فتاوى القفال

فتاوى القفال
پدیدآوران	قفال مروزی، عبدالله بن احمد (نويسنده) ازهری، مصطفی محمود (محقق)
ناشر	دار ابن القيم ** دار ابن عفان
مکان نشر	عربستان - ریاض ** مصر - قاهره
سال نشر	1432ق - 2011م
چاپ	1
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	ق7ف2 172 BP
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

فتاوي القفال، مجموعه فتاوای فقهی ابوبکر عبدالله بن احمد بن عبدالله، مشهور به قفال مروزی (متوفی 417ق) است که با تحقیق مصطفی محمود ازهری، منتشر شده است.

اثر حاضر، کتابی است که توسط برخی از علمای شافعی از مهم‌ترین و مشهورترین فتاوای موجود از قفال، به دلیل فواید فراوانی که در آن وجود دارد، گردآوری شده است.

آنچه مسلم است، این است که فتاوای ذکرشده در این کتاب، مجموعه‌ای است که توسط یکی از شاگردان قفال، پس از مرگ وی، جمع‌آوری شده است؛ زیرا بسیاری از مطالب، تحت عناوین «قلت له»، فقال الشيخ» و «فقلنا له» درج گردیده است.

شایان ذکر اینکه فتاوایی که در این کتاب به دست ما رسیده است، همه فتاوای جمع‌آوری شده قفال نیست؛ زیرا نقل قول از او و فتاوای ذکرشده از وی در کتب فروع، بسیار بیشتر از آن چیزی است که در این کتاب آمده است؛ ازاین‌رو محقق سعی کرده در آخر کتاب، مجموعه‌ای از آنچه را از این فتاوا در کتب فروع به دست آمده و مورد تأیید قرار گرفته، برای تکمیل کردن فایده کتاب جمع‌آوری نماید؛ به‌ویژه در ابواب فقهیه‌ای که ذکری از آنها در این کتاب نیامده است.

کتاب دارای مجموعا 349 فتوا و مسئله فقهی است که در قالب ابواب فقهی زیر، تقسیم‌بندی و عرضه شده است: الطهارة، الصلاة، الجنائز، الزكاة، الصيام، الحج، الأضاحي و الصيد و الذبائح و الأطعمة، النذر، البيوع و السلم و القرض.

فتاوای ملحق‌شده به فتاوای اصلی کتاب نیز در قالب ابواب فقهی مختلفی همچون: الصلاة، الوكالة، الرهن، الضمان، العارية، المساقاة، الإجارة، الإقرار، الجعالة، الوقف، الوصية، الوديعة، النكاح، الخلع، الطلاق، الرجعة، العدة، الحدود، الجنايات، الأيمان، القضاء، الشهادات، الدعوی و البينات و العتق دسته‌بندی شده است.

کتاب‌ها و تصنیفات فراوانی به فتاوای نقل‌شده در این کتاب اعتماد کرده و از آن استفاده کرده‌اند که این امر، نشان از اهمیت کتاب دارد. این آثار را می‌توان به دو دسته زیر، تقسیم نمود:

1. کتب فروع، مانند: «روضة الطالبين» و «المجموع شرح المذهب» امام نووی (متوفی 676ق) و «فتح العزيز شرح الوجيز» رافعی (متوفی 623ق).
2. کتب قواعد بنا بر مذهب شافعی، مانند: «الأشباه و النظائر» صدرالدین محمد بن عمر معروف به ابن وکیل (متوفی 716ق)، «المجموع المذهب في قواعد المذهب» خلیل بن کیکلدی علایی (متوفی 761ق) و «الأشباه و النظائر» تاج‌الدین سبکی (متوفی 771ق).

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.