معجم الفروق اللغویة الحاوی لکتاب ابی هلال العیکری
معجم الفروق اللغوية مجموعهای است که در آن، کتاب «الفروق اللغوية» ابوهلال عسکری (متوفی 395ق) که به فرق میان کلمات مترادف پرداخته شده، همراه با قسمتی از کتاب «فروق اللغات في التمييز بين مفاد الكلمات» نورالدین جزایری (متوفی 1088-1158ق) که در موضوع شناخت تفاوتهای ظریف در معنای کلمات است، توسط مؤسسه نشر اسلامی گردآوری و منتشر شده است.
| معجم الفروق اللغویة الحاوی لکتاب ابی هلال العیکری و جزاءاً من کتاب السید نور الدین الجزائری | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | عسکری، حسن بن عبد الله (نويسنده)
بیات زنجانی، بیت الله (گردآورنده) جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. دفتر انتشارات اسلامی (سایر) جزائری، نورالدین محمدبن نعمهالله (نویسنده) |
| عنوانهای دیگر | الـفروق اللغویه ** فروق اللغات. برگزیده |
| ناشر | جماعة المدرسين في الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامي |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1412ق |
| چاپ | 1 |
| شابک | - |
| موضوع | زبان عربی - مترادفها و متضادها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /ع5ف4 6190 PJ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
کتاب «فروق اللغة» ابوهلال عسکری نخستینبار در قاهره به چاپ رسید. ازآنجاییکه این کتاب برای مراجعان در رسیدن به مقصود مشکلات داشت، بدین جهت شیخ بیتالله بیات، تحت عنوان «معجم الفروق اللغوية»، اقدام به تبویب و ترتیب آن بر اساس حروف الفبا نمود و مؤسسه نشر اسلامی با اجازه از شیخ بیات، قسمتی از کتاب «فروق اللغات» جزایری را در مواردی که جزایری با ابوهلال اختلاف دارد یا مواردی که مختص به جزایری است را به آن افزوده و در قالب اثر حاضر، در اختیار خواننده قرار داده است[۱].
مؤلف لغاتی که معمولا مترادف هستند؛ ولی دارای اختلاف جزئی بوده را مطرح و در مورد آن صحبت کرده است؛ مانند: اختلاف بین معانی علم و معرفت.
انگیزه نویسنده از تألیف کتاب، جمعآوری کلماتی هممعنا در موضوعات مختلف و بیان فرق آنان است تا اینکه محقق بتواند از اشکالاتی که برایش در تحقیق پیش میآید، دور بماند. مؤلف در شرح کلمات، از مباحث لغوی فراتر رفته و در توضیح فرق کلمات به برخی مباحث فقهی، کلامی و تفسیری متوسل شده است.
کتاب مشتمل بر 30 باب است که در هر باب اختلاف بین معانی الفاظ بررسی شده است[۲].
از جمله مهمترین ویژگیهای کتاب عبارتاند از:
- ثابت نگهداشتن متن اصلی بدون تغییر آن، به جز حذف مقدمه؛
- حذف موارد تکراری به واسطه ارجاع به شمارههای قبلی یا بعدی؛
- عدم توجه به حروف اصلی در ترتیب کلمات؛
- تخریج آیات مذکور در متن کتاب[۳].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب.
- غضنفری، علی؛ شیراوند، جبار؛ نبوی، سید مجید، «بررسی دیدگاه ابوهلال عسکری در معجم الفروق اللغویه از نگاه لغویان و مفسران (فقره ۳۱۹ - ۴۵۵)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، دانشنامه علوم قرآن و حدیث پاییز و زمستان 1395- شماره 6، به آدرس: