خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین
| نام | خواند میر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین |
|---|---|
| نامهای دیگر | خواجه غایث‌الدین
خواجه غیاث‌الدین خوندمیر غیاث‌الدین خوندمیر خواند امیر، غیاث‌الدین شیرازی، غیاث‌الدین بن همام‌الدین خوند میر، غیاث‌الدین |
| نام پدر | همام‌الدین |
| متولد | 880 / 881ق |
| محل تولد | هرات |
| رحلت | 942ق |
| اساتید | ميرخواند |
| برخی آثار | مآثر الملوک؛ به ضمیمه خاتمه خلاصة الاخبار و قانون همایونی |
| کد مؤلف | AUTHORCODE03237AUTHORCODE |
سيد غياث‌الدين محمد بن همام‌الدين (880-942ق)، ملقب به خواندمير، تاريخ‌نگار ايرانى قرن دهم هجرى است.
ولادت
وى در سال 880 / 881ق در شهر هرات ولادت يافت
تحصیلات
در شهر هرات به تحصيل علوم متداول زمان؛ يعنى طب، تفسير، شعر، ادب، لغت و تاريخ پرداخت. غياث‌الدين نواده‌ى دخترى و نیز شاگرد ميرخواند، صاحب «روضة الصفا» است كه در بيشتر آثارش از وى ياد مى‌كند.
او در جوانى به دربار سلطان حسين بايقرا راه يافت و مورد توجه و محبت امير على شيرنوايى قرار گرفت و مدتى عهده‌دار وزارت بديع‌الزمان، پسر سلطان حسين بود.
وى در اوايل سال 927ق، تأليف مهم‌ترين كتابش، «حبيب السير فى اخبار افراد البشر» را براى غياث‌الدين محمد بن يوسف حسينى، از رجال معروف هرات، آغاز كرد، ولى مدتى آشفتگى در اوضاع روزگار به وجود آمد و در تأليف وقفه افتاد. بعدها به دستور حبيب‌الله ساوجى آن را در سال 930ق، به نام وى به پايان رسانيد.
وى در سال 935ق، به هندوستان سفر كرد و در آنجا مدتى خدمت بابرشاه و همايون‌شاه كرد.
وفات
او در هندوستان درگذشت و بنا به وصيتش، در دهلى، نزدیک قبر نظام‌الدين اولياء و امير خسرو دفن شد. در تاريخ وفات وى اختلاف نظر است؛ عده‌اى مثل خان‌بابا مشار و صاحب «تاريخ فرشته»، سال مرگ وى را 937ق و 941ق دانسته‌اند، ولى استاد سعيد نفيسى نوشته كه خواندمير در سال 942ق، براى شاعرى ماده‌ى تاريخ سروده، پس سال فوتش بايد اواخر سال 942 باشد.
آثار
- حبيب السير فى اخبار افراد البشر؛
- آثار الملوك و الانبياء (خلاصه‌ى حبيب السير)؛
- دستور الوزراء (در ذكر احوال وزراى اسلام تا عهد مؤلف)؛
- خلاصة الاخبار فى بيان احوال الاخيار (تاريخ عمومى از زمان خلقت تا سال 905ق)؛
- مآثر الملوك (كلام پادشاهان و پيشوايان دين و حكيمان)؛
- نامه‌ى نامى (مجموعه‌اى از منشآت ديوانى وى)؛
- منتخب تاريخ وصاف؛
- تكمله روضة الصفا.