فرهنگ و خط حکومت اسلامی
| فرهنگ و خط حکومت اسلامی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | معادیخواه، عبدالمجید (مؤلف) |
| ناشر | دفتر تبلیغات اسلامی |
| مکان نشر | ایران - قم |
| سال نشر | 1362 |
| موضوع | فرمان مالک اشتر -- نقد و تفسیر علی بن ابی طا‌لب(ع)، امام اول، ۲۳ قبل از هجرت - ۴۰ق. نهج‌البلاغه,سیاست و حکومت علی بن ابی طا‌لب(ع)، امام اول، ۲۳ قبل از هجرت -۴۰ق.,اسلام و دولت,اسلام و سیاست |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP ۳۸/۰۲۳/م۶خ۶ |
فرهنگ و خط حکومت اسلامی، تألیف عبدالمجید معادیخواه (متولد 1326ش) با هدف تبیین امتیازات حکومت الهی نسبت به حکومت‌های طاغوتی، عهدنامه مالک اشتر را مورد بررسی قرار داده است.
نویسنده، عهدنامه مالک را که حضرت علی(ع) برای یار باوفایش مالک اشتر نخعی به عنوان دستورالعمل حکومتی نوشته محور مباحث خویش قرار داده و اصول و تمایزات حکومت الهی را از آن عهدنامه استخراج کرده است.
نویسنده در مقدمه کتاب، وجه اساسی تمایز حکومت الهی را عبودیت حق بیان می‌کند و متناسب با این عنوان، نشانه و فرهنگ این نوع حکومت را که گویای آن معنا باشد، بیان می‌نماید. مؤلف در بحث از ضرورت کتاب، با استناد به کلامی از علی(ع)، جلوگیری از هرج و مرج را اساس ضرورت حکومت ذکر می‌کند.
معادیخواه، ملاک حکومت در اسلام را بدین‌گونه بیان کرده که حکومت، حق خداست و ملاک آن هستی‌بخشی، خالقیت و ربوبیت اوست، و ملاک‌های حکومت‌ها باید همه در این جهت باشد. حکومت الهی تکیه بر عبودیت دارد، و فرهنگ آن، فرهنگ عبودیت است که در مقابل فرهنگ حکومت طاغوتی و منیّت است. بر اساس این ملاک، می‌توان تمایزات این دو حکومت را از یکدیگر به این‌گونه توصیف کرد، که مهر و رحمت، مشورت‌پذیری و انصاف از ویژگی‌های حکومت دینی، و خشونت، دیکتاتوری و ظلم از ویژگی‌های حکومت طاغوتی است. برای این ویژگی‌ها، نویسنده به کلمات امام علی(ع) استناد می‌نماید.
نویسنده در بحث از معیارهای اداره حکومت، حق‌گرایی، عدالت‌گرایی و مردم‌گرایی را روشهای اداره حکومت، با الهام از سخنان علی(ع) بیان کرده است.
قوای مسلح، بازار، کارکنان دولت، قضات، محرومان جامعه و دیگر گروه‌ها اجزای جامعه هستند و حاکم باید به درستی تمام این اجزا را با ویژگی‌هایشان بشناسد و با شناخت دقیق با آنها برخورد کند و مسئولیت خویش را در تنظیم روابط اجتماعی به خوبی انجام دهد. نویسنده با توجه به این مطلب صنوف مختلف ملت را که در عهدنامه به آنها اشاره شده، برشمرده و در اهمیت، خصوصیت‌ها، وظایف و جایگاه هر کدام از صنوف، توضیحات کافی بیان کرده است.
بر اساس این کتاب، از توصیه‌های مهم علی(ع) به مالک، مرجع قرار دادن کتاب و سنت در حل مشکلات است. حساسیت دستگاه قضایی و شرایط قضایی، عدالت اداری، ایجاد سیستم بازرسی، نظام و سیاست مالیاتی، اعتماد به مردم و اعتماد متقابل مردم به دولت، صلح‌گرایی، احتراز از خونریزی و پرهیز از آفاتی که ممکن است دولت و حکومت به آن دچار گردد، از دیگر نکات برجسته عهدنامه است، که نویسنده کتاب آنها را شرح و تفسیر کرده است.[۱]
پانویس
- ↑ حقیقت، سید صادق، ص203-205
منابع مقاله
حقیقت، سید صادق، اندیشه سیاسی در اسلام: کتاب‌شناسی توصیفی، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی، 1377ش.