است كه نسب ايشان به حسين اصغر فرزند امام على بن حسين(ع) مى‌رسد. مطابق اين سلسله نسب، وى از اعقاب عبيدالله اعرج و فرزندش جعفر الحجه، از سادات مشهور سدۀ 2ق، بوده است.حسين فرزند جعفر الحجه كه از اجداد ابوالمعالى است،در 241ق به بلخ آمد و در آنجا سكنى گزيد و اعقاب او در اين شهر از فرمانروايان و نقباء و بزرگان اين شهر محسوب مى‌شدند. از برخى منابع چنين برمى‌آيد كه ابوالمعالى نيز در بلخ مى‌زيسته است. | ||
در نسخه‌اى از بيان‌الاديان كه جزء مجموعۀ شخصى شارل شفر بود و اكنون در کتابخانۀ ملى پاريس نگهدارى مى‌شود و چاپهاى مختلف کتاب براساس آن صورت گرفته، بخشى از سلسله نسب | در نسخه‌اى از بيان‌الاديان كه جزء مجموعۀ شخصى شارل شفر بود و اكنون در کتابخانۀ ملى پاريس نگهدارى مى‌شود و چاپهاى مختلف کتاب براساس آن صورت گرفته، بخشى از سلسله نسب ابوالمعالى، توسط ناسخ حذف گرديده و همين امر موجب شده است كه برخى محققان به خطا او را با يكى از اجدادش-يعنى ابوالحسن محمد بن عبيدالله زاهد-اشتباه كنند.توضيح آنكه ابوالمعالى فرزند ابوابراهيم نعمت و او خود فرزند ابوعلى عبيدالله، ملقب به يارخداى و او فرزند ابوالحسن محمد بن عبيدالله زاهد بوده است.به احتمال زياد در مقدمۀ بيان‌الاديان نام پدر ابوالمعالى، يعنى نعمت، به سبب اختصار در نسب يا به سبب شهرت و معروفيت جد ابوالمعالى، عبيدالله يارخداى كه از سادات مشهور و از رؤسا و نقباى بلخ بوده، در سلسله نسب ذكر نشده بوده و از اين رو در ابتداى نسب نام محمد بن عبيدالله دوبار ذكر مى‌شده است و ناسخ كه گمان كرده كه يكى از آنها زايد است،آن را حذف كرده است.اينگونه اشتباه در بخش ديگرى از نسب ابوالمعالى،جايى كه نام حسين بن على مى‌بايست كه يكبار ديگر نيز ذكر شود، مشاده مى‌شود كه اقبال به اين مورد اخير توجه كرده است.در برخى از نسخ خطى موجود از بيان‌الاديان نيز نام ابوالمعالى به صراحت محمد بن نعمت ذكر شده است. در منابع هيچ اشاره‌اى به اينكه ابوالمعالى از نقبا بوده باشد، وجود ندارد و از اين رو آنچه برخى در اين مورد گفته‌اند، محل ترديد است. | ||
از عبارتها و تعبيرات ابوالمعالى به هنگام نقل حديث،چنين برمى‌آيد كه او از علم حديث نيز بهره‌اى داشته و از طرفى مى‌دانيم كه وى فقيه نيز بوده است، اما از مشايخ و استادان او در فقه و حديث چيزى نمى‌دانيم،جز اينكه وى بدون واسطه از قاضى القضاة ابوالفتح عبدالرحيم بن عبدالله صيرفى حديث نقل مى‌كند. | از عبارتها و تعبيرات ابوالمعالى به هنگام نقل حديث،چنين برمى‌آيد كه او از علم حديث نيز بهره‌اى داشته و از طرفى مى‌دانيم كه وى فقيه نيز بوده است، اما از مشايخ و استادان او در فقه و حديث چيزى نمى‌دانيم،جز اينكه وى بدون واسطه از قاضى القضاة ابوالفتح عبدالرحيم بن عبدالله صيرفى حديث نقل مى‌كند. | ||