نحو توحيد الفكر التربوي في العالم الإسلامي
| نحو توحيد الفکر التربوي في العالم الإسلامي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | جمالي، محمد فاضل (نویسنده) |
| ناشر | الدار التونسية للنشر |
| مکان نشر | تونس |
| سال نشر | 1972م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اخلاق اسلامی اسلام و آموزش و پرورش |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 230/18 /ن3ج8 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
نحو توحید الفکر التربوی فی العالم الإسلامی، اثر محمدفاضل جمالی، کتابی است پیرامون مسائل اخلاقی در اسلام و نوسازی اخلاقی در جامعه اسلامی که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.
ساختار
کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در پنج باب تنظیم شده است.
نویسنده در ابتدا، اسلام در جهان امروز را مورد کنکاش و بررسی قرار داده، سپس به بررسی فلسفه تربیت قرآنی، مباحث مربوط به اخلاق در اسلام و موضوع فلسفه اخلاق در قرآن و نوسازی اخلاقی در جامعه اسلامی و نیز رابطه میان اسلام و مطالبات عصر جدید پرداخته و در نهایت، چشم‌انداز آینده تربیتی را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
گزارش محتوا
در مقدمه، با مسائل مختلفی از جمله بی سوادی بسیاری از مسلمانان، بی اعتنایی مدارس جدید نسبت به فضایل اخلاقی و دینی و در نتیجه مسخ شخصیت ملی و اسلامی و... پرداخته است[۱]
در نخستین باب، در سه بخش زیر، اسلام در جهان امروز، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است: الف)- جامعه اسلامی عربی و تمدن غربی: در این بخش، نخست به تعریف ماهیت و طبیعت جامعه اسلامی عربی و تمدن غربی پرداخته شده و سپس همکاری و ارتباط میان آن دو، بررسی گردیده و سپس نظر نویسنده در مورد آینده فرهنگی و مدنی جامعه اسلامی عربی، بیان شده است[۲]
نویسنده، معتقد است عناصر ایجابیدر تمدن غرب در برخی از امور زیر خلاصه می‌گردد:
- علاقه به مباحث علمی آزادانه و تنظیم دقیق تحقیقات و تشویق به مطالعه به منظور تطبیق آن بر زندگی و طبیعت، مخصوصاً در زمینه صناعت، زراعت، پزشکی و وسایل نقلیه.
- علاقه به ماجراجویی و اکتشاف در قاره‌های مختلف زمین، اعماق دریاها، فضا، اجرام آسمانی و...
- کسب تجارب جدید و مفید.
- ارج نهادن به کار بدنی و دستی در کنار کار فکری و تقدیر از تلاش و کوشش فردی.
- احترام به آزادی و عمل به مبادی دموکراسی سیاسی و اجتماعی.
- آزادی در اعتقادات دینی و فلسفی و..[۳]
ب)- عناصر قدرت در دین اسلام که عبارتند از: عنصر توحید و اتحاد؛ استعداد و جهاد؛ نظام شورا در نظام حکومتی و در زندگی؛ انفاق در راه خدا؛ اخلاق؛ طلب علم و تشویق و برانگیختن بر انجام اعمال صالح و قدردانی از تلاش عاملین به آن[۴]
ج)- رسالت اسلام در جهان امروز که می‌توان در این زمینه به امور زیر اشاره کرد: - دعوت به وحدانیت خالق. - توجه به جایگاه انسان در این دنیا و ارزش انسان. - عدم اکتفا به عقل به تنهایی و تعلیم و تربیت هدایت انسان با ارسال رسل و انبیا(ع). - قانع کردن بشر به زندگی پس از مرگ و وجود سرایی دیگر. - ایمان به قیامت، باعث حرمان و دوری از لذات دنیوی نمی‌شود. - ترسیم خطوط اصلی نظام اجتماعی بر اساس مساوات و برادری. - شمول و فراگیری اسلام. - دین عمل بودن اسلام و عدم اکتفا به ارائه قواعد نظریه کلی صرف[۵]
در باب دوم، در چهار قسمت زیر، به بحث پیرامون فلسفه تربیت قرآنی پرداخته شده است: - اهداف تربیت در قرآن کریم (که عبارتند از: آگاه کردن انسان به جایگاهش در آفرینش و مسئولیت فردی وی در زندگی دنیوی؛ آگاه کردن انسان به پیوندها و مسئولیت‌های اجتماعی اش؛ آگاه کردن انسان به طبیعت و آفریدگار آن و تشویق به عبادت او)[۶] - محتویات تربیت قرآنی[۷] - طبیعت و ماهیت انسان در قرآن (که از جمله مباحث آن عبارتند از: حمایت از حقوق کودکان؛ فطرت و مواهب آن؛ نقاط ضعف انسان؛ تفاوت‌های فردی؛ چگونگی آموزش و پروژش برحسب تفاوت‌های فردی)[۸]
- اسالیب و طرق تربیت در قرآن که یادگیری با عمل؛ یادآوری، امر به معروف و توصیه به یکدیگر؛ روش داستانی؛ اثر الگوگزینی و دوستی؛ درس‌ها و تجربه‌های تاریخی و... از جمله آن‌ها می‌باشد[۹]
باب سوم، به مباحث مربوط به تجدید بنای اخلاقی در جامعه اسلامی، اختصاص یافته است. از جمله مباحث مطرح شده در این باب، عبارتند از: ماهیت اخلاق؛ مصادر ارزش‌های اخلاقی؛ واقعیت اخلاقی ما؛ ویژگی‌های جامعه جدید؛ نوسازی اخلاقی برای جامعه مدرن و ابزارها و روش‌های نوسازی اخلاقی[۱۰]
نویسنده در باب چهارم، رابطه میان اسلام و مطالبات عصر جدید را در چهار قسمت مذاهب انسانی و اسلام؛ مبدأ دموکراسی و اسلام؛ زبان عربی و اهمیت قومی و دینی آن و جهان اسلام، بررسی نموده است[۱۱]
در آخرین باب، در چهار بخش، به بحث پیرامون آینده تربیتی پرداخته شده و تأثیر تربیت غربی در جهان اسلام، نقش دانشگاه در جامعه مدرن، تربیت و قانون و نقش تربیت در ترقی انسان، بررسی گردیده است[۱۲]
وضعیت کتاب
فهرست مطالب، در انتهای کتاب آمده است.
کتاب، فاقد پاورقی می‌باشد.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.