منافع النبات و الثمار و البقول و الفواكه و الخضراوات و الرياحين
منافع النبات و الثمار و البقول و الفواكه و الخضراوات و الرياحين، به زبان عربى، تأليف عمر بن مظفر، معروف به ابن وردى، در زمينه شناخت گياهان و منافع و خواص آنهاست. به نظر مى‌رسد اين اثر مجموعه‌اى از يادداشت‌هاى پراكنده مؤلف درباره گياه‌شناسى باشد كه مؤلف وقت تنظيم آنها را پيدا نكرده است.
| منافع النبات و الثمار و البقول و الفواکه و الخضراوات و الریاحین | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رفاعی، محمد سید (محقق) [[ابن وردی، عمر بن مظفر (زین‌الدین)]] (نویسنده) |
| ناشر | دار الکتاب العربي |
| مکان نشر | دمشق - سوریه |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
مؤلف در نگارش اين اثر، ترتيب خاصى را رعايت نكرده، بلكه هفتاد و اندى گياه را پشت سر هم توصيف كرده و خواص هريك را بيان نموده است.
وى در موارد بسيارى به كتابى با نام «الفلاحة» استناد مى‌كند و مطالب فراوانى را از آن نقل مى‌نمايد[۱]
گزارش محتوا
اين اثر با بررسى درخت نخل و خواص آن شروع شده و با بحث پيرامون فجل به پايان مى‌رسد.
مؤلف در ابتدا، هر گياه را نام مى‌برد، آن‌گاه به معرفى و بيان خواص آن مى‌پردازد.
افزون بر اين، گاه حكايت‌هايى نيز درباره خواص گياهان نقل مى‌كند.
همچنين وى در بعضى از موارد، نكاتى كشاورزى پيرامون كاشت و برداشت گياهان نيز نقل مى‌نمايد[۲]
در ميان نگاشته‌هايى كه به موضوع گياهان و خواص آنها پرداخته‌اند، كتاب مورد بحث از مختصرترين آنها به شمار مى‌رود؛ بنابراین - على‌رغم نام بزرگ آن - مطلب چندانى در آن به چشم نمى‌خورد، بلكه مجموعه‌اى كشكول‌وار از خواص و اوصاف چند گياه است.
بااين‌حال، مطالبى كه مؤلف در اين كتاب گردآورى نموده، مطالبى جالب و خواندنى است. در عين حال نثر مؤلف نيز نثرى شيرين و ساده و بدون پيچيدگى است.
وضعيت كتاب
اين اثر به همت دكتر محمد سير رفاعى و بر اساس نسخه‌اى خطى تصحيح و تحقيق شده است.
محقق در ابتدا مقدمه‌اى پيرامون اهميت گياهان در زندگى بشر، اقسام گياه‌شناسى و شرح حال مؤلف مى‌نگارد.
حواشى نسبتاً مفصل اين اثر، به بررسى شرح حال اعلامى كه نام آنها در متن آمده، توضيح و شرح واژگان كتاب، تخريج اقوال و احاديث و بيان نكاتى در خواص گياهان، افزون بر آنچه در متن آمده، اختصاص دارد.
اين اثر، توسط مؤسسه انتشاراتى دارالكتاب العربى (دمشق)، در 184 صفحه، چاپ و منتشر شده است.