مسالک الحنفا في والدي المصطفی
| مسالک الحنفا في والدي المصطفی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر (نويسنده) لحام، سعید محمد (محقق و شارح) |
| ناشر | عالم الکتب |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1417ق - 1996م |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /س9م5 25 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
مسالك الحنفا في والدي المصطفی، تألیف جلال‌الدین سیوطی (849-911ق)، رساله‌ای است در بررسی اهل نجات بودن والدین پیامبر(ص) و اهل آتش نبودن ایشان؛ چراکه ایشان پیش از بعثت رحلت کردهاند. کتاب با شرح و تحقیق سعید محمد لحام منتشر شده است.
کتاب با طرح این مسئله آغاز شده که حکم والدین نبی(ص) این است که این دو بزرگوار اهل نجات بوده و گروهی از علما تصریح کردهاند که اهل آتش نیستند. البته ایشان تقریرات و دیدگاه‌های مختلفی در این رابطه داشته‌اند که در این رساله به آن پرداخته شده است[۱].
دیدگاه اول این است که آن دو پیش از بعثت رحلت کردهاند و طبق آیه «و ما كنا معذبين حتی نبعث رسولا»، عذاب پیش از بعثت نیست. علمای کلام و اصول و فقهای شافعیه معتقدند که کسی که پیش از دعوت به اسلام مرده باشد اهل نجات است. امام شافعی و سایر علمای اهل سنت معتقدند که کسی که دعوت به اسلام نشده، با او قتال نمی‌شود و اگر کشته شود باید دیه و کفاره‌اش پرداخت شود. حتی برخی علما قصاص را نیز بر آن افزوده‌اند؛ البته نظر صحیح خلاف آن است؛ چراکه او مسلمان حقیقی نیست و شرط قصاص برابری است و مسلمان در برابر کافر کشته نمی‌شود. برخی از فقها بر اینکه او اگر پیش از اسلام بمیرد عذاب نمی‌شود چنین استدلال کردهاند که او بر اصل فطرت مرده و عنادی هم از او صادر نشده و رسولی نیز در زمان او نیامده که او تکذیبش کرده باشد. این مسلک یا دیدگاه را سیوطی به شرف‌الدین مناوی نسبت داده، با این توضیح که از او سؤال شد که آیا والد نبی(ص) اهل آتش است؟ وی فریاد بلندی بر سر پرسشگر کشید. سائل این شبهه را مطرح کرد که آیا مسلمان بودن وی ثابت شده است. مناوی در پاسخ گفت: او در دوران فترت مرده است و قبل از بعثت عذابی نیست[۲].
نویسنده در ادامه، هشت آیه را که اشاره به موضوع کتاب دارد با ذکر نام مستندین به این آیات، مطرح کرده است[۳]. در ادامه هفت حدیث مطرح شده با این مضمون که کسانی که بر فطرت و پیش از بعثت مرده‌اند در روز قیامت امتحان می‌شوند؛ هرکدام که ایمان بیاورند و اطاعت کنند داخل بهشت می‌شوند و هرکس که عصیان کند وارد در آتش می‌شود[۴].
مسلک دوم آن است که شرک والدین پیامبر(ص) اثبات نشده است، بلکه ایشان بر دین جدشان ابراهیم(ع) بوده‌اند[۵].
پانویس
منابع مقاله
متن کتاب.