۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
التنقيح الرائع لمختصر الشرائع: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - '،و' به '، و'
جز (جایگزینی متن - '،م' به '، م') |
جز (جایگزینی متن - '،و' به '، و') |
||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
كتاب شرايع الاسلام و مختصر النافع دو اثر جاودانه [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] از باارزشترين و مهمترين كتابهاى فقهى اماميه هستند كه از زمان نگارش مورد توجه فقهاى بزرگ واقع شده كه در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به بيش از صد شرح و حاشيه بر آنها اشاره شده است. | كتاب شرايع الاسلام و مختصر النافع دو اثر جاودانه [[محقق حلی، جعفر بن حسن|محقق حلى]] از باارزشترين و مهمترين كتابهاى فقهى اماميه هستند كه از زمان نگارش مورد توجه فقهاى بزرگ واقع شده كه در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]] به بيش از صد شرح و حاشيه بر آنها اشاره شده است. | ||
مؤلف در مقدمه كتاب دربارۀ آن مى‌نويسد:لم يسبق احد الى مثله فى تهذيبه(الشرايع) | مؤلف در مقدمه كتاب دربارۀ آن مى‌نويسد:لم يسبق احد الى مثله فى تهذيبه(الشرايع)، و لم يلحق لاحد فى وضعه و ترتيبه. | ||
كتاب التنقيح الرائع در زمان خود از نظر استقراء تام كلمات فقهاى بزرگى همچون [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]](م 436 ق)،[[شيخ مفيد]](م 413 ق)،[[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]](م 460 ق)،ابن ادريس(م 598 ق)،[[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]](726 ق)، | كتاب التنقيح الرائع در زمان خود از نظر استقراء تام كلمات فقهاى بزرگى همچون [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سيد مرتضى]](م 436 ق)،[[شيخ مفيد]](م 413 ق)،[[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]](م 460 ق)،ابن ادريس(م 598 ق)،[[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]](726 ق)، | ||
[[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] (م 786 ق) | [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] (م 786 ق)، و حتى نظريات محقق حلّى(م 676 ق)،در الشرايع و ساير كتابهاى وى،كم نظير است.احاطه مؤلف به تمام آثار [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]،[[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلّى]] و [[شهید اول، محمد بن مکی|شهيد اوّل]] و بيان متين و محترمانه اختلاف فتاوايشان در آنها،اين كتاب را از اعتبار والايى برخوردار ساخته است. | ||
به دليل همين ويژه‌گيها تقريبا در تمام كتب فقهى و موسوعه‌هاى فقهى بعد از آن به نظريات مطرح شده در آن استناد و استدلال شده است.و بزرگانى همچون ابن طى فقعانى(م 855 ق)در الدر المنضود،[[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] (م 940 ق)در الرسائل الكركى،جامع المقاصد،شيخ ابراهيم قطيفى(م بعد از 944 ق)در السراج الوهاج،[[شهيد ثانى]](م 966 ق)در مسالك الافهام،سيد محمد عاملى در مدارك الاحكام،شيخ يوسف بحرانى(م 1186 ق)در الحدائق الناظره، محمد جواد عاملى(م 1226 ق)در [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]]،[[طباطبایی کربلایی، علی بن محمدعلی|سيد على طباطبائى]] (م 1231 ق)در [[رياض المسائل في بيان الأحكام بالدلائل (ط - القدیمة)|رياض المسائل]] في بيان الأحكام بالدلائل (ط - القدیمة)|[[رياض المسائل في بيان الأحكام بالدلائل (ط - القدیمة)|رياض المسائل]]، محقق نراقى(م 1246 ق)،در مستند الشيعه،شيخ حسن نجفى(م 1266 ق)در جواهر الكلام و در اكثر كتب فقهاى متأخر از وى به آن استناد و استدلال شده است. | به دليل همين ويژه‌گيها تقريبا در تمام كتب فقهى و موسوعه‌هاى فقهى بعد از آن به نظريات مطرح شده در آن استناد و استدلال شده است.و بزرگانى همچون ابن طى فقعانى(م 855 ق)در الدر المنضود،[[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق كركى]] (م 940 ق)در الرسائل الكركى،جامع المقاصد،شيخ ابراهيم قطيفى(م بعد از 944 ق)در السراج الوهاج،[[شهيد ثانى]](م 966 ق)در مسالك الافهام،سيد محمد عاملى در مدارك الاحكام،شيخ يوسف بحرانى(م 1186 ق)در الحدائق الناظره، محمد جواد عاملى(م 1226 ق)در [[مفتاح الكرامة في شرح قواعد العلامة|مفتاح الكرامة]]،[[طباطبایی کربلایی، علی بن محمدعلی|سيد على طباطبائى]] (م 1231 ق)در [[رياض المسائل في بيان الأحكام بالدلائل (ط - القدیمة)|رياض المسائل]] في بيان الأحكام بالدلائل (ط - القدیمة)|[[رياض المسائل في بيان الأحكام بالدلائل (ط - القدیمة)|رياض المسائل]]، محقق نراقى(م 1246 ق)،در مستند الشيعه،شيخ حسن نجفى(م 1266 ق)در جواهر الكلام و در اكثر كتب فقهاى متأخر از وى به آن استناد و استدلال شده است. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
صاحب الروضات در 173/7 دربارۀ آن مى‌نويسد:و اما كتابه التنقيح الذى هو فى الحقيقة معلمه الوضيع،فهو امتن كتاب فى الفقه الاستدلالى و أرزن خطاب ينتفع به الدانى و | صاحب الروضات در 173/7 دربارۀ آن مى‌نويسد:و اما كتابه التنقيح الذى هو فى الحقيقة معلمه الوضيع،فهو امتن كتاب فى الفقه الاستدلالى و أرزن خطاب ينتفع به الدانى و العالى، و فيه من الفوائد الخارجة في كثير، و من الزوائد النافجة نبذ حقبر؟ | ||
[[آقا بزرگ تهرانى]] در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]463/4،464 دربارۀ آن آمده است: | [[آقا بزرگ تهرانى]] در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]463/4،464 دربارۀ آن آمده است: | ||
هو شرح تام من الطهارة الى الديات فى مجلدين بعنوان قوله قوله ابتدأ فيه بمقدمات فى تعريف الفقه و تحصيله و الادلّة العقلية و العمل بخبر الواحد و | هو شرح تام من الطهارة الى الديات فى مجلدين بعنوان قوله قوله ابتدأ فيه بمقدمات فى تعريف الفقه و تحصيله و الادلّة العقلية و العمل بخبر الواحد و اقسامه، و تفسير الأشهر و الاظهر و الأشبه و غير ذلك من مصطلحات المصنف. | ||
صاحب اعيان الشيعه ج 139/4 به نقل از حسن بن راشد حلّى(زنده در 830 ق)شاگرد مؤلف مى‌نويسد:شرح مختصر النافع شيخنا نجم الدين ابى القاسم بن سعيد المسمى ب(النافع)،شرحا اكثر فيه الافادة و اظهر الاحكام و الاجادة و بلغ الحسنى و زيادة و لا يشبه بغيره من الشروح البتة يعرف ذلك من وقف عليها و عليه. | صاحب اعيان الشيعه ج 139/4 به نقل از حسن بن راشد حلّى(زنده در 830 ق)شاگرد مؤلف مى‌نويسد:شرح مختصر النافع شيخنا نجم الدين ابى القاسم بن سعيد المسمى ب(النافع)،شرحا اكثر فيه الافادة و اظهر الاحكام و الاجادة و بلغ الحسنى و زيادة و لا يشبه بغيره من الشروح البتة يعرف ذلك من وقف عليها و عليه. | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]464/4 به نسخه‌اى از عصر مؤلف مربوط به 821 ق در كتابخانه آستان قدس رضوى در نسخه‌اى به خط مولى عبدالسميع بن فياض اسدى مربوط به 918 ق از كتابخانه آستان قدس رضوى و نسخه‌اى در كتابخانه شيخ هادى كاشف الغطاء(م 1316 ق)به خط شيخ محمد بن احمد بن ابى جامع مربوط به 909 ق اشاره شده است. | در [[الذريعة إلی تصانيف الشيعة|الذريعة]]464/4 به نسخه‌اى از عصر مؤلف مربوط به 821 ق در كتابخانه آستان قدس رضوى در نسخه‌اى به خط مولى عبدالسميع بن فياض اسدى مربوط به 918 ق از كتابخانه آستان قدس رضوى و نسخه‌اى در كتابخانه شيخ هادى كاشف الغطاء(م 1316 ق)به خط شيخ محمد بن احمد بن ابى جامع مربوط به 909 ق اشاره شده است. | ||
در صفحه 152 مقدمه‌اى بر فقه شيعه نيز به نسخه‌هاى متعددى همچون نسخه‌هاى آستان قدس رضوى مربوط به 821 | در صفحه 152 مقدمه‌اى بر فقه شيعه نيز به نسخه‌هاى متعددى همچون نسخه‌هاى آستان قدس رضوى مربوط به 821 ق، و 918 ق،كتابخانه ملك در تهران مربوط به 834 ق،كتابخانه آيت‌الله | ||
مرعشى مربوط به 867 ق، مجلس شوراى اسلامى مربوط به قبل از 916 ق، مسجد اعظم، مسجد گوهرشاد و غير آنان اشاره شده است. | مرعشى مربوط به 867 ق، مجلس شوراى اسلامى مربوط به قبل از 916 ق، مسجد اعظم، مسجد گوهرشاد و غير آنان اشاره شده است. | ||
| خط ۱۸۳: | خط ۱۸۳: | ||
صلاة،زكاة،صوم،حج،جهاد است. | صلاة،زكاة،صوم،حج،جهاد است. | ||
جلد دوم در بردارنده قسمت عقود يعنى كتابهاى تجارت،رهن،حجر،ضمان،صلح،شركت، مضاربة، مزارعة، | جلد دوم در بردارنده قسمت عقود يعنى كتابهاى تجارت،رهن،حجر،ضمان،صلح،شركت، مضاربة، مزارعة، مساقات، وديعة و عارية،اجاره، وكالت، وقوف و صدقات،سبق و رمايه، و وصايا است. | ||
جلد سوّم شامل كتابهاى نكاح،طلاق،اقرار،ايمان،نذور و عهود است. | جلد سوّم شامل كتابهاى نكاح،طلاق،اقرار،ايمان،نذور و عهود است. | ||
| خط ۱۹۴: | خط ۱۹۴: | ||
همانطور كه گذشت مهمترين ويژه‌گى كتاب استقراء تام كلمات فقهاى قبل از مؤلف است ولى وى صرفا به نقل قول فقهاى اكتفا ننموده است بلكه مباحث ارزشمندى از اصول فقه و رجال و حتى لغت را بيان نموده است.به عنوان نمونه در ج 158/4 مى‌نويسد:الرابع اجماع ائمتنا عليهم السلام و هو حجة كما تقرر فى الاصول و يا ج 194/4 | همانطور كه گذشت مهمترين ويژه‌گى كتاب استقراء تام كلمات فقهاى قبل از مؤلف است ولى وى صرفا به نقل قول فقهاى اكتفا ننموده است بلكه مباحث ارزشمندى از اصول فقه و رجال و حتى لغت را بيان نموده است.به عنوان نمونه در ج 158/4 مى‌نويسد:الرابع اجماع ائمتنا عليهم السلام و هو حجة كما تقرر فى الاصول و يا ج 194/4 مى‌نويسد، و الرواية المذكورة لا تصلح حجة للشيخ | ||
==اما اولا فلضعف سماعة.== | ==اما اولا فلضعف سماعة.== | ||