منطق إبن زرعة (العبارة، القیاس، البرهان)
منطق ابن زرعة (العبارة، القياس، البرهان)، اثر عیسی بن اسحاق بن زرعة بن مرقس بن زرعة بن یوحنا (371-448ق)، مجموعه‌ای است از سه موضوع منطقی «العبارة»، «القياس» و «البرهان» و مسائل و مباحث مربوط به آنها.
| منطق إبن زرعة (العبارة، القیاس، البرهان) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن ابی‌زرعه، عیسی بن اسحاق (نويسنده)
جهامی، جیرار (مصحح) عجم، رفیق (مصحح) |
| ناشر | دار الفکر اللبناني |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1994م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2م8 78 BC |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
هرکس دست‌نوشته‌های ابن زرعه را در منطق بخواند، به‌روشنی درمی‌یابد که وی را صرفا یک ناقل نامیدن، حق او را ادا نخواهد کرد؛ چه، او در این فن، از حد و مرز تقلید عبور کرده و منطق معلم اول (ارسطو) را در جامه‌ای نو عرضه کرده است... وی در روشی که در بررسی مسائل منطقی - با همه اختلافی که دارند - در پیش گرفته است، ما را متوجه تقسیم موضوعات منطق در نزد فلاسه عرب به دو گونه از قسمت می‌کند: یکی بررسی و تقسیم موضوعات به همان شکلی که ارسطو در نوشته‌های خود بحث کرده و دیگری تقسیم مجموعه مقولات و قضایا و قیاس‌ها و برهان‌های استدلالی به دو فن: فن اول، در تصور و فن دوم، در تصدیق.
ابن زرعه، تحقیقات خود را در هر بخش از منطق، با تبیین هدف خود از نگارش کتاب از یک‌سو و اشاره به فواید ناشی از آن کتاب از سوی دیگر، همراه کرده است [۱].
وی در «كتاب العبارة»، ابتدا در دو باب، به تبیین غرض و منفعت این علم پرداخته و سپس در قالب پنج فصل، موضوعات مربوط به این علم، از مسائل ساده و ابتدایی تا مسائل پیچیده و پیشرفته را بیان کرده است؛ بدین صورت که ابتدا، مباحث مربوط به «اسم»، «کلمه» و «قول» را بیان نموده و سپس به‌ترتیب به بیان مقدمات ثنائیه، مقدمات ثلاثیه و مقدمات دارای جهت، پرداخته است[۲].
در «كتاب القياس»، مسائل را به هشت باب تقسیم کرده است. در این ابواب، ابتدا به بیان غرض و منفعت از این علم پرداخته و سپس نام، مرتبت و جایگاه آن بین علوم را مورد بحث قرار داده است و از تقسیم کتاب و انحای چهارگانه تعلیمیه سخن گفته است[۳].
در «كتاب البرهان»، مباحث را به دو مقاله اصلی تقسیم کرده است:
- شروط برهان، وضع مقدمات آن و رابطه آن با قیاس و جدل.
- چگونگی استخراج حدود[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه تحلیلیه.