لطائف الذخيرة و طرائف الجزيرة

    از ویکی‌نور
    لطائف الذخيرة و طرائف الجزيرة
    لطائف الذخيرة و طرائف الجزيرة
    پدیدآورانابن مماتی، اسعد بن مهذب (خلاصه کننده)

    مجلي، نسيم (محقق)

    ابن بسام، علی بن بسام (نویسنده)
    عنوان‌های دیگرالذخيره في محاسن اهل الجزيره. تلخيص و هو تلخيص لکتاب الذخيره في محاسن اهل الجزيره لعلي بن بسام
    ناشرالهيئة المصرية العامة للکتاب
    مکان نشرمصر - قاهره
    سال نشر2001م
    موضوع1.ادبيات عربی - اندلس - اشبيليه - تاريخ و نقد

    2.شاعران عرب - اندلس - اشبيليه - تاريخ و نقد

    3.شعر عربی - اندلس - اشبيليه - تاريخ و نقد
    زبانعربی
    کد کنگره
    ‏PJA‎‏ ‎‏5358‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏8‎‏ ‎‏الف‎‏24012
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    لطائف الذخيرة و طرائف الجزيرة، تلخیصی است از اسعد بن مهذب بن زکریا بن ابی‌ملیح، معروف به ابن مماتی (متوفی 606ق) از کتاب «الذخيرة في محاسن أهل الجزيرة» اثرابوالحسن علی بن بسام شنترینی که با تحقیق نسیم مجلی، به زیور طبع، آراسته گردیده است.

    «الذخيرة في محاسن أهل الجزيرة»، کتابی است که نویسنده در آن، اشعار شاعران و نیز نثر نویسندگان قرن پنجم و شرح حال انبوهی از خلفا، امیران و وزیران را آورده است. انگیزه ابن بسام در تألیف «الذخيرة» بنا به گفته خود وی، عشق شدید به سرزمین نیاکان است. حضور فرهنگ خاورزمین در اندلس و اعتماد و اعتقاد بیش از حد مردم به آن، کار را به جایی کشانده بود که اندلسیان در هرچه شرقی بود، به دیده اعجاب می‌نگریستند و در مقابل آن خویشتن را حقیر می‌انگاشتند. حال آنکه دیار اندلس خود به چهره‌های تابناک علم و ادب آکنده است. وی از بیم گمنام ماندن مشاهیر آن دیار دست به کار تألیف این کتاب ارزشمند می‌شود. این کتاب علاوه‌ بر جنبه‌ ادبى‌، از اهمیت‌ تاریخى‌ وسیعى‌ نیز برخوردار است؛ زیرا کتاب‌ هم‌ شرح‌ حال‌ انبوهى‌ از خلفا و وزیران‌ و امیران‌ را در بر دارد و هم‌ به‌ رابطه شاعران‌ و کاتبان‌ با دربارهای‌ اندلس‌ و حوادث‌ تاریخى‌ اشاره‌ کرده‌ است‌. این‌ کار نه‌ بر حسب‌ تصادف‌، که‌ به‌ عمد و از سر هوشیاری‌ صورت‌ گرفته‌ است؛ زیرا او خود گوید که «برخى‌ از محنت‌هایى‌ را که‌ گریبانگیر سده 5ق‌ بوده‌، شرح‌ کرده‌ و پرده‌ از روی‌ فتنه‌های‌ آن‌ برگرفته‌ است‌...». نویسنده بااین‌همه‌ دانش‌ و هوش‌، جانب‌ فروتنى‌ را رها نکرده‌، مى‌گوید که‌ او چیز بدیع‌ و غریبى‌ نیاورده‌ و ادعا نمى‌کند که‌ طرحى‌ نو درافکنده‌ است[۱]

    اصل کتاب در چهار قسم، در چهار جلد تنظیم شده، اما ابن مماتی مطالب آن را در یک جلد، در سه فن، تلخیص نموده است. در فن نخست، به اشعار شعرایی همچون: ابوعمر احمد بن دراج قسطی، وزیر ابومغیره عبدالوهاب بن عزام، ذوالوزارتین ابوالولید بن زیدون، ابوعبدالله بن حناط کفیف، ابومحمد صقلی، ابوالولید حسان ابی‌مصیصی و ابومروان بن عبدالملک بن رزین پرداخته شده[۲]

    در فن دوم، از بزرگانی همچون: ابوولید بن زیدون، ابن رومی، ابن بسام و ابوبکر دانی، معروف به ابن لبانه سخن به میان آمده است[۳]

    در آخرین فن، ضمن اشاره به اسباب زوال دولت امویون در اندلس، به ذکر اخبار افرادی همچون: وزیر عیسی بن سعید، ابومحمد بن حزم، قاسم بن حمود علی اشبیلیه، وزیر ابوبکر بن عمار و... پرداخته شده است[۴]

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است.

    در پاورقی‌ها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ[۵]، به توضیح مختصر برخی از مطالب پرداخته شده است[۶]

    پانویس

    1. آذرنوش، آذرتاش؛ ارزنده، مهران، 1377، ج3، ص111
    2. ر.ک: متن کتاب، ص55-169
    3. همان، ص201-239
    4. همان، ص293-359
    5. ر.ک: پاورقی، ص209
    6. ر.ک: همان، ص192

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. آذرنوش، آذرتاش؛ ارزنده، مهران، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی و همکاران (چاپ دوم)، تهران، 1377، ج3، ص110 تا 112.

    وابسته‌ها