قبضة البيان في ناسخ و منسوخ القرآن
| قبضة البيان في ناسخ و منسوخ القرآن | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | بذوری، جمال‌الدین بن عبد الرحمن (نويسنده)
ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (سایر) شاویش، زهیر (محقق) کنعان، محمد (محقق) |
| ناشر | المکتب الإسلامي |
| مکان نشر | لبنان - بیروت |
| سال نشر | 1404ق - 1984م |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قرآن -- ناسخ و منسوخ |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | 2ق2الف 85/2 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
قبضة البيان في ناسخ و منسوخ القرآن، نوشته نویسنده و واعظ ناشناخته، جمال‌الدین بن عبدالرحمن بذوری، نسخ شدن یا نشدن برخی آیات در 20 سوره و به‌ویژه آیات نسخ‌شده با آیه سیف (سوره توبه آیه 5) را به‌صورت اجمالی و گاه با اندک توضیحی مطرح می‌کند.
روایت عبدالرحمن بن جوزی
در روی جلد کتاب، بعد از نام کتاب و نویسنده، این عبارت آمده است: «رواية الإمام أبي‌الفرج عبدالرحمن بن علي بن الجوزي». منظور چیست؟ تعبیر مبهم است و اطلاعاتی از تاریخ زندگی جمال‌الدین بن عبدالرحمن بذوری نیز یافت نشد و تقدم یا تأخر نویسنده نسبت به ابن جوزی یا هم‌عصری آنان مشخص نیست. شاید مقصود این است که عبدالرحمن بن جوزی مطالب این کتاب را در سخنان یا کتاب‌هایش نقل و روایت کرده است. اگر چنین است، در کدام اثر یا آثار و چگونه... روایت و گزارش شده است؟ و... درهر‌حال، توضیحی در این مورد مطرح نشده است.
انتشار بدون تحقیق
متأسفانه نسخه حاضر بدون تصحیح منتشر شده است و هرچند نام دو نفر به‌عنوان محقق بر روی جلد کتاب آمده، ولی نشانه‌ای از تحقیق علمی دیده نمی‌شود. شگفت‌آور است که محققان (زهیر شاویش و محمد کنعان) حتی از فراهم کردن مقدمه نیز دریغ ورزیده و این اثر مختصر را بدون هیچ توضیحی عرضه داشته‌اند! آنان هیچ توضیحی درباره زندگی، آثار و اندیشه‌های نویسنده ناآشنای اثر حاضر بیان نکرده‌اند، ولی در مورد محدث، مورخ، متکلم و فقیه حنبلی قرن ششم قمری، عبدالرحمن بن جوزی (510-597ق) که شهرتش زبانزد است و ارتباطش با اثر حاضر، در پرده ابهام است، توضیح طولانی (15 صفحه‌ای) آورده‌اند! [۱].
ساختار و محتوا
این کتاب مختصر، سامان‌دهی علمی و دقیقی ندارد و مقدمه نویسنده نیز کوتاه و نارسا است[۲]. متن اصلی کتاب را بیان آیات ناسخ یا منسوخ در 20 سوره (از سوره بقره تا مزمل و آیات نسخ‌شده با آیه سیف) تشکیل داده است.
نمونه مباحث
- در سوره اعراف، آیه «خُذِ العَفوَ» (199) را آیه زکات (توبه: 60) نسخ کرده است[۳].
- «تتخذون منه سكراً» را «فاجتنبوه» نسخ کرده است، اگر منظور از سکر، خمر باشد و نسخی نیست اگر مقصود، سرکه (در زبان حبشه) باشد[۴].
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.