كتاب الأشربة و ذكر اختلاف الناس فيها
كتاب الأشربة و ذكر اختلاف الناس فيها، اثر ابن قتیبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم دینورى (213-276ق)، نویسنده، تاریخ‌نگار و دانشمند بزرگ عصر عباسى، کتابی است پیرامون حرمت خمر و نیز بررسی و بحث پیرامون حرمت یا حلیت نبیذ.
| كتاب الأشربة (و ذكر إختلاف الناس فيها) | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | ابن‌قتیبه، عبدالله بن مسلم (نويسنده) سواس، یاسین محمد (محقق) |
| ناشر | دار الفکر ** دار الفکر المعاصر |
| مکان نشر | سوریه - دمشق ** لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1420ق - 1999م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 1-57547-423-9 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /الف2الف5 252/2 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
این کتاب، بیشتر یک اثر فقهى بشمار مى‌آید؛ به‌خصوص که استشهاد به آیات قرآنى و احادیث نبوی و اقوال گوناگون فقهای بزرگ در آن فراوان است[۱].
بسیاری از بزرگان، از این کتاب نام برده و آن را ستوده‌اند؛ از جمله ابن ندیم، ابن خلکان، قفطی، مؤلف «طبقات السادة الحنفية»، ابن عماد حنبلی، صاحب «كشف الظنون»، مؤلف در کتاب «الميسر و القداح»، «الشعر و الشعراء» و «عيون الأخبار» و ابن عبدربه در کتاب «العقد الفريد» که این امر، نشان‌دهنده اهمیت کتاب و ارزش مطالب آن می‌باشد[۲].
نویسنده در این کتاب، به موضوع نوشیدنی‌هایی پرداخته است که از زمان نازل شدن حکم تحریم آن، مباحث و گفتگوی فقها را به خود مشغول کرده است و ابن قتیبه که در پرداختن به مسائل بحث‌برانگیز و چالشی، معروف است، با علاقه فراوان، در این موضوع، به بحث نشسته و نظرات خود را در این‌باره، مطرح نموده است. وی به‌تفصیل و با دقت، به بررسی دیدگاه کسانی پرداخته است که برخی از مشروبات را حلال شمرده و آن را با نظر کسانی که آن را تحریم کرده و حرام دانسته‌اند، مقایسه نموده است و در پایان، نظر برگرفته از قرآن و سنت و سخنان ائمه اهل سنت را تبیین کرده است و در این‌باره، سعی نموده تا به‌دور از تعصب و جانب‌دارانه، حکم خود را مطرح نماید[۳].
محقق کتاب، معتقد است هرکس این اثر را با دقت مطالعه کند، آن را آمیخته‌ای از ادب و فقه می‌بیند و به همین دلیل است که مطالب کتاب، روان و خواندنی بوده و به‌دور از خشکی و سنگینی است که در برخی از کتب فقهی، احساس می‌شود[۴].
ابن قتیبه در طرح مباحث و ارائه موضوعات، از روشی استفاده کرده است که نشان‌دهنده اعتماد او به ذهن قوی و قدرت منطق است[۵].
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه کتاب.
- آذرتاش، آذرنوش، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، تهران، مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، 1377.