شاه‌ارزانی، محمداکبر
| نام | شاه ارزانی، محمد اکبر بن محمد |
|---|---|
| نامهای دیگر | ارزانی، محمد اکبر
اکبر شاه ارزانی قادری شیرازی، محمد اکبر بن میر مقیم |
| نام پدر | میرحاجی محمد مقیم |
| متولد | قرن یازدهم |
| محل تولد | |
| رحلت | |
| اساتید | |
| برخی آثار | مفرح القلوب |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03084AUTHORCODE |
محمداکبر ارزانى بن حاجی محمد مقیم دهلوى، معروف به شاه محمد ارزانى دهلوی، از مشاهیر حکما و اطباى قرن یازدهم و دوازدهم هجرى مى‌باشد.
معرفی اجمالی
با غور عمیق در متون علوم فلسفى و طبیعى قدماء و تفحص دقیق در کتب طبى ایشان و تجربه سال‌هاى متمادى طبابت تجربى و تجربه علمى، صاحب پشتوانه‌اى کامل و به‌یادماندنى در آموزه‌هاى حکیمان و طبیبان گذشته است که در دوره‌اى کتب خواندنى این تعالیم ارزشمند را براى آیندگان به یادگار گذاشته است.
بنابر آنچه پرفسور حکیم نیر واسطى در کتاب «تاریخ روابط پزشکى ایران و پاکستان» نوشته وى از جمله پزشکانى است که در زمان پادشاهى اورنگ زیب، شیراز را به قصد هند و همکارى با دربار پادشاه فرهنگ‌پرور ذکرشده ترک نمود[۱]
بااین‌حال، از زوایاى پنهان و ناپیداى زندگى این مرد بزرگ و عالم و طبیب زبردست چیزى در دست نمى‌باشد، اما آنچه مهم است آثار گران‌قدرى است که در طب سنتى از خود به یادگار گذاشته است و جایگاه رفیعى را به خود اختصاص داده است؛ به‌گونه‌اى که تحقیقات علمى و تجربیات عملى او توانسته است بزرگانى چون حکیم میر محمدحسین عقیلى خراسانى صاحب «خلاصة الحکمة» و «مخزن الادویة» را تحت تأثیر قرار دهد تا آنجا که این عالم جلیل القدر در تألیفات خود مکرر از حکیم ارزانى و نظرات طبى او نام برده و خواننده را مشتاق مطالعه آثار او مى‌کند.
آثار
- تلخيص طب النبى(ع) (طب النبى نگاشته سيوطى است كه حكيم ارزانى آن را خلاصه نموده است)؛
- طب اكبرى يا طب الاكبر؛
- تعاريف الامراض (حدود الامراض)؛
- ميزان الطب (تأليف در سال 1113ق)؛
- مفرح القلوب؛
- مجربات اكبرى؛
- مجربات هندیه؛
- قرابادين قادرى (آن را در سال 1126ق، تأليف كرده و به نام مرادش، عبدالقادر گيلانى ناميده است و ظاهراً آخرين تأليف طبى او بوده است).
پانویس
- ↑ تاريخ روابط پزشکى ايران و پاکستان، ص 643
منابع مقاله
تاریخ روابط پزشکى ایران و پاکستان