غيث النفع في القراءات السبع
غيث النفع في القرائات السبع کتابى است كه دربارۀ قرائت‌هاى هفت‌گانه قرآن كريم نگاشته شده است.نویسنده كتاب شيخ على نورى بن محمد سفاقسى متوفاى 1118 هجرى در ابتداى بحث از اين قرائت‌ها به حديثى از پيامبر اكرم(ص) استناد مى‌جود كه حضرت فرموده‌اند: «ان هذا القرآن أنزل على سبعة أحرف فاقرؤا ما تيسّر منه».
| غیث النفع فی القراءات السبع | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سفاقسی، علی نوری بن محمد (نویسنده) شافعی حفیان، احمد محمود عبدالسمیع (محقق) |
| ناشر | دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 ق |
| چاپ | 1 |
| موضوع | قرآن - قرائت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 75/7 /ن9غ9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
در ادامه به برخى اقوال در تفسير اين حروف هفت‌گانه اشاره مى‌كند و معتقد است مراد از «احرف» در حديث نبوى،«أوجه» مى‌باشد؛ يعنى قرآن بر هفت وجه از لغت عرب نازل شده است كمااينكه در آيۀ«و من الناس من يعبداللّه على حرف» از حروف، وجه اراده شده است، ازاين‌رو پيامبر اكرم(ص) اين وجوه مختلف قرائت و تغاير لغات را «أحرف» ناميده است.
سپس به حكمت نزول قرآن بر اين حروف هفت‌گانه اشاره كرد مى‌نويسد:حكمت نزول طبق حروف هفت‌گانه در تخفيف و آسان‌گيرى‌اى است كه نسبت به تكلم امت اسلامى به كتاب آسمانى‌شان اعمال شده است.
چنانكه بدين حكمت در حديث منقول از پيامبر اكرم(ص) تصريح شده كه فرمودند: «إن ربي أرسل إلىّ أن أقرأ القرآن على حرف واحد فرددت اليه أن هوّن على أمتى و لم يزل يردد حتى بلغ سبعة احرف» و اين بدان‌جهت است كه پيامبر اسلام براى تمام بشريت مبعوث شده كه زبان ايشان با يكديگر نهايت اختلاف را دارند و اگر همه به قرائت قرآن تنها با يك لغت مكلف مى‌شدند بر ايشان بسيار دشوار مى‌بود.
در ادامه به بحث از تواتر اين قرائات پرداخته و آرائى را در اين زمينه نقل كرده است.
دربارۀ حكم قرائت به قرائات‌شان و نيز نماز خواندن با اين قرائت‌ها نيز مطالبى را بيان داشته است.سپس به بيان شرايط مقرئ(كسى كه قرائت از او اخذ مى‌شود)، آداب او و غيره پرداخته شده است.مبحث ابدال، امالة، ادغام، تنوين،إخقاء، از جمله مباحث مهم اين كتاب به شمار مى‌روند.
ساختار
كتاب با مقدمۀ مؤلف دربارۀ فضيلت قرائت قرآن و نيز حديث«احرف سبعه»آغاز مى‌شود.بابى به استعاذه و بابى ديگر به بسملة اختصاص يافته است.سپس وارد بحث قرائت‌ها در سور قرآن كريم شده است و در هر سورۀ قرائت‌هاى گوناگون را متذكر شده است.در بيان قرائت‌ها در سورۀ فاتحة الكتاب بحثى را به بسم اللّه الرحمن الرحيم اختصاص داده كه آيا بسمله آيه‌اى مستقل است، يا جزئى از آيه ابتدائى سورۀ فاتحه يا هر سورۀ ديگرى است؟در بخش قرائت‌هاى موجود در سور مختلف به مباحث ابدال، اماله، اخفاء و اشباع و غيره پرداخته و در پايان بحثى دربارۀ روش و آداب ختم قرآن كريم ارائه شده است.
نسخه‌شناسى
اين كتاب با تحقيق و پژوهش احمد محمود عبدالسّميع الشافعى الحفيان در قطع وزيرى با جلد گالينگور در يك مجلد كه مشتمل 688 صفحه است توسط دار الكتب العلميه، بيروت براى اولين‌بار در سال 1425 ه-2004م به چاپ رسيده است.