نظریه ادبی: مقدمات
| نظریه ادبی: مقدمات | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | برتنز، یوهانس ویلم (نویسنده) سجودی، فرزان (مترجم) |
| ناشر | علمی |
| مکان نشر | تهران |
| سال نشر | 1396 |
| شابک | 1ـ897ـ224ـ964ـ978 |
| موضوع | نظریه ادبی، نقد ادبی، مطالعات ادبی |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | PN ۹۴/ب۴م۷ |
نظریه ادبی: مقدمات تألیف یوهانس ویلم برتنز، ترجمه فرزان سجودی؛ این کتاب به عنوان متنی مقدماتی و جامع، سیر تحول نظریههای ادبی از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستویکم را با زبانی ساده بررسی میکند. با پوشش رویکردهای مختلف از نقد نو تا پسااستعماری، این اثر به پرکردن خلأ متون پایه در حوزۀ نقد ادبی کمک میکند و زمینۀ مناسبی برای مطالعۀ نظریههای پیچیدهتر فراهم مینماید. کتاب در هشت فصل به بررسی مکاتب اصلی نظریهپردازی ادبی میپردازد.
ساختار
این کتاب در هشت فصل تنظیم شده است.
گزارش کتاب
نظریۀ ادبی نیز همچون خود ادبیات در بافت شرایط دگرگون شوندۀ زندگی انسان، پیوسته در تغییر و تحول است و در نتیجه بهروزبودن یک ضرورت همیشگی این حوزه است. این کتاب به دلیل دارا بودن ویژگیهایی بهخصوص مترجم را ترغیب به ترجمه کرده است. نیاز به متون مقدماتی، یعنی متونی که به زبانی کم و بیش ساده به بیان مباحث نظری بپردازند و زمینۀ ورود به متون پیچیدهتر را فراهم کنند، پیوسته محسوس بوده است.
برای ورود به عرصۀ گستردۀ نظریه و نقد ادبی، ساختن پایههایی قابل اعتماد و بستری مناسب ضرورتی انکارناپذیر است. در مباحث نظری ادبیات نیز مانند دیگر حوزههای مشابه، پیشروی برنامهریزی شدۀ گام به گام ضرورتی انکارناپذیر است. بهخصوص دانشجویان رشتههای مختلف ادبیات و هنر که با موضوع نقد سروکار دارند، همواره از کمبود متنی مقدماتی که به آنها در پیمودن گامهای اول کمک کند در رنج بودهاند و چون زمینههای لازم برای خواندن متون پیشرفتهتر را ندارند، به ناچار در حوزۀ نظریه و نقد ادبی به دانش شفاهی اکتفا کردهاند، که خود میتواند پیامدهای ناهنجاری داشته باشد و از همه مهمتر آنکه پس از شکلگیری این دانش شفاهی، معمولاً به سراغ متون اساسیتر نمیروند یا بنیۀ کافی را برای خواندن آن متون در خود نمییابند و با مشکلات بسیاری روبرو میشوند. یکی از ویژگیهای برجستۀ این کتاب این واقعیت است که با شرحی مقدماتی به زبانی مناسب است که شاید جایگاه خالی چنین متونی را تا حدی پر کند و نکتۀ دوم جامعیت این کتاب است.
این کتاب هر چند تاریخ نظریۀ ادبی نیست، اما به شرحی جامع در باب تحولات نظریۀ ادبی از اواخر قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیست و یکم پرداخته است و بسیاری از دیدگاههای متأخر که در کتابهای مشابه موجود مطرح نشدهاند، در این کتاب آمده است.
این کتاب افزون بر آنکه شرحی مقدماتی و به زبان کم و بیش سادهای نوشته شده است و علاوه بر آنکه از جامعیت کافی برخوردار است، روزآمد نیز هست و دربرگیرندۀ شرحهای جامعی در باب آخرین تحولات در حوزۀ نقد و نظریۀ ادبی است.
کتاب در هشت فصل تنظیم شده است.
فصل اول تحت عنوان «خوانش معنامدار» به شرح زمینههای شکلگیری رویکردهای آنگلوساکسونی به ادبیات میپردازد و شرح جامعی از حوزههای نقد عملی و نقد نو به دست میدهد.
در فصل دوم، «خوانش شکلمدار» رویکردهای صورتگرایان روسی به تفصیل بررسی میشود و مفاهیم بنیادی مطرح شده توسط صورتگرایان روسی و اندیشمندان حلقۀ پراگ شرح داده میشود.
فصل سوم به بررسی مواضع ساختگرایان فرانسوی اختصاص داده شده است.
فصل چهارم با عنوان «خوانش سیاسی» به طرح رویکردهای سیاسی به ادبیات میپردازد و در آن مفاهیمی چون ایدئولوژی و هژمونی مورد بحث قرار میگیرد و رویکردهای مارکسیستی و فمینیستی به ادبیات شرح داده میشود.
فصل پنجم به شرح دیدگاههای دریدا، ساختارشکنی و پسامدرنیسم اختصاص داده شده است.
فصل ششم در ادامۀ مطالب فصل پنجم، دیدگاههای فوکو، لاکان و فمینیستهای فرانسوی را ارائه میکند.
فصل هفتم به شرح نظریههای تازه در حوزۀ رابطۀ بین ادبیات و فرهنگ میپردازد و دو رویکرد عمده، یعنی تاریخگرایی جدید و ماتریالیسم فرهنگی را به تفصیل شرح میدهد.
سرانجام فصل هشتم به نظریۀ پسااستعماری اختصاص داده شده است و به دیدگاههای متأخر نظریهپردازانی چون ادوارد سعید، بهابها، اسپیواک و دیگران میپردازد.[۱]
پانويس
منابع مقاله
پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات