قرارات مجمع الفقه الإسلامي مع مقارنتها بآراء الإمامية الإثني عشرية

    از ویکی‌نور
    ‏ قرارات مجمع الفقه الإسلامي مع مقارنتها بآراء الإمامية الإثني عشرية
    قرارات مجمع الفقه الإسلامي مع مقارنتها بآراء الإمامية الإثني عشرية
    پدیدآورانموسوی، محمدکاظم (تعلیق)
    ناشرالمجمع العالمي للتقريب بين المذاهب الاسلامىة. المعاونية الثقافية
    مکان نشرايران - تهران
    سال نشر2014م/1435ق
    موضوعمسايل مستحدثه، فقه تطبیقی
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏ BP 7/ ***
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf

    قرارات مجمع الفقه الإسلامي مع مقارنتها بآراء الإمامية الإثنی عشرية، اثر محمدکاظم موسوی، فقه مقارنه‌ای در موضوع مسائل مستحدثه است. در این کتاب فتاوای مجمع فقه اسلامی در مکه را با دیدگاه شیعه اثنی‌عشریه مورد مطالعه قرار گرفته است.

    ساختار

    کتاب مشتمل بر مقدمه ناشر و نویسنده و سیزده بخش می‌باشد که در بخش اول مسائل مستحدثه دوره اول و دوم مجمع فقه اسلامی و در باقی بخش‌ها مباحث دوازده دوره مجمع به ترتیب ذکر شده است. متن اثر در بالای صفحه و تعلیقه و عبارات منابع مختلف با ذکر منبع در پاورقی‌های کتاب ارائه شده است.

    گزارش محتوا

    مجمع بین‌المللی فقه اسلامی به‌موجب قطعنامه صادره در سومین کنفرانس سران اسلامی (دوره فلسطین و قدس) که در مکه مکرمه در تاریخ 19 الی 22 ربیع‌الاول 1401ق (25 الی 28 ژانویه 1981م) برگزار شد، با هدف معرفی صحیح شریعت اسلام و بیان توانایی بی‌همتای آن در حل مشکلات انسان معاصر و به‌تبع آن قرار دادن انسان در مسیر سعادت دنیوی و اخروی ایجاد گردید. این مجمع متشکل از فقها، علما و متفکرین اقصی نقاط جهان اسلام در زمینه‌های مختلف دینی و معرفتی می‌باشد[۱]‏.

    در این اثر مسائل مستحدثه مجمع فقه اسلامی و مطابقت آن‌ها با آراء شیعه امامیه اثنی‌عشریه مورد مطالعه قرار گرفته است. نویسنده در مقدمه کتاب از اسلام به‌عنوان شریعتی کامل یاد کرده که برای تحکیم و تنظیم جامعه انسانی در همه شئون و رسیدن به بالاترین درجات کمال آمده است. از سوی دیگر با پیشرفت مدنیت و دانش و گسترش اسلام در جهان و تنوع جوامع، مسائل جدیدی را در پی دارد که نیازمند راه‌حل اسلامی است که با شریعت اسلامی و کمال و فراگیری آن بر همه احکام متناسب باشد[۲]‏.

    از اینجا نیاز به اجتهاد در علوم شریعت اسلامی و فقه برای استنباط احکام شرعی از شریعت اسلامی نه از خارج آن مشخص می‌شود. فقهای جدید و قدیم در ابزار استنباط حکم شرعی اختلاف دارند؛ گروهی از رأی و قیاس و استحسان و مصالح مرسله کمک می‌گیرند و گروهی دیگر همه یا برخی از آن‌ها را با استدلال بر عدم مشروعیت آن‌ها یا عدم دلیل بر آن‌ها رد می‌کنند. اما فقهای مکتب اهل‌بیت(ع) به دلیل ثروت علمی هنگفتی که از ائمه اهل‌بیت(ع) به ارث برده‌اند، از این لوازم بی‌نیاز هستند[۳]‏.

    نویسنده پس‌ازاین مقدمات، ضرورت مقارنه مسائل مستحدثه در مکتب اهل سنت با مکتب اهل‌بیت(ع) را این‌گونه توضیح می‌دهد: به جهت کثرت فروع فقهی مستحدثه‌ای که در احکام مجمع فقه اسلامی آمده و انتشار این احکام در جهان اسلام، ضروری دیدیم که آراء فقهای مکتب اهل‌بیت(ع) پیرامون این مسائل مستحدثه و دیگر مسائلی که در احکام مجمع آمده را ذکر کنیم؛ و آراء و فتاوای معاصرین را بر آن‌ها به‌صورت تعلیقه ذکر کنیم و به اقوال همه با اختلافشان در بعضی مسائل اشاره کنیم. همچنین به آراء مشهور نزد قدما و متأخرین با اشاره به همه کتب پیرامون این مسائل برای تعمیم فایده و تسهیل برای خواننده و رجوع مکلف به آن اشاره کنیم[۴]‏.

    مسائل دوره اول مجمع فقه اسلامی در جدّه به تاریخ ربیع‌الثانی 1406 نوشته شده است. «زکات دین» اولین موضوع مطرح شده در کتاب است[۵]‏. زکات تنها به‌عین تعلق می‌گیرد و شامل دین نمی‌شود و نظر مشهور فقهای امامیه همین است؛ زیرا روایات به‌صراحت تنها اعیان نه‌گانه را متعلق‌ زکات‌ می‌داند و درصورتی‌که فقیهی زکات را شامل دین هم بداند به عهده وام‌دهنده است نه وام‌گیرنده؛ زیرا وام‌گیرنده که بدهکار است و به دلیل احتیاج وام‌ گرفته‌ است این وام‌دهنده است که قرض داده و باید از عهده زکات بر آید[۶]‏. طبق نظریه مجمع فقه اسلامی، زکات، هرسال بر دائن واجب است اگر مدیون نیازمند باشد[۷]‏.

    در رابطه با انتقاع انسان از اعضای جسم زنده یا مرده انسان دیگر، هشت شرط ذکر شده از جمله: اول اینکه نقل و انتقال عضو از مکانی از جسم انسان به مکان دیگری از جسم خودش جایز می‌داند؛ با تأکید بر اینکه نفعی که شخص از این عمل می‌برد ارجح از ضرر مترتب بر آن باشد. و نیز با این شرط که این عمل برای ایجاد عضو مفقود، یا اعاده شکل آن یا بازتوانی وظیفه‌ عضو، اصلاح عیب یا ازاله بدریختی که سبب اذیت نفس یا عضو شود باشد. دوم اینکه انتقال عضو از جسم انسان به جسم انسان دیگر جایز است، اگر این عضو دوباره خودبه‌خود ایجاد شود مانند خون و پوست. همچنین استعداد کامل دهنده عضو برای این کار و شروط شرعی معتبر در آن لحاظ می‌شود[۸]‏.

    النهایة، المبسوط و تهذيب الأحکام شیخ طوسی، قواعد الأحکام علامه حلی، بحارالأنوار علامه مجلسی، منهاج الصالحين آیت‌الله سیستانی، توضیح المسائل آیت‌الله بهجت، الفتاوی الجديدة آیت‌الله مکارم شیرازی و منابع فراوانی از فقهای گذشته و معاصر در این مقایسه مورد استفاده محقق اثر قرار گرفته است.

    وضعیت کتاب

    فهرست مطالب کتاب در انتهای آن ذکر شده است.

    این نسخه از کتاب چاپ اول آن است که از سوی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی منتشر شده است.

    پانویس

    1. ر.ک: طرزی، طه؛ ص213
    2. ر.ک: مقدمه نویسنده، ص19-17
    3. ر.ک: همان، ص19
    4. ر.ک: همان، ص22-21
    5. ر.ک: متن کتاب، ص26
    6. ر.ک: آصفی، محمدمهدی و دیگران، ص7
    7. ر.ک: متن کتاب، ص26
    8. ر.ک: همان، ص68

    منابع مقاله

    1. مقدمه و متن کتاب.
    2. آصفی، محمدمهدی و دیگران، «مسائل مستحدثه زکات»، پایگاه مجلات تخصصی نور: فقه اهل‌بیت(ع)، تابستان 1376، شماره 10.
    3. طرزی، طه؛ «معرفی مراکز و مؤسسات فقهی - مجمع بین‌المللی فقه اسلامی»، پایگاه مجلات تخصصی نور، پاییز 1386، فقه اهل‌بیت(ع)، شماره 51، ص213 تا 236.


    وابسته‌ها